Udział firmy FLSmidth w rozwoju przemysłu cementowego w Polsce w okresie 1900-1939

• Autorzy: Szeląg H.

Warianty tytułu

EN

Participation of FLSmidth in cement industry development in Poland between 1900-1939

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rola firmy FLSmidth w modernizacji fabryk cementu na terytorium Polski od początku XX wieku do wybuchu pierwszej wojny światowej została omówiona w artykule. Cementownia "Szczakowa" była pierwszą fabryka, w której firma FLSmidth przeprowadziła wszechstronną modernizację. Pierwszy piec obrotowy został zainstalowany przez firmę FLSmidth w roku 1905, wraz z młynami kulowymi do węgla i klinkieru. Sukces FLSmidth związany z modernizacją "Szczakowej" stał się początkiem owocnej współpracy tej firmy praktycznie z wszystkimi cementowniami na ziemiach polskich. Były to jako pierwsze fabryki "Wołyń" i "Wysoka" w 1909, a także „Grodziec" i "Bonarka" w 1910, a za nimi nastąpiły dalsze. Dużą modernizacje przeprowadziła firma FLSmidth w cementowni "Goleszów", dostarczając trzy piece na metodę suchą, a także suszarnie, młyny kulowe i inne urządzenia uzupełniające. Kolejno do dwóch cementowni , a mianowicie do "Górki" w 1912 i do fabryki "Saturn" w 1929 firma FLSmidth dostarczyła maszyny i wykonała projekty, budując te zakłady "pod klucz". Cementownia "Saturn" uchodziła za jedną z najnowocześniejszych w Europie. Praktycznie wszystkie cementownie na terytorium Polski zostały modernizowane przy zastosowaniu maszyn firmy FLSmidth, jak na przykład piece obrotowe z chłodnikami planetarnymi Unax, młyny Unidan, pierwsze w Polsce susząco-mielące młyny do węgla i wiele innych maszyn. Wystarczy wspomnieć, że na ogólną liczbę 38 pieców obrotowych, 30 pochodziło z dostaw firmy FLSmidth. Wśród tych ostatnich był jeden z największych pieców w Europie, piec nr 6 w cementowni "Szczakowa".

EN

The role of FLSmidth company in modernization of cement plants on Polish territory from the beginning of XXc to the First World War is presented in the paper. "Szczakowa" plant was the first factory in which comprehensive modernization by FLSmidth was accomplished. The first rotary kiln of FLSmidth was installed in this plant in 1905, as well as ball mills for coal and clinker grinding. The success of FLSmidth in "Szczakowa" modernization was the beginning of fructual cooperation of this company with practicaly all cement plants on Polish territory. The first were the factories "Wołyń" and "Wysoka" in 1909 as well as "Grodziec" and "Bonarka" in 1910, which were followed by many others. Very large modernization concerned also factory "Goleszów", where three dry kiln were installed by FLSmidth as well as dryers, ball mills and other accompaning equipment. It is worth to mention that kilns were equipped with electrostatic precipitators. Successively two plants, namely "Górka" in 1912 and "Saturn" in 1929, were supplied and built by FLSmidth as turn-key realisations. "Saturn" cement factory was regarded as the most modern plant in Europe at that time. Practically all cement plant on Polish territory were modernized with FLSmidth equipment, as for example rotary kilns with satellite coolers Unax, Unidan mills, first in Poland drying-grinding coal mill and several others machineries. It is enough to mention that of total number of rotary kilns which were 38 by FLSmidth were supplied 30. Among the last was one of the biggest kiln in Europe, the kiln no 6 in "Szczakowa" factory.

Słowa kluczowe

PL

cement portlandzki; cement romański; przemysł cementowy; cementownia; okres międzywojenny; historia rozwoju; technologia; modernizacja; cement szybkotwardniejący; cement siarczanoodporny; FLSmidth; suszarnia; młyn kulowy

• Wydawca: Fundacja Cement, Wapno, Beton
• Czasopismo: Cement Wapno Beton
• Rocznik: 2007
• Tom: R. 12/74, nr 5
• Strony: 227--240
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz., il.

Twórcy

autor

Szeląg H.

