Błąd wyznaczenia głębokości zalegania warstwy umocnionej metodą pomiaru mikrotwardości

• Autorzy: Łabędź J. , Słomski J.

Warianty tytułu

EN

The Error in the Determination of the Depth of the Hardened Layer Using the Microhardness Measurement Method

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jednym z parametrów warstwy wierzchniej opisującym jej stan po przeprowadzonej obróbce plastycznej (np. nagniataniu) jest głębokość zalegania warstwy umocnionej g. Można ją wyznaczyć eksperymentalnie, stosując metody oparte na: pomiarze utwardzenia warstwy odkształconej (pomiar mikrotwardości), pomiarze naprężeń, obserwacjach zmian zachodzących w materiale (np. metoda zgniotu krytycznego, badania układu dyslokacji itp.). Każdą z wymienionych metod badane są zmiany innej właściwości, dlatego też określany parametr może przyjmować różne wartości. Za najbardziej miarodajne, chociaż trudne do wykonania, uważa się metody zgniotu krytycznego i badania układów dyslokacji. Większość z przedstawionych wyżej metod wymaga zastosowania specjalistycznej aparatury i pracochłonnego przygotowania materiału badawczego. Porównując je, można stwierdzić, iż sposobem najdostępniejszym - także w zastosowaniach przemysłowych - jest pomiar utwardzenia warstwy zdeformowanej np. metodą Yickersa. Metoda ta ze względu na konieczność zachowania pewnej minimalnej odległości pomiędzy sąsiednimi odciskami penetratora powoduje wyznaczenie mierzonej wielkości z pewnym błędem. Określenie wartości tego błędu jest celem niniejszej pracy. Zadanie to zrealizowano na próbkach ze stali węglowej konstrukcyjnej 45 odkształconej plastycznie poprzez wciśnięcie kulki ze stali łożyskowej. Porównywano wartości g określone metodą pomiaru mikrotwardości z wartościami uzyskanymi metodą zgniotu krytycznego. Stwierdzono, że błąd pomiaru jest tym mniejszy, im większa jest głębokość zalegania odkształceń trwałych, a ponadto metoda pomiaru mikrotwardości daje wyniki zaniżone w stosunku do wartości określonych metodą zgniotu krytycznego.

EN

The object of the paper is to estimate the size of this error. The study was carried out using samples made of 45 constructional carbon steel, which was strained by pressing into it a pellet madę of bearing steel. The values of g determined by the microhardness measurement were compared with the results achieved during the application of critical strain. It was found that the measuring error is smaller when the depth of permanent deformations is greater. Beside the microhardness measurement method yields results, which are underrated in relation to those determined, using the critical strain method.

Słowa kluczowe

PL

odkształcenia plastyczne; głębokość zalegania odkształceń plastycznych; metody pomiaru głębokości zalegania warstwy umocnionej; błąd pomiaru

EN

plastic strain; depth of plastic strain; measurements methods of the depth of the hardened layer

• Wydawca: Wydawnictwa AGH
• Czasopismo: Mechanika / Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica
• Rocznik: 2004
• Tom: T. 23, z. 4
• Strony: 495--504
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz., rys.

Twórcy

autor

Łabędź J.

• Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki, Katedra Wytrzymałości i Technologii Maszyn, AGH w Krakowie

autor

Słomski J.

• Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki, Katedra Wytrzymałości i Technologii Maszyn, AGH w Krakowie

Bibliografia

• [1] Burakowski T., Wierzchoń T.: Inżynieria powierzchni metali. Warszawa, WNT 1995
• [2] Gorczyca S., Mazur A.: 2 badań układów dyslokacji w stalach krzemowych ferrytycznych. Hutnik, nr 11, 1961, 402-108
• [3] Łabędź J.:. Metody wyznaczania i określania głębokości warstwy umocnionej po nagniataniu powierzchniowym. Trybologia, nr 4, 1989, 4-7
• [4] PN-EN 1506507-1:1999; Metale - Pomiar twardości sposobem Vickersa - Metoda badań
• [5] Przvbylski W.: Technologia obróbki nagniataniem. Warszawa, WNT 1987
• [6] Szulc S., Stefko A.: Obróbka powierzchniowa części maszyn. Podstawy fizyczne i wpływ na własności użytkowe. Warszawa, WNT 1976