Litodynamiczna interpretacja środowiska fluwialnego na podstawie wskaźników uziarnienia : przegląd wybranych metod

• Autorzy: Szmańda J. B.

Warianty tytułu

EN

Lithodynamic interpretation of fluvial environment based on grain size composition's parameters : review of selected methods

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule omówiono wybrane metody interpretacji litodynamicznej środowiska fluwialnego. Przedstawiono metody oceny rangowej energii prądu, metody analizy trendów sedymentacyjnych w zakresie zmian wskaźników uziarnienia w procesie sedymentacji fluwialnej, modele interpretacji morfodynamicznej i transportu ziaren. Metody te zostały poddane ocenie merytorycznej na wybranych przykładach badań własnych i literatury.

EN

The grain size parameters (mean size, sorting, skweness, kurtosis, median and first percentile) could be used for the lithodynamic interpretation of fluvial environment. Dependency between a particle size and a sedimentologic condition in the fluvial environment have been defined (Ruby, 1933; Hjulström, 1935; Morris, 1957; Poole, 1957; Aipołow, 1963; Passega, 1964; Sundborga, 1967; Royse, 1968; Braithwaite, 1973; Southard and Boguchwal; 1973, Baker 1974; Kaniecki, 1976; Miller et. al, 1977; Koster, 1978; Middelton and Southard, 1978; Baba and Komar, 1981; Froehlich, 1982; Costa, 1983; Williams, 1983; Eschner and Kichner, 1984; Młynarczyk, 1985; Maizels, 1989; O’Connor, 1993; Mazumder 1994; Le Roux 1977, 2002; Ferguson and Church 2004). Shear and settlement velocity could be calculated on the base of the grain size. Sediment trend analysis will be used to the change of a grain size composition during erosion, transport and accumulation. Condition of the grain transport (traction, saltation and suspension) and energy flow regime will be evaluated on the based of the grain size parameters dependency diagrams. With the use of these diagrams the morphodynamic zones (erosion, balance and deposition) could be estimated. Selected methods of the fluvial environment lithodynamic interpretation were collected and decrypted in this article.

Słowa kluczowe

PL

aluwia; wskaźniki uziarnienia; interpretacja środowisk sedymentacji; analiza trendów sedymentacji; reżim energetyczny przepływu; strefy morfogenetyczne

EN

alluvia; grain size composition parameters; sedimentological conditions interpretation; sediment trend analysis; energy flow regime; morphogenetic zone

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2010
• Tom: Vol. 12
• Strony: 109--125
• Opis fizyczny: Bibliogr. 115 poz., rys.

Twórcy

autor

Szmańda J. B.

• Instytut Geografii, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Świętokrzyska 15, 25-406 Kielce,

