The role of circadian rhythms and indiyidual differences in human attention in road transport safety

• Autorzy: Jankowski K. S. , Zajenkowski M.

Warianty tytułu

PL

Znaczenie rytmów dobowych i różnic indywidualnych w zakresie uwagi człowieka w bezpieczeństwie transportu drogowego

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In the paper the role of human attention in road transport safety was considered. In the first part, various, known in psychology aspects of attention such as: selectiveness, scanning, divided attention, shifting and sustain attention were described. Further, research about drivers attention were characterized. From this perspective, especially significant are data associated with divided attention and selectiveness. It was proved that responding simultaneously to secondary task decreases concentration on driving. In this article, the meaning of individual differences in attentional functioning was emphasized. Empirical data suggests that high generał intelligence subjects have bigger capacity of attention than individuals with low general intelligence. Another factor that influences attention is age. Younger drivers (age 23 - 46) under demanding conditions, such as sohing multiple tasks, perform better than older drivers (age 58 - 76). In the last part the work focuses on circadian rhythms in human attention and their impact on transport safety. Many studies suggest that road accidents exhibit variations with circadian (peak at 03:00), weekly and seasonal period. Besides that, many researchers were interested in dynamics of attentional functioning during the day. Results indicate different patterns of responses with respect to different aspects of attention and chronotype.

PL

W pracy przedstawiono znaczenie uwagi człowieka w bezpieczeństwie transportu drogowego. W pierwszej części zostały omówione różne, spotykane w psychologii, aspekty uwagi takie jak: umiejętność selekcji źródła informacji, zdolność do przeszukiwania pola percepcyjnego, podzielność uwagi, przerzutność oraz przedłużona koncentracja. Następnie zaprezentowane zostały badania nad uwagą u kierowców. W tym zakresie szczególnie istotne wydają się być dane dotyczące podzielności uwagi i selektywności. Wykazano, że wykonywanie dodatkowego zadania towarzyszącego jeździe samochodem obniża koncentrację na prowadzeniu. W artykule pokazano również znaczenie różnic indywidualnych w zakresie uwagi. Badania pokazują, że osoby o wysokiej inteligencji ogólnej mają większą pojemność uwagi, niż osoby o niskiej inteligencji. Innym czynnikiem, który wpływa na uwagę jest wiek. Młodsi kierowcy (w wieku 23 - 46) lepiej funkcjonują w warunkach podwójnego zadania, niż osoby starsze (58 — 76 lat). W ostatniej części pracy skupiono się na dobowych rytmach uwagi. Wiele studiów empirycznych pokazuje, że wypadki drogowe charakteryzują się zarówno dobową (szczyt o godz. 03:00 rano), tygodniową jak i roczną rytmiką. Oprócz tego wielu badaczy zajmowało się zmianami w koncentracji uwagi w ciągu dnia. Wyniki tych badań sugerują inny wzorzec reakcji w zależności od aspektu uwagi oraz chronotypu.

Słowa kluczowe

EN

road transport; road transport safety; circadian rhythm; human factor; attention

PL

transport drogowy; bezpieczeństwo transportu drogowego; uwaga; rytmy dobowe; czynnik ludzki

• Wydawca: Łukasiewicz Research Network - Institute of Aviation ; European Science Society of Powertrain and Transport KONES Poland ; Wydawnictwo Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych
• Czasopismo: Journal of KONES
• Rocznik: 2009
• Tom: Vol. 16, No. 3
• Strony: 141--147
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys.

Twórcy

autor

Jankowski K. S.

autor

Zajenkowski M.

