Badanie zanieczyszczenia metalami ciężkimi i radionuklidami zwałowisk odpadów odlewniczych w Ozimku oraz ich wpływu na stan okolicznych gleb

• Autorzy: Bożym M. , Staszak D. , Majcherczyk T.

Warianty tytułu

EN

The influence of waste products from steel foundry dump on heavy metals and radionuclides contaminations in local soils

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było określenie wpływu pylenia z hałd zawierających odpady odlewnicze na zanieczyszczenie okolicznych gleb metalami ciężkimi i radionuklidami. Przedstawiono wyniki badań dwóch składowisk odpadów produkcyjnych byłej Huty "Małapanew" S.A. oraz gleb znajdujących się w różnej odległości od tych składowisk. Próbki odpadów i gleb zbierano w lipcu 2004 r., a następnie poddawano analizom fizykochemicznym. W próbkach oznaczono skład granulometryczny, pH, zawartooeć węgla organicznego i próchnicy, zawartośeć makroelementów (N, P, K, Ca, Mg), metali ciężkich (Zn, Cu, Cd, Pb, Ni i Cr) oraz aktywność radionuklidów w odpadach i glebach. Badane gleby należały do gleb lekkich o odczynie kwaśnym, średnio zasobnych w makroelementy. Odpady składały się głównie z piasków. Zawartość próchnicy i makroelementów (NPK) była relatywnie niższa niż w glebach. Zawartość Mg i Ca przewyższała ich stężenie w glebach. Badane gleby nie były skażone metalami ciężkimi i radionuklidami (z wyjątkiem Cd i 137Cs). Zawartość metali ciężkich, z wyjątkiem Ni i Cr oraz radionuklidów, z wyjątkiem 137Cs i 40K, była zbliżona w odpadzie i glebach. Nie wykazano wpływu odpadów z hałd na zanieczyszczenie metalami ciężkimi i radionuklidami okolicznych gleb.

EN

The aim of this study was to determine the influence of dusting of waste products from steel foundry dump on metals and radionuclides contaminations in local soils. The work presents results of research of two waste products from steel foundry dump of "Małapanew" Co. steel foundry plant and soils situated in different distance from those storage yards. Waste and soils samples was collected in July 2004. In samples granulometric composition, pH, organic carbon and humus content, macronutrients (N, P, K, Ca, Mg), heavy metals (Zn, Cu, Cd, Pb, Ni i Cr) concentrations and radionuclides activity in wastes and soils were analysed. Light, acidic soils were inter-rich in macronutrients. Wastes mainly were consist of sand. Humus and macronutrients (NPK) content was relatively low than in soils, but Mg and Ca content was higher. Analysed soils were not contaminated with heavy metals and radionuclides (except respectively Cd i 137Cs). The heavy metals concentration, except Ni and Cr, and radionuclides activities, except 137Cs i 40K, was on the same level in wastes and soils. The influence of waste products in storage yards on metal and radionuclides contaminations in neighbouring soils was not researched.

Słowa kluczowe

PL

odpad przemysłowy; odlewnictwo żelaza; składowisko odpadów odlewniczych; wpływ na środowisko; metal ciężki; pierwiastek promieniotwórczy; zanieczyszczenie gleby

EN

industrial waste; metallurgy; steel foundry dump; impact on environment; heavy metal; radionuclide; soil contamination

• Wydawca: Wydawnictwo Instytut Śląski Sp. z o.o.
• Czasopismo: Prace Instytutu Szkła, Ceramiki, Materiałów Ogniotrwałych i Budowlanych
• Rocznik: 2009
• Tom: R. 2, nr 4
• Strony: 107--121
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., il.

Twórcy

autor

Bożym M.

autor

Staszak D.

autor

Majcherczyk T.