Bibliografia

• Аиполов Б.А., 1963. Ччеие о реках. Москва.
• Allen G.P., Castaing P., Klingebiel A., 1972. Distinction of elementary sand population in the Gironge estuary (France) by r-mode factor analysis of grain size data. Sedimentology, 19, 1-2: 21-35.
• Andrzejewski L., 1994, Ewolucja systemu fluwialnego doliny dolnej Wisły w późnym glacjale i holocenie na podstawie wybranych dolin jej dopływów.Rozprawy UMK Toruń.
• Andrzejewski L. Juśkiewicz W., 2003. Lithofacies diversification of the alluvia in the area of Kępa Dzikowska, Kępa Bazarowa, Kępa Strońska and of the Vistula floodplain near Toruń. Prace Geogr., 189: 159-178.
• Antczak B., 1986. Transformacja układu koryta i zanik bifurkacji Warty w pradolinie warszawsko-berlińskiej i południowej części przełomu poznańskiego podczas późnego vistulianu. Ser.Geografia, UAM, 35: Poznań.
• Arnaud-Fassetta G., 2003. River channel changes in the Rhone Delta (France) since the end of the Little Ice Age: geomorphological adjustment to hydroclimatic change and natural resource management. Catena, 51: 141-172.
• Arnaud-Fassetta, G., 1998. Dynamiques fluviales holoce`nes dans le delta du Rhone. Thesis in physical Geography, Universite´ d’Aix-Marseille I. Presses Universitaires du Septentrion, Lille.
• Ashley G.M., 1990. Classification of large-scale subaqueous bedforms: a new look at an old problem. J. Sedim. Res., 60, 1: 160-172.
• Asselman, N.E.M., 1999. Grain-size trends used to assess the effective discharge for floodplain sedimentation, river Waal, the Netherlands. J. Sedim. Res., 69, 1: 51–61.
• Astrade L., Bravard J.-L., 1999. Energy gradient and geomorphological processes along a river influenced by neotectonic (The Saône river,France). Geodinamica Acta (Paris), 12, 1:1-10.
• Baba J., Komar P.D., 1981. Measurement and analysis of settling velocities of natural quartz sand grain. J. Sedim. Petrol., 51: 631-640.
• Baker V.R., 1974. Paleohydraulic interpretation of Quaternary alluvium near Golden, Colorado. Quarter. Res., 4: 94-112.
• Baraniecki J., Racinowski R., 1989. Wykorzystanie parametrów uziarnienia rumowiska z dolnej części spływu strefy potoku przyboju do określania tendencji rozwojowych brzegu morskiego wyspy Wolin. [W:] Brzeg Morski 1, Zeszyt prac zebranych, Stud. i Mat. Ocean., 55, Ossolineum: 107-129.
• Baraniecki, J., Racinowski, R., 1996, The application of graining parameters of the rubble from the lower part of the back-swash of the shore stream zone to the determination of evolution tendencies of the Wolin Island coast. [W:] Z. Meyer (red.), Lithodynamics of Seashore. Polish Academy of Sciences, Technical University of Szczecin: 27–38.
• Beck Ch., 2009. Late Quaternary lacustrine paleoseismic archives in north-western Alps: Examples of earthquake-origin assessment of sedimentary disturbances. Earth Science Reviews, 96: 327-344.
• Braithwaite C. J. R., 1973: Settling behaviour related to sieve analysis of skeletal sands, Sedimetology, 20, 2: 251-262.
• Bravard J.-P., Peiry J.-L., 1999, The CM pattern as a tool for the classification of alluvial suites and floodplains along the river continuum. [W:] Marriott S.B., Alexander J. (red.), Ancient Floodplain Evolution and Techniques for Analysis, Geological Society, London, Special Publications, 163: 259-268.
• Brown A.G., 1985. Traditional and Multivariate techniques in the interpretation of floodplain sediment grain size variations. Earth Surface Processes and Landforms, 10: 281-291.
• Costa J.E., 1983. Paleohydraulic reconstructions of flash-flood peaks from boulder deposits in the Colorado Front Range. Geol. Soc. of Am. Bull., 94: 986– 1004.
• Costa J.E., 1987. Rheologic, geomorphic and sedimentologic differentiation of water floods, hyperconcentrated flow, and debris flow. [W:] V.R. Baker, R.C. Kochel, P.C. Patton (red.), Flood geomorphology. J. Wiley & Sons,: 113-122.
• Czyżowska E., 1997. Zapis zdarzeń Powodziowych na pograniczu Boreału i Atlantyku w osadach stożka napływowego w Podgrodziu.Dok. Geogr., 5, IGiPZ PAN.