• University of Warsaw Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warsaw, Poland tel.:[phone],

Bibliografia

• [1] Broadbent, D. E., A mechanical model for human attention and immediate memory, Psychological Review, 64, pp. 205-215, 1957.
• [2] Duchek, J. M., Hunt, L., Ball, K., Buckles, V., Morris, J. C., The role of selective attention in driving and dementia of the Alzheimer type. Alzheimer Disease and Associated Disorder, 11 suppl. 1, pp. 48-56, 1997.
• [3] Hancock, P. A., Lesch, M., Simmons, L., The distraction effects of phone use during a crucial driving maneuver. Accident analysis and prevention, 35, pp. 501-514. 2003.
• [4] Harbluk, J. L., Noy, Y. I., The impact of cognitive distraction on driver visual behavior and vehicle control, road safety directorate and motor vehicle regulation directorate, Transport Canada, 2002.
• [5] Hunt, E., Lansman, M., Individual differences in attention. W: R. J. Sternberg, (red.), Advances in the psychology of human intelligence. Hillsday, NJ: Erlbaum, 1982.
• [6] Jankowski, K. S., Metody zwiększania niezawodności człowieka w systemach antropotechnicznych w okresach zwiększonej senności. Materiały Szkoły Niezawodności PAN, 34, pp. 148-156. 2006.
• [7] Kahneman, D., Attention and effort. New York: Prentice – Hall, 1973.
• [8] Langlois, P. H., Smolensky, M. H., His, B. P., Weir, F. W., Temporal patterns of reported single-vehicle car and truck accidents in Texas, U.S.A. during 1980-1983. Chronobiology International, 2, pp. 131-140, 1985.
• [9] Lenne, M. G., Triggs, T. J., Redman, J. R., Time of day in driving performance. Accident Analysis & Prevention, 29, pp. 431-437, 1997.
• [10] Maruszewski, T., Psychologia poznawcza. Gdańsk: GWP, 2001.
• [11] Matchock, R. L., Mordkoff, J. T., (2009). Chronotype and time-of-day influences on the alerting, orienting, and executive components of attention. Experimental Brain Research, 192, pp. 189-198, 2009.
• [12] Moller, H. J., Kayumov, L., Shapiro, C. M., Microsleep episodes, attention lapses and circadian variation in psychomotor performance in driving simulation paradigm. Proceedings of the Second International Driving Symposium on Human Factors in Driver Assessment, Training and Vehicle Design, Park City, Utah, pp. 130-137, 2003.
• [13] Mourant, R. R., Tsai, F., Al-Shihabi, T., Jaeger, B. K., Measuring the Divided Attention Capability of Young and Older Drivers. Transportation Research Record 1779, Washington, D.C: TRB, National Research Council, pp. 40-45. 2001.
• [14] Nęcka, E., Inteligencja i procesy poznawcze. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 1994.
• [15] Nęcka, E., Pobudzenie intelektu. Zarys formalnej teorii inteligencji. Kraków: Universitas, 2000.
• [16] Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B., Psychologia poznawcza. Warszawa: PWN, 2006.
• [17] Powell, N. B., Schechtman, K. B., Riley, R. W., Li, K., Troell, R., Guilleminault, C., The road to danger: the comparative risks of driving while sleepy. Laryngoscope, 111, pp. 887-93. 2001.
• [18] Reinberg, O., Reinberg, A., Mechkouri, M., 24-hour, weekly and annual patterns in traumatic and non-traumatic surgical pediatric emergencies. Chronobiology International, 22, pp. 353 –381. 2005.
• [19] Treisman, A. M., Features and objects. Quarterly Journal of Experimental Psychology, 40, pp. 201-237, 1988.
• [20] Troglauer, T., Hels, T., Christens, P. F., Mobile phone use among professional drivers in Denmark, Proceedings of European Transport Conference, Strasbourg, 2004.
• [21] Valdez, P., Ramirez, C., Garcia, A., Talamantes, J., Armijo, P., Borrani, J., Circadian rhythms in components of attention. Biological Rhythm Research, 36, pp. 57-65, 2005.
• [22] Vogel, L., Bester, C. J., A relationship between accident types and causes. Proceedings of the 24th Southern African Transport Conference, pp. 233 – 241, 2005.