Humanizacja blokowisk. Krytyka i propozycje przekształceń wielkopłytowych osiedli z drugiej połowy XX wieku

• Autorzy: Grzybowski A.

Warianty tytułu

EN

Humanisation of condominia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Po II Wojnie Światowej w wielu krajach powstały podobne do siebie wielkie zespoły mieszkaniowe składające się z powtarzalnych, masowo produkowanych budynków wielorodzinnych. Tworzą one specyficzny rodzaj środowiska mieszkaniowego określanego w Polsce jako "osiedla z wielkiej płyty" lub "blokowiska". Szacuje się, że mieszka w nich obecnie około 20% Polaków. Począwszy od lat 70. XX wieku nasila się "społeczna i profesjonalna krytyka takich osiedli. Zarzuty dotyczą ich wartości użytkowej i estetycznej, uniformizmu i monotonii uformowań a także występujących w nich niekorzystnych zjawisk społecznych. W związku z powszechną krytyką, są podejmowane w wielu krajach - szczególnie we Francji i w Niemczech - próby przekształcania wielkich blokowiskowych osiedli w celu ich humanizacji. Przekształcenia te dotyczą poprawy przestrzennej i społecznej struktury osiedli. Obejmują przebudowę budynków, ich najbliższego otoczenia, przemiany osiedli w skali urbanistycznej i ich powiązań z otoczeniem. Wiele wskazuje na to, że również w Polsce niezbędne będzie kompleksowe przebudowywanie istniejących "blokowisk" w celu przystosowania ich do nowych potrzeb — tworzenia środowiska mieszkaniowego o większej niż dotychczas wartości.

EN

After the World War II, very similar to each other, large residential complexes, composed of mass-produced multi-family blocks of apartments have been built in many countries. They create a specific type of habitats described in Poland as large-slab estates" or ,,condominia". It has been assessed that about 20% of Poles are inhabitants of these residential estates. Beginning in the 70-ties, social and political criticism towards these condominia has been gaining in force. The reproaches refer to their usability and aesthetic qualities, uniformism and monotony of forms as well as unfavourable social phenomena occurring in some of them. Due to this common criticism efforts have been undertaken especially in France and Germany to transform the large estates of apartment blocks towards their humanisation. These transformations address improving the spatial and social structure of the estates: rebuilding of the buildings and their nearest surroundings, transformations of the estates in urban scale together with their relations to the neighbourhood areas. It seems that also in Poland a complex rebuilding of the existing condominia is necessary to make them meet the new requirements of creating a residential environment of higher than the up-to-date value.

Słowa kluczowe

PL

wielka płyta; humanizacja blokowisk; blokowisko; przekształcenie; poprawa struktury; budynek wielorodzinny; zespół mieszkaniowy; struktura przestrzenna; struktura społeczna; przebudowa

• Wydawca: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
• Czasopismo: Problemy Ekologii
• Rocznik: 2004
• Tom: R. 8, nr 5
• Strony: 238--246
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., il.

Twórcy

autor

Grzybowski A.

• Politechnika Śląska, Zakład Planowania Regionalnego

Bibliografia

• [1] Basista A.: Betonowe dziedzictwo. Architektura w Polsce czasów komunizmu. Warszawa, Kraków 2001. PWN, Blokowiska /w:/ Czas Kultury nr 4/2003, Baty-Tornikian G.: Grandeur et misere d’un chef d'oeuvre rationaliste. „L'Architecture D'Aujourdhui” nr 187/1976, Concertation pour un quanier. Revue h 1981, Reed H. H.: Uniwersalna szpetota. The Times (Forum nr 38/76), Człowiek w przestrzeni miasta. SIN Katowice 1976.
• [2] Problematyce humanizacji francuskich osiedli poświęcony był zeszyt: Amelioraton des grands ensembles. Plan Construction, Paris 1977.
• [3] Wallis A.: Społeczne aspekty zespołów mieszkaniowych. Warszawa 1978.
• [4] Jałowiecki B.: Społeczne procesy rozwoju miasta. Katowice1980.
• [5] Borowik I: Blokowiska - miejski habitat w oglądzie socjologicznym. Arboretum 2003.
• [6] Alberti L. B.: Ksiąg dziesięć o sztuce budowania. PWN, Warszawa 1960.
• [7] O przebudowie osiedli we Francji pisze m.in. Krzysztof Skalski: Francuskie doświadczenia w rewaloryzacji osiedli mieszkaniowych. [w:] Architektura nr 9-10/1977.