• Eschner T.R., Kichner J.E., 1984. Interpretations from measured sediment data, Platte River, Nebraska. Sedimentology, 31, 5: 569-573.
• Eynon G., Walker R.G., 1974. Facies relationships in Pleistocene outwash gravels, southern Ontario: a model for bar growth in barided rivers. Sedimentology, 21: 43-70.
• Ferguson R.I., Church M., 2004. A simple universal equation for grain settling velocity. J. Sedim. Res., 74: 933-937.
• Flemming B.W., 2007. The influence of grain-size analysis methods and sediment mixing on curve shapes and textural parameters: Implications for sediment trend analysis. Sedim. Geol., 202: 425-435.
• Florek W., Kaczmarzyk J., 2007. Współczesne formy i osady wezbraniowe Wieprzy na odcinku Staniewce – Kowalewice. [W:] R. Sołtysik (red.), Systemy dolinne i ich funkcjonowanie. Prace Instytutu Geografii AŚ w Kielcach, 16: 205-213.
• Folk R.L, Ward W.C., 1957. Brazos River bar: a study in the significance of grain size parameters. J. Sedim. Petrol., 27: 3–26.
• Folk R.L., 1966. A review of grain size parameters. Sedimentology, 6: 73-03.
• Fortier D. Allard M. ,2004. Late Holocene syngenetic ice-wedge polygons development, Bylot Island, Canadian Arctic Archipelago. Can. J. Earth Sci. 41: 997–1012.
• Froehlich W., 1982. Mechanizm transportu fluwialnego i dostawy zwietrzeliny do koryta w górskiej zlewni fliszowej. Prace Geogr. IGiPZ PAN.
• Froehlich W., 1998. Transport rumowiska i erozja koryt potoków beskidzkich podczas powodzi w lipcu 1997. [W:] L. Starkel, J. Grela (red.), Powódź dorzecza górnej Wisły w lipcu 1997 r. Wyd. Oddz. PAN, Kraków: 133-144.
• Gao, S., Collins, M., 1992. Sand sediment transport patterns inferred from grain-size trends based upon definition of “transport vectors”. Sediment. Geol., 80: 47–60.
• Gierszewski P., Szmańda J.B., 2007a. Grain size composition and sedimentological environments in the Wloclawek reservoir bottom deposits deposits (Vistula river, central Poland). Proceedings of the Tenth Internetional Symposium on River Sedimentation, Effects of River Sediments and Channel Processes on Social, Economic and Environmental Safety, 5, 1-14 August 2007, Moscow, Russia: 100-108.
• Gierszewski P., Szmańda J.B., 2007b. Interpretacja środowisk sedymentacyjnych zbiornika włocławskiego na podstawie badań uziarnienia osadów dennych. [W:] E. Smolska E., D. Giriat (red.), Rekonstrukcja dynamiki procesów geomorfologicznych – formy rzeźby i osady. Wydz. Geogr. i Stud. Reg. UW, Komitet Badań Czwartorzędu PAN, Warszawa: 165-176.
• Gierszewski P., Szmańda J.B., Luc M., 2006, Distribution of the Bottom Deposits and Acumulation Dinamicsin the Wloclawek Reservoir (Cenrtal Poland). J. WSEAS Transactions on Environment and Development, 5, 2: 543-549.
• Gradziński R., Kostecka A., Radomski A., Unrung R., 1976. Sedymentologii. Wyd. Geol., Warszawa.
• Gradziński R., Kostecka A., Radomski A., Unrung R., 1986. Zarys sedymentologii. Wyd. Geol., Warszawa.
• Grzegorczyk M., 1970. Metody przedstawiania uziarnienia osadów. Prace Kom. Geogr.-Geol. 10, 2, Poznań.
• Hartmann D., 2007. From reality to model: Operationalism and the value chain of particle-size analysis of natural sediments. Sedim. Geol., 202: 383-401.
• Hartmann D., Flemming B.W., 2007. From particle size to sediment dynamics: An introduction. Sedim. Geol., 202: 333-336.
• Hjulström F., 1935. Studies of the morphological activity of rivers as illustrated by the river Fyris. Bull. Geol. Inst., Uppsalla 25.
• Kaczmarzyk J., Florek W., Olszak I.J., 2008. Górnoholoceńskie i współczesne formy osady pozakorytowe w dolinie środkowej Wieprzy. Landform. Analysis, 7: 80-94.
• Kaniecki A., 1976. Dynamika rzeki w świetle osadów trzech wybranych odcinków Prosny. Prace Kom. Geogr.-Geol., 17, Poznań.
• Kordowski J., 2003. Struktury wewnętrzne i uziarnienie osadów pozakorytowych doliny dolnej Wisły w Kotlinie Toruńskiej i Basenie Unisławskim. Przegl. Geogr., 75, 4: 601-621.
• Koster E.H., 1978. Transverse rib: their characteristics, origin and paleohydrologic significance. [W:] A.D. Miall (red.), Fluvial sedimentology. Can. Soc.Petrol. Geol. Mem., 5: 161-186.