• Institute of Glass, Ceramics, Refractory and Building Materials

Bibliografia

• 1. T. Czaderski, Zarys historyczny powstania przemysłu cementowego na ziemiach polskich. Cement, 9 (1936) i 12 (1937).
• 2. B. Pampuch, Z dziejów przemysłu cementowego. Cement Wapno Gips, 5-6-7(1950).
• 3. A. Schimitzek, Przemysł cementowy na ziemiach lubelszczyzny. Cement Wapno Gips, 10(1957).
• 4. M. Stelmach, Sto lat polskiego cementownictwa. „Grodziec"- pierwsza cementownia na ziemiach polskich. Cement Wapno Gips, 10 (1957).
• 5. B. Borek, Sto lat energetyki polskiego przemysłu cementowego. Cement Wapno Gips, 10(1957).
• 6. W. Kwapiszewski, Historia cementowni „Saturn" od momentu powstania do wybuchu II Wojny Światowej. Cement Wapno Gips, 7-8 (1968).
• 7. H. Cimała, Historia cementowni „Goleszów". Cement Wapno Gips, 11 (1969).
• 8. J. A. Znaczko-Jaworski, Przyczynki do historii polskiego cementu portlandzkiego. Cement Wapno Gips, 5-6 (1971).
• 9. P. Wlassak, Dziewięćdziesiąt lat cementowni "Goleszów". Cement Wapno Gips, 12(1979).
• 10. Z. Daniszewski, Firma Foss-Larsen-Smidth w polskim przemyśle cementowym. Cement Wapno Gips, 1 (1983).
• 11. Cz. Srzednicki, Z kart historii. Historia budowy cementowni „Górka" w Sierszy. Cement Wapno Gips, 1 (1983).
• 12. E. Rezner, Z pożółkłych kart pracy w przemyśle cementowym. Cement Wapno Gips, 10-11 (1983).
• 13. R. Wójcik, Sto lat cementowni "Wysoka". Cement Wapno Gips, 7-8 (1984).
• 14. M. Kropop, Cz. Kwiatkowski, P. Butrym, A. Czerniakiewicz, 60 lat cementowni „Pokój" Cement Wapno Gips, 7-8 (1984).
• 15. z. Srzednicki, Z historii cementowni „Pokój" w Rejowcu Fabrycznym. Cement Wapno Gips, 10 (1984).
• 16. M. Tworzydło, Z historycznej kroniki cementowni "Saturn". Cement Wapno Gips, 7-8 (1990).
• 17. L. Zachuta, Historia Przemysłu Cementowego w Polsce 1857-2000. Polski Cement Kraków 2004.
• 18. Z. Krudzielski, Wspomnienia. Fundacja Bankowa im. Leopolda Kronenberga. Fundator Założyciel: Bank Handlowy w Warszawie S.A.. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1996.
• 19. St. Altman, Wyrób cementu portlandzkiego. Cement, 2-3-4-5 (1936).
• 20. M. Gębica, Pompy zbiornikowe do transportu pneumatycznego. Cement Wapno Gips, 3 (1963).
• 21. FLSmidt machinery troughout the World. Publication No. 802-75E.
• 22. I. Ahrends, W. Cieśliński, W jaki sposób produkujemy cement. Cement Wapno Gips, 1,3,7-8(1951).
• 23. E. Witek, Zarys rozwoju duńskiej firmy FLSmidth & Co. Cement Wapno Gips, 4(1974).
• 24. M. Wirska-Parachoniak, Z kart historii przemysłu cementowego na ziemiach polskich. Materiały Budowlane, 13/14 (1981/1982).
• 25. St. Altman, Wyrób cementu portlandzkiego. Cement, 3,4,5 (1937).
• 26. Cz. Srzednicki, Z kart historii. Cement Wapno Gips, 1, (1983).
• 27. W. Kurdowski, Zaczęli od Grodźca. Polski Cement, 2, (1998).
• 28. Kronika przemysłowa i handlowa. Przegląd Ceramiczny nr 7, Podgórze 10.sierpnia 1901.
• 29. Przegląd prasy fachowej naszej i obcej. „Postępy w fabrykacji cementu portlandzkiego na Wystawie powsz. w Paryżu w 1900 r. Przegląd Ceramiczny nr 8, Podgórze 25 sierpnia 1901.
• 30. Fabrykacya cementu w Rosyi i Królestwie polskiem. Przegląd Ceramiczny nr 19-20, Podgórze luty 1902.
• 31. Przemysł cementowy w Królestwie Polskiem. Przewodnik Dla Ceglarzy nr 14, Podgórze 25 lipca 1903.
• 32. Rozwój pieców obrotowych do wypalania cementu. Przewodnik Dla Ceglarzy nr 11, Podgórze 10.czerwca1904.
• 33. Przemysł cementowy w Państwie Rosyjskim. Przewodnik Dla Ceglarzy nr 13, Podgórze 1904.
• 34. Temperatura wypalania cementu portlandzkiego. Przewodnik Dla Ceglarzy nr 17, Podgórze 10. września 1904.
• 35. Zaprawy hydrauliczne, ich własności i fabrykacya. Piece obrotowe. Przegląd Ceramiczny nr 4, Podgórze 25. lutego 1905.
• 36. Zaprawy hydrauliczne, ich własności i fabrykacya. Mielenie cementu. Przegląd Ceramiczny nr 9, Podgórze 10.maja 1905.
• 37. Z powodu projektu nowej fabryki cementu w Galicyi. Przegląd Ceramiczny nr 7, 1907.
• 38. K. Rolle, Z powodu projektu nowej fabryki cementu w Galicyi. Przegląd Ceramiczