Zapis procesów prehistorycznej antropopresji w otoczeniu stanowiska archeologicznego w Bruszczewie (centralna Wielkopolska) na podstawie badań osadów rynny glacjalnej Samicy

• Autorzy: Hildebrandt-Radke I. , Janczak-Kostecka B. , Spychalski W.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The sedimentological, geochemical and diatomological research into the core taken from the fossil lake located in the glacial channel of Samica river prove the increasing anthropogenization of the landscape in the microregion surrounding the settlement in Bruszczewo. Anthropogenic indices of the Early Bronze Period in the palynological research include: high decline in the percentage of tree pollens caused by deforestation, indicators of grazing animals and farming as well as noticeable eutrophication of the lake (fungal spores and algae thriving on dung, droppings and excrement). In the sedimentological research, cultural layers correspond with accelerated mineral sedimentation in the basin (mediumand fine-grained sands). Each time it is preceded with organic sedimentation (from humus levels). Above results might signify the initiation of erosion-denudation processes in the catchment, settled and economically exploited by individual cultural groups. Results of the anthropogenic activity are visible also in the geochemical composition of the deposits. Cultural layers are marked with increased percentage of heavy metals, while the Cu : Pb : Zn ratios suggest their anthropogenic character. Additionally, the increase in phosphorus percentage confirms eutrophication of the basin in the settlement periods, that is in the Early and Late Bronze, and Early and Roman Iron Ages.

Słowa kluczowe

EN

archaeological settlement; fossil lake; glacial trough; Kościan Plain; sedimentological; geochemical; palynological; diatomological analysis

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2011
• Tom: Vol. 16
• Strony: 87--91
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys.

Twórcy

autor

Hildebrandt-Radke I.

autor

Janczak-Kostecka B.

autor

Spychalski W.

• Instytut Geoekologii i Geoinformacji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, ul. Dzięgielowa 27, 61-680 Poznań,

Bibliografia

• Battarbee R.W., 1986. Diatom analysis. W: B.E. Berglund (red.), Handbook of Holocene Paleoecology and Paleohydrology. John Wiley & Sons, London, s. 527–570.
• Borowka R.K., 2007. Geochemiczne badania osadow jeziornych strefy umiarkowanej. Studia Limnologica et Telmatologica: 33–42.
• Broszinski A., 2002. Die subfossile Diatomeenflora der westlichen Ostsee.Biostratigrafische Untersuchungen an spat- und postglacialen Sedimenten des Kategats, der Kieler Bucht und der Pommerschen Bucht. Doctoral dissertation. Uniwersytet J.-W. Goetchego Frankfurt nad Menem. Manuscript.
• Cieśla A., Stupnicka E., 1980. Wpływ osadnictwa na skład chemiczny osadow jeziornych. Archeologia Polski, 24, 1: 7–17.
• Czebreszuk J., Hildebrandt-Radke I., 2007. Man-made transformations of the relief at the Bruszczewo archaeological site (Wielkopolska Lakeland). Quaestiones Geographicae, 26, A: 5–14.
• Czebreszuk J., Muller J. (red.), 2004. Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prahistorischen Siedlungskammer Grospolens/ Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski. Bd./T. I. Forschungsstand – Erste Ergebnisse – Das ostliche Feuchtbodenareal/Stan badań – Pierwsze wyniki – Wschodnia, torfowa część stanowiska. Poznań–Kiel–Rahden (Westf.).
• Czebreszuk J., Muller J., 2005. A Polish-German research project into a Bronze Age fortified settlement at Bruszczewo in Wielkopolska. Archaeologia Polona, 43: 175–200.
• Haas J.N., Wahlmuller N.W., 2004. Pollenanalytische Untersuchungen im Bereich der bronzezeitlichen Seeuferstation „Bruszczewo”. Badania palinologiczne na stanowisku z epoki brązu w Bruszczewie. W: J. Czebreszuk, J. Muller (red.),Bruszczewo. Ausgrabungen und Forschungen in einer prahistorischen Siedlungskammer Grospolens/Badania mikroregionu z terenu Wielkopolski.Bd./T. I. Forschungsstand – Erste Ergebnisse – Das ostliche Feuchtbodenareal/Stan badań – Pierwsze wyniki – Wschodnia, torfowa część stanowiska. Poznań–Kiel–Rahden (Westf.), s. 273–280.
• Hakansson H., 1989. Diatom succession during Middle and Late Holocene time in Lake Krageholmssjon, southern Sweden. Nova Hedwiga, 48: 143–166.
• Hickmann M., Schweger Ch.E., 1996. The Late Quaternary palaeoenvironmental history of a presently deepfreshwater lake in east-central Alberta, Canada and palaeoclimate implications. Paleeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 123, 1–4: 161–178.
• Hładyłowicz K.J., 1932. Zmiany krajobrazu i rozwoj osadnictwa w Wielkopolsce od XIV do XIX wieku. Badania z Dziejow Społecznych i Gospodarczych, 12. Lwow.
• Kneisel J., Bork H.-R., Czebreszuk J., Dorfler W., Grootes P., Haas J.N., Heusner K.-U., Hildebrandt- Radke I., Kroll H., Muller J., Wahlmuller N., Ważny T., 2008. Bruszczewo – early bronze environment defensive settlement in Wielkopolska. Metallurgy, peat zone finds and changes in the environment. W: J. Czebreszuk, S. Kadrow, J. Muller (red.), Defensive structures from Central Europe to the Aegean in the 3rd and 2nd millenium BC. Studien zur Archaologie in Ostmitteleuropa, 5: 155–170.
• Migaszewski Z.M., Gałuszka A., 2007. Podstawy geochemii środowiska. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa.
• Racinowski R., Szczypek T., Wach J., 2001. Prezentacja i interpretacja wynikow badań uziarnienia osadow czwartorzędowych. Wydawnictwo UŚ, Katowice.
• Rutkowski J., 2007. Osady jezior w Polsce. Charakterystyka i stan rozpoznania, metodyka badań, propozycje.Studia Limnologica et Telmatologica: 17–24.
• Stockmarr J., 1971. Tablets with Spores used in Absolute Pollen Analysis. Pollen et Spores, 13:615–621.
• Weng H.X., Hang X.M., Chen X.H., Wu N.Y., 2003.The stability of the relative content ratios of Cu, Pb, Zn in soils and sediment. Environmental Geology, 45(1): 79–85.
• Witkowski A., Szafer I., 1999. Zmiany środowiska sedymentacji dennych w rejonie wyspy Wolin w świetle analizy diatomologicznej. W: R.K. Borowka, Z. Młynarczyk, A. Wojciechowski (red.), Ewolucja geosystemow nadmorskich południowego Bałtyku. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań–Szczecin, s. 169–174.
• Zgłobicki W., 2008. Geochemiczny zapis działalności człowieka w osadach stokowych i rzecznych. Wydawnictwo UMCS, Lublin.