• Krumbein W.C., 1936. Application of logarithmic moments to size frequency distribution of sediments. J. Sedim. Petrol., 6: 35-47.
• Le Roux J.P., 1977. Comparison of sphercinity indices as related to the hydraulic equivalence of settling grains. J. Sedim. Res., 67: 527-530.
• Le Roux, J.P., 1994. An alternative approach to the identification of sand sediment transport paths Litodynamiczna interpretacja środowiska fluwialnego na podstawie wskaźników uziarnienia 123 based on a grain-size trends. Sediment. Geol. 94: 97–107.
• Le Roux J.P., 2002. Shape entropy and settling velocity of natural grain. J. Sedim. Res., 72: 363-366.
• Le Roux J.P., Rojas E.M., 2007. Sediment transport patterns determined from grain-size parameters: overview and state of the art. Sedim. Geol., 202: 473-488.
• Ludwikowska-Kędzia M., 2000, Ewolucja środkowego odcinka doliny Belnianki w późnym glacjale i holocenie, Wyd. Akad. Dialog, Warszawa.
• Magilligan F.J., 1992. Sedimentology of a finegrained aggrading floodplain. Geomorphology, 4: 459-408.
• Maizels J.K., 1989. Sedimetology. paleoflow dynamics and flow history of jokulhlaup deposits: paleohydrology of Holocene sediment sequences in S Iceland sandr deposits. J. Sedim. Petrol., 59: 204-223.
• Mazumder B.S., 1994. Grain size distribution in suspension from bed materials. Sedimentology, 41: 271-277.
• McLaren P., 1981. An interpretation of trends in grain size measures. J. Sedim. Petrol., 51: 611-624.
• McLaren P. Bowles D., 1985. The effects of sediment transport on grain-size distributions. J. Sedim. Petrol., 55: 457-470.
• Miller M.C., McCave I.N., Komar P.D., 1977: Threshold of sediment motion under unidirectional currents. Sedimentology, 24: 507– 527.
• Młynarczyk Z., 1985. Rola wielkości i kształtu ziarna w transporcie fluwialnym. Prace Kom. Geogr.-Geolo. PTPN, 21.
• Mohd-Lokman H., RosnanY., Ejria S., Skazili N.A.M., Kassim K.K.Y., 1998. Deducing sediment transport direction and the relative importance of rivers on a tropical microtidal beach using the “Mc Laren model”. Environ. Geol., 34, 2–3: 128–134.
• Molewski P., Szmańda J., Andrzejewski L., 2005. Sedymentologia osadów terasy kemowej w północno zachodniej części przedpola Tungnaárjökull i jej paleogeomorfologiczna interpretacja. [W:] P. Molewski (red.), Terenowe Warsztaty Geomorfologiczne Islandia 14-28 sierpnia 2005. Rekonstrukcja procesów glacjalnych w wybranych strefach marginalnych lodowców Islandii – Formy i osady: 47-56.
• Morris W.J., 1957. Effects of sphericity, roudness and velocity on traction transportation of sand grain. J. Sedim. Petrol., 27: 27-31.
• Moss A.J., 1962/1963. The physical nature of common sandy and pebble deposits. Am. J. Of Science, 1, 260, 5: 337-373; 2, 261, 4: 297-343.
• Mycielska-Dowgiałło E., 2007. Metody badań cech teksturalnych osadów klastycznych i wartość interpretacyjna wyników. [W:] E. Mycielska-Dowgiałło, J. Rutkowski (red.), Badania cech teksturalnych osadów czwartorzędowych i wybrane metody oznaczania ich wieku, Wyd. Szkoły Wyższej Przymierza Rodzin, Warszawa.
• Nelson C.S., 1977. Grain size parameters of isoluble residues in mixed terrigenous-skeletal carbonate sediments and sedimentary rocks: some New Zealand examples. Sedimentology, 24: 31-52.
• Nyakairu G.W.A, Kurzweil H., Koeberl Ch., 2002. Mineralogical, geochemical, and sedimentological characteristics of clay deposits from central Uganda and their applications. J. African Earth Science, 35: 123-134.
• O’Connor, J.E., 1993. Hydrology, Hydraulics, and Geomorphology of the Bonneville Flood. Special Paper, 274, Geological Society of America, Boulder Co.: 1-83.
• Ollive V., Petit Ch., GarciaJ.-P., Redde M., 2006. Rhine flood deposits recorded in the Gallo-Roman site of Oedenburg (Haut-Rhin, France).Quaternary International, 150: 28–40.
• Opreanu G., Oaie G., Păun F., 2007. The Dynamic Significance of the Grain Size of Sediments Transported and Deposited by the Danube, [W:] Coastal Zone Processes and Management. Environmental Legislation. Geo-Eco-Marina. 13: 111-119.
