Rozmieszczenie i skala aktywności współczesnych osuwisk w dolinie dolnej Wisły na odcinku między Fordonem a Kozielcem (Polska północna) : wstępne wyniki badań

• Autorzy: Tyszkowski S.

Warianty tytułu

EN

Location and activity of contemporary landslides in the lower Vistula valley, on the area between Fordon and Kozielec (northern Poland) : preliminary results

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł obejmuje problematykę współczesnej aktywności osuwisk na terenie Polski nizinnej. Analizowany obszar stanowi fragment strefy krawędziowej doliny dolnej Wisły o długości 10 km. W ramach prac terenowych rozpoznano na nim 83 osuwiska o łącznej powierzchni 0,2 km2. Osuwiska te analizowano w aspekcie ich relacji do nadrzędnych form rzeźby, jakimi na tym obszarze są silnie zdenudowane stoki strefy krawędziowej doliny Wisły, powierzchnie dawnych osuwisk oraz zbocza dolinek erozyjnych. Określono morfometrię form, scharakteryzowano budowę geologiczną oraz aktywność wód gruntowych. Oceniono również aktywność osuwisk w powiązaniu z prawdopodobną przyczyną ich powstania. gruntowych. Oceniono również aktywność osuwisk w powiązaniu z prawdopodobną przyczyną ich powstania

EN

The article raises the issue of contemporary landslide activity in the Polish Lowlands. The study area is a part of the slope zone of the lower Vistula valley. During the fieldwork there were 83 landslides with a total area of 0.2 km2 identified and analyzed in respect of their relationship to the main morphological forms of terrain: denuded slopes, surface of old landslides, erosional valleys. The morphometry, geological structure and groundwater activity were determined. The assessment of the landslides activity in relation to the possible cause of their development has been presented. The results of the research and analyzes show that contemporary mass movements constitute important elements shaping the slopes within the sculpture of major river valleys in the lowlands.

Słowa kluczowe

PL

osuwiska; geozagrożenia; współczesne procesy geodynamiczne; Dolina Dolnej Wisły

EN

landslides; geohazards; contemporary geodynamic processes; Lower Vistula Valley

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 20
• Strony: 95--101
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys.

Twórcy

autor

Tyszkowski S.