• Instytut Szkła, Ceramiki, Materiałów Ogniotrwałych i Budowlanych, Oddział Inżynierii Materiałowej, Procesowej i Środowiska, Opole

Bibliografia

• [1] Bem E.M., Bem H., Wieczorkowski P., Studies of radionuclide concentrations in surfach soil in and around fly ash disposal sites, „Science of the Total Environment” 1998, Vol. 220, s. 215-222.
• [2] Bender J., Gilewska M., Rekultywacja w świetle badań i wdrożeń, „Roczniki Gleboznawcze” 2004, nr 2, s. 29-46.
• [3] Bieszczad S., Sobota J., Zagrożenia, ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczo-rolniczego, Wyd. Akademii Rolniczej, Wrocław 1999.
• [4] Czerwiński A., Blaski i cienie promieniotwórczości, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1995.
• [5] Grabowski D., Kurowski W., Muszyński W., Rubel B., Smagała G., Świętochowska J., Skażenia promieniotwórcze środowiska i żywności w Polsce w 1999 roku, [Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej], Warszawa 2000.
• [6] Hrynkiewicz A.Z., Człowiek i promieniowanie jonizujące, PWN, Warszawa 2001.
• [7] Holzer M., Gospodarka odpadami i produktami ubocznymi w odlewniach, Wyd. Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków 2001.
• [8] Jagiełło A., Bożym M., Wacławek W., Zawartość metali ciężkich w glebach i roślinach dziko rosnących usytuowanych przy trasach komunikacyjnych Opola, „Ekologia i Technika” 2003, Vol. 11, nr 2, s. 20-24.
• [9] Kabata-Pendias A., Pendias H., Biogeochemia pierwiastków śladowych, PWN, Warszawa 1999.
• [10] Maciak F., Ochrona i rekultywacja środowiska, Wyd. Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa 1996.
• [11] Nikonorow M., Urbanek-Karłowska B., Toksykologia żywności, PZWL, Warszawa 1987.
• [12] Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z., Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin, IOŚ, Warszawa 1991.
• [13] Paluch J., Pulikowski K., Trybała M., Ochrona wód i gleb, Wyd. Akademii Rolniczej, Wrocław 2001.
• [14] Radiologiczny atlas Polski 1997, PIOŚ, CLOR, PAA, Warszawa 1998.
• [15] Rosik-Dulewska C., Podstawy gospodarki odpadami, Wyd. Ekoinżynieria, Lublin 1999.
• [16] Sadowski S., Placek E., Metale ciężkie w glebach Śląska Opolskiego. Cz. 2: Zawartość miedzi i cynku w warstwie ornej gleby poszczególnych gmin, „Chemia i Inżynieria Ekologiczna” 1996, nr 3, s. 81-86.
• [17] Seńczuk W., Toksykologia, PZWL, Warszawa 2002.
• [18] Szerszeń L., Karczewska A., Kabała C., Kadm i nikiel oraz lit w środowisku przyrodniczym, „Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych” 1997, z. 448B, s. 309-315.
• [19] Szymański W., Elementy nauki o promieniowaniu jądrowym dla kierunków ochrony środowiska, Wyd. UMK, Toruń 1999.
• [20] Wacławek W., Bożym M., Badanie zawartości wybranych metali ciężkich (Pb, Cu, Cr) w roślinach jednoliściennych, potencjalnych bioindykatorach, „Chemia i Inżynieria Ekologiczna” 2001, nr 8, s. 1177-1182.
• [21] Wacławek W., Majcherczyk T., Dołhańczuk A., Pomiar radioaktywności Cs-137 w grzybach z lasów Opolszczyzny, „Chemia i Inżynieria Ekologiczna” 2000, nr 7, s. 405-415.
• [22] Wiatr I., Inżynieria ekologiczna, PTIE, Warszawa–Lublin 1995.
• [23] Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego „Klasyfikacja uziarnienia gleb PTG 2008”, uchwała PTG z dnia 5 marca 2008, http://www.ptg.sggw.pl/uziarnienie.htm (20 06 2009).
• [24] Zawadzki S., Gleboznawstwo, PWRiL, Warszawa 1999.