• Passega R., 1964. Grain-size representation by CM patterns as a geological tool. Journal Sed. Petrol., 34: 830-847.
• Passega R., Byramjee R. 1969. Grain size image of clastic deposits. Sedimentology, 13: 830-847.
• Passega, R., 1977. Significance of CM diagrams of sediments deposited by suspension. Sedimentology, 24: 723–733.
• Peiry J.-L., 1988. Approche géographique de la dynamique spatio-temporelle des sédiments sur un cours d’eau intramontagnard ; l’exemple de la plaine alluviale de l’Arve (Haute-Savoie). Thčse de Géographie et Aménagement. Université Jean Moulin, Lyon 3.
• Pettijohn F. J., 1957. Sedimentary rocks. Haper, New York.
• Płoskonka D., 2010: Różnice w wynikach uziarnienia przeprowadzonych różnymi metodami. Landform Analysis, 12: 78-84.
• Podgórski Z., Szmańda J., 2002. Antropogeniczne przekształcenia wybranych fragmentów rynny Strugi Kowalewskiej wskutek budowy i funkcjonowania młynów wodnych. AUNC, Ser. Geog., 32, 109: 111-125.
• Podgórski Z., Szmańda J., 2004. Osady denne małych zbiorników zaporowych Pojezierza Chełmińskiego na tle osadów wybranych środowisk sedymentacyjnych, Prace Geo-graficzne, 200: 265-278.
• Poole D.M., 1957. Size analysis of sand by a sedimentation technique. J. Sedim. Petrol., 27: 460-468.
• Racinowski R., Szczypek T., Wach T., 2001. Prezentacja i interpretacjia wyników badań uziarnienia. Wyd. UŚ, Katowice.
• Ramamohanarao T., Sairam K.,. Venkateswararao Y, Nagamalleswararao B., Viswanath K., 2003. Sedimentological characteristics and depositional environment of Upper Gondwana rocks in the Chintalapudi sub-basin of the Godavari valley, Andhra Pradesh, India. J. Asian Earth Science, 21: 691-703.
• Ramesh R., Subramanian V., 1992. Textural characteristic of the Krishna river sediments, India. GeoJournal 28, 4: 449-455.
• Royse Ch.F., 1968. Recognition of fluvial environments by particle-size characteristics. J. Sedim. Petrol., 38:1171-1178.
• Ruby W. ,1933. Settling velocities of gravel, sand and silt particles. Am. Jour. of Scien., 25: 325–338.
• Singh M., Singh I.B., Müller G., 2007. Sediment characteristics and transportation dynamics of the Ganga River. Geomorphology, 86: 144-175.
• SinghM., Singh I.B., Müller G. 2007. Sediment characteristics and transportation dynamics of the Ganga River. Geomorphology, 86: 144-175.
• Sly P.G, Thomas R. L., Pelletier B. R., 1983. Interpretation of moment measures derived from water-lain sediments. Sedimentology, 30: 219-233.
• Smolska E., 2005. Znaczenie spłukiwania w modelowaniu stoków młodoglacjalnych (na przykładzie Pojezierza Suwalskiego. Wydz. Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa.
• Smolska E., 2007. Development of gullies and sediment fans in last glacial areas on the example of the Suwałki Lakeland (NE Poland). Catena, 71: 122-131.
• Solohub J.T., Klovan J.E., 1970. Evaluation of grain-size parameters in lacustrine environments. Journal Sed. Petrol., 40: 81-101.
• Southard, J. B., and Boguchwal, L. A., 1973. F1ume experiments on the transition from ripples to lower flat bed with increasing sand size. J. Sed. Petrol., 43: 1114-1121.
• Southard J. B., Boguchwal L. A., 1990.Bed configurations in steady unidirectional water flows. Part 2. Synthesis of flume data. J. Sedim. Petrol. 60, 5: 658-79
• Spencer D.W., 1963. The interpretation of grain –size distribution curves of clastic sediments, J. Sedim. Petrol., 33: 180-190.
• Sundborg A., 1956. The River Klaralven: a study of fluvial processes. Geogr. Ann., 38: 127-316.
• Sundborg A., 1967. Some aspects on fluvial sediments and fluvial morphology. Geogr. Ann., 5, 49ª: 333-343.
• Syvitski J.P.M. (red.), 2007, Principles, Methods and Application of Particle Size Analysis, Cambridge University Press, Cambridge.
• Szmańda J., 1998. Aluwia wybranych obszarów równin zalewowych Drwęcy i Tążyny w świetle analiz teksturalnych. [W:] K. Pękala (red.), Główne kierunki badań geomorfologicznych w Polsce stan aktualny i perspektywy, Referaty i komunikaty, IV Zjazd Geomorfologów Polskich, Wyd. UMCS, Lublin: 185-190.
