Regionalna wymowa procesów antropogenizacji regionu środkowej Obry na podstawie badań osadów jeziora Wonieść

• Autorzy: Hildebrandt-Radke I. , Spychalski W. , Lutyńska M.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The study was aimed at anthropogenization processes of the Kościan Plain. They are noticeable in local palynological diagrams (eg. at the archaeological site in Bruszczewo) as well as on settlement maps of the Polish Archaeological Record Project. The goal was to determine whether the processes were perceptible also in a regional scale, in deposits of the biggest water body in the examined area, located 15 km to the east from Bruszczewo. Anthropogenic participation in changes of plant cover is clearly visible in the local diagram from Bruszczewo. While compared with the mentioned, anthropogenic influence in deposits of Wonieść Lake is rather inconspicuous. In the Neolithic and Early Bronze Periods, percentage of herbaceous plants (amount of grasses and herbs) maintained the level of 10%. Increase in NAP is marked not earlier than in the Roman Iron Age, and then from the Early Middle Ages until the present time (Dörfler, to be published soon). Comparison of palynological results to sedimentological analyses indicates that periods of increased values of CerealiaandPlantago lanceolataindices are correlated with inflow of mineral material to lacustrine water body. Larger fractions were observed there i.e. fine- and medium-grained sands, and even gravels as well as organic matter. In the geochemical record for the same periods, an increased percentage of trace elements can be visible (however their distinctive escalation is manifested not earlier than in the Middle Ages). These changes are accompanied by intensified eutrophication index (phosphorus percentage) as well as by occurrence of diatoms, which prefer eutrophic conditions.

Słowa kluczowe

EN

middle Obra region; prehistory; human impact; Wonieść lake; sedimentological; geochemical; diatomological analysis

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2011
• Tom: Vol. 16
• Strony: 92--97
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys.

Twórcy

autor

Hildebrandt-Radke I.

autor

Spychalski W.

autor

Lutyńska M.

• Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, ul. Dzięgielowa 27, 61-680 Poznań

Bibliografia

• Borówka R.K., 2007. Geochemiczne badania osadów jeziornych strefy umiarkowanej. Studia Limnologica et Telmatologica, 33–42.
• Bronk Ramsey C., 2008. OxCal Program, v4.0.3 (http://www.rlaha.ox.ac.uk/oxcal/oxcal.html).
• Burchardt L., 1987. Zmiany populacyjne fitoplanktonuJeziora Świętokrzyskiego na tle zmian warunków środowiskowych. Wyd. Naukowe UAM, seria Biologia, 44: 1–90.
• Chudziak W., Noryśkiewicz A.M., Noryśkiewicz B., 2004. Zasiedlenie Góry św. Wawrzyńca w ostatnich trzech tysiącach lat w świetle historii roślinności. W: W. Chudziak (red.), Mons Sancti Laurenti. 2. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 209–229.
• Cieśla A., Stupnicka E., 1980. Wpływ osadnictwa na skład chemiczny osadów jeziornych. Archeologia Polski, 24, 1: 7–17.
• Czebreszuk J., Hildebrandt-Radke I., 2007. Man-made transformations of the relief at the Bruszczewo archaeological site (Wielkopolska Lakeland). Quaestiones Geographicae, 26, A: 5–14.
• Czebreszuk J., Müller J. (red.), 2004. Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Großpolens/Badania mikroregionuz terenuWielkopolski.Bd./T. I. Forschungsstand – Erste Ergebnisse –Das östliche Feuchtbodenareal/Stan badań –Pierwsze wyniki – Wschodnia, torfowa część stanowiska. Poznań–Kiel–Rahden (Westf.).
• Czebreszuk J., Müller J., 2005. A Polish-German research project into a Bronze Age fortified settlement at Bruszczewo in Wielkopolska. Archaeologia Polona, 43: 175–200.
• Haas J.N., Wahlmüller N.W., 2004. Pollenanalytische Untersuchungen im Bereich der bronzezeitlichen Seeuferstation „Bruszczewo”. Badania palinologiczne na stanowiskuz epoki brązuw Bruszczewie. W: J. Czebreszuk, J. Müller (red.),Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Großpolens/Badania mikroregionuz terenuWielkopol -ski. Bd./T. I. Forschungsstand – Erste Ergebnisse –Das östliche Feuchtbodenareal/Stan badań –Pierwsze wyniki – Wschodnia, torfowa część stanowiska.Poznań–Kiel–Rahden (Westf.), s. 273–280.
• Haas J.N., Wahlmüller N.W., 2010. Floren, Vegetations-und Milieuveränderungen im Zuge der bronzezeitlichen Besiedlung von Bruszczewo (Polen) und der landwirtschaftlichen Nutzung der umliegenden Gebiete. Przemiany środowiska, wegetacji i flory w ramach osadnictwa epoki brązu w Bruszczewie oraz gospodarcze użytkowanie otoczenia osady. W: J. Czebreszuk, J. Müller (red.), Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Großpolens/Badania mikroregionuz terenuWielkopolski.Bd./T. II. Studien zur Archäologie in Ostmitteleuropa,Studia nad Pradziejami Europy Środkowej, 6.1: 50–81.
• Hildebrandt-Radke I., 2010. Das geologische Alter und die Hauptphasen der Denudations – und Akkumulationsprocesse vor dem Hintergrund topographisher Verhältnisse der archäologischen fundplatzes Bruszczewo. Wiek i główne fazy procesów denudacji i akumulacji w świetle uwarunkowań topograficznych stanowiska archeologicznego w Bruszczewie. W: J. Czebreszuk, J. Müller (red.),Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prähistorischen Siedlungskammer Großpolens/Badania mikroregionuz terenuWielkopolski. Bd./T. II. Studien zur Archäologie in Ostmitteleuropa, Studia nad Pradziejami Europy Środkowej, 6.1: 16–37.
• Hładyłowicz K. J., 1932. Zmiany krajobrazui rozwój osadnictwa w Wielkopolsce od XIV do XIX wieku. Badania z Dziejów Społecznych i Gospodarczych, 12. Lwów.
• Likens G.E., 1972. Eutrophication and aquatic ecosystem. W: Nutrients and Eutrophication. Special symposia. 1. Amer. Soc. Limnology and Oceanography, s. 3–13
• Niewiarowski W., Noryśkiewicz B., Piotrowski W., Sinkiewicz M., 1995. An outline of natural and anthropogenic changes of geographical environment in the Biskupin area during the last 7000 years. Quaternary Studies in Poland, 13: 77–88.
• Ralska-Jasiewiczowa M., Goslar T., Madeyska T., Starkel L. (red.), 1999. Lake Gościąż, Central Poland: A monographic study. Szafer Institute of Botany,Polish Academy of Sciences, Krakow.
• Rutkowski J., 2007. Osady jezior w Polsce. Charakterystyka i stan rozpoznania, metodyka badań, propozycje. Studia Limnologica et Telmatologica, 17–24.