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Polska Akademia Nauk,

Bibliografia

• Banach M., 1977. Rozwój osuwisk na prawym zboczu doliny Wisły między Dobrzyniem a Włocławkiem. Prace Geogr. 124.
• Banach M., 1994. Morfodynamika strefy brzegowej Zbiornika Włocławskiego. Prace Geogr. 161.
• Banach M., 1998. Dynamika brzegów dolnej Wisły. Dokum. Geogr. 9.
• Banach M., Grobelska H., 2003. Stan dynamiki brzegów zbiornika Jeziorsko. Słupskie Prace Geograficzne. Pomorska Akademia Pedagogiczna w Słupsku 1: 91–106.
• Bober L., 1979. Structural landslides regions in the polish flysch Carpathians and their relation to geology of this mountain range. Superficial mass
• movements in mountain regions. Proc. 1st Polish-Italian Seminar, Szymbark, Warszawa.
• Bober L., 1984. Rejony osuwiskowe w polskich Karpatach fliszowych i ich związek z budową geologiczną regionu. Biul. Inst. Geolog. 340(23).
• Galon R., 1934. Dolina dolnej Wisły, jej kształt i rozwój na tle budowy dolnego Powiśla. Bad. Geogr. nad Polską Zach. 12/13.
• Grabowski D., Marciniec P., Mrozek T., Neścieruk P., Rączkowski W., Wójcik A., Zimnal Z., 2008. Instrukcja opracowania mapy osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi w skali 1:10 000. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• Habel M., Tyszkowski S., Skowroński T., 2008. Morphodynamic analysis of lower Vistula valley using GPS, sonar and aerial photography. Annals of Geomatics 1(6): 91–100.
• Ilcewicz-Stefaniuk D., Stefaniuk M., 2007. Procesy osuwiskowe w dolinie Wisły. Geologos 11: 393–399.
• Kaczmarek H., Tyszkowski S., 2009. Using of the aerial and ground photogrammetry in monitoring shore zone of Jeziorsko Reservoir (Warta River, Central Poland). Geomorphologia Slovaca et Bohemica, 2: 7–12.
• Kleczkowski A., 1955. Osuwiska i zjawiska pokrewne. Wyd. Geol., Warszawa.
• Kordowski J., Tyszkowski S., 2008. Wstępne wyniki badań nad procesami osuwiskowymi w wąwozie Czerwonej Wody koło Świecia. Landform Analysis 9: 59–62.
• Kühn A., Miłoszewska W., 1971. Katalog osuwisk –województwo bydgoskie. Warszawa.
• Kozłowska M., Kozłowski I., 1990. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000, arkusz Żołędowo, Wyd. Geol., Warszawa.
• Margielewski W., 2006. Records of the Late Glacial-Holocene palaeoenvironmental changes in landslide forms and deposits of the Beskid Makowski and Beskid Wyspowy Mts. area (Polish Outer Carpathians). Folia Quaternaria. PAU, Kraków.
• Olszewski A., 1968. Mapa geomorfologiczna Polski 1:50 000, arkusz Trzeciewiec. IG PAN.
• PN-B-04452:2002, 2002. Geotechnika. Badania polowe. Polski Komitet Normalizacji.
• Rejestracja, 2004. Rejestracja i inwentaryzacja naturalnych zagrożeń geologicznych na terenie całego kraju (ze szczególnym uwzględnieniem osuwisk oraz innych zjawisk geodynamicznych). Online 01.01.2012 – http://geozagrozenia.pgi.gov.pl/.
• Rączkowski W., 2007. Landslide hazard in the Polish Flysch Carpathians. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 41: 61–75.
• Schrötter F.L. 1810. Karte von Ost Preussen nebst Preussisch Litthauen und West Preussen nebst dem Netzdistrict.
• Starkel L., 1960. Rozwój rzeźby Karpat fliszowych w holocenie. Prace Geograficzne IG PAN, 22.
• Starkel L., Kostrzewski A., Kotarba A., Krzemień K. (red.), 2008. Współczesne przemiany rzeźby Polski. IGiGP UJ, Kraków.
• Tyszkowski S., 2008. Badania rozwoju osuwisk w rejonie Świecia na podstawie materiałów fotogrametrycznych. Landform Analysis 9: 385–389.
• Tyszkowski S., 2009. Zjawiska i formy osuwiskowe w wąwozie Czerwonej Wody (Wysoczyzna Świecka) – wybrane problemy. Funkcjonowanie środowiska przyrodniczego w okresie przemian gospodarczych w Polsce. Bibl. Monit. Środow., Szymbark: 316–321.
• Sebastian TyszkowskiTyszkowski S., 2011. Aktywność współczesnych ruchów masowych na tle dawnych form osuwiskowych. W: J. Kordowski, P. Lamparski, K. Pochocka-Szwarc (red.), Rozwój i zanik lądolodu fazy pomorskiej zlodowacenia wisły na Pomorzu Wschodnim (Kociewie). XVIII Konferencja Naukowo-Szkoleniowa, Stratygrafia Plejstocenu Polski. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa: 107–108.
• Varnes D.J., 1978. Slope movement types and processes. W: R.L. Schuster, R.J. Krizek (red.), Landslides: Analysis and Control, Special Report 176, Transportation and Road Research Board. National Academy of Science, Washington D.C.
• WP/WLI, 1993. The International Geotechnical Societes (UNESCO) Working Party for World Landslide Inventory. Multilingual Landslide Glossary. The Canadian Geotechnical Society, BiTech Publishers LTD, Richmond BC, Canada.
• Wysokiński L., 2006. Ocena stateczności skarp i zboczy. Instrukcje – Wytyczne – Poradniki. Instytut Techniki Budowlanej 424. Warszawa.
• Zabuski L., Thiel K., Bober L., 1999. Osuwiska we fliszu Karpat polskich: geologia, modelowanie, obliczenia stateczności. Wydawnictwo Instytutu Budownictwa Wodnego PAN, Gdańsk. Ziętara T., 1988. Landslide areas in the Polish Flysh Carpathians. Folia Geogr., ser. Geogr.-Physica 20: 21–67.
• Ziętara T., 1991. Procesy grawitacyjne. W: L. Starkel (red.), Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 413–416.