• Szmańda J., 2000. Litodynamiczny zapis powodzi w aluwiach pozakorytowych Wisły. [W:] P. Molewski, W. Wysota (red.), Dawne i współczesne systemy morfogenetyczne środkowej części Polski Północnej. Przewodnik wycieczek terenowych. V Zjazd Geomorfologów Polskich 11-14 września 2000, Toruń: 221-231.
• Szmańda J.B., 2004, Znaczenie materiału źródłowego i transportu ziaren w akumulacji powodziowej – studium przypadku – aluwia pozakorytowe Wisły, Drwęcy i TąŜyny, Prace Geogr. IGi-PZ PAN, 200: 355-372.
• Szmańda J.B., 2007. Porównanie interpretacji warunków transportu osadów na diagramie C/M i analizy krzywych kumulacyjnych aluwiów pozakorytowych Wisły w Toruniu. [W:] E. Smolska E., D. Giriat (red.), Rekonstrukcja dynamiki procesów geomorfologicznych – formy rzeźby i osady, Wydz. Geogr. i Stud. Reg. UW, Komitet Badań Czwartorzędu PAN, Warszawa: 367-376.
• Szmańda J.B., 2009. Próba interpretacji litodynamicznej warunków sedymentacji litofacji aluwiów pozakorytowych Dunaju w Bratysławie (Słowacja). Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych, 5, Ser. Geogr., 88: 535-554.
• Szmańda J., Molewski P., Luc M., Andrzejewski L., 2005. Kształtowanie się rzeźby glacjalnej i glacjofluwialnej na przykładzie fragmentu środkowej części strefy marginalnej Tungnaárjökull, [W:] P. Molewski (red.), Terenowe Warsztaty Geomorfologiczne Islandia 14-28 sierpnia 2005, Rekonstrukcja procesów glacjalnych w wybranych strefach marginalnych lodowców Islandii –Formy i osady: 29-37.
• Teisseyre A.K., 1985. Mady dolin sudeckich. Cz. I: Ogólna charakterystyka środowiska (na przykładzie zlewni górnego Bobru). Geol. Sudet., 20, 1: 113-195.
• Teisseyre A.K., 1988. Mady dolin sudeckich. Cz. II: Wybrane zagadnienia metodologiczne, Geol. Sudet., 23, 1: 66-95.
• Teisseyre A.K., 1989. Mady dolin sudeckich. Cz. III: Subarealnie i subakwalnie deponowane osady pozakorytowe w świetle eksperymentu terenowego (1977-1979). Geol. Sudet., 23, 2: 1-55.
• Thomas R. L., Kemp L.W., Lewis C.F.M., 1972. Distribution, composition and characteristics of the surficial sediments of Lake Ontario. J. Sedim. Petrol,. 42, 1: 66-84.
• Urbaniak-Biernacka U., 1976. Badania wydm środkowej Polski z wykorzystaniem metod statystycznych. Prace Nauk. Polit. Warszaw., Geodezja 17.
• Vandenberghe N., 1975. Sort communication, An evaluation of CM patterns for grain-size studies of fine grained sediments. Sedimentology, 22: 615-622.
• Visher G.S., 1969. Grain-size distributions and depositional processes. J. Sedim. Petrol., 39: 1074-1106.
• Wang X., Ke X., 1997. Grain-size characteristics of the extant tidal flat sediments along the Jiangsu coast, China, Sedim. Geol., 112: 105-122.
• Wentworth C. K. 1929. Method of computing mechanical composition types in sediments. Bull. Geol. Soc. Am., 40: 771-790.
• Williams G.E., 1983. Palaeohydrological methods and some examples from Swedish fluvial environments: I. Cobble and boulder deposits. Geogr. Ann., 65A: 227–243.
• Williams P.F., Rust B.R., 1969. Sedimentology of a braided river. J. Sedim. Petrol., 39, 2: 649-679.
• Wysota W. Lankauf K.R., Molewski P. Szmańda J., 1996. Sedymentologia interstadialnej serii rzecznej (Rzęczkowo) zlodowacenia Wisły (Vistulian) odsłoniętej w południowo-zachodniej krawędzi Wysoczyzny Chełmińskiej. AUNC, Ser. Geogr., 28, Toruń: 39-63.
• Zieliński T., 1989. Litofacies and paleoenvironmental characteristic of the Suwałki outwash (Pleistocene, NE Poland).Ann. Soc.Geol. Polon., 59 ; 249-270.
• Zieliński T., 1992. Proglacial valley facies of the Silesian Upland genetic factors and their sedimentological effect. Geol. Sudet., 26: 83-118.
• Zieliński T., 1993. Sandry Polski północnowschodniej – osady i warunki sedymentacji. Prace Nauk. UŚ, 1398, Katowice.
• Zwoliński Z., 1985. Sedymentologia osadów przyrostu pionowego na terasie zalewowej Parsęty, Bad. Fizjogr. nad Polską Zach., ser. A, Geogr. Fiz., 35: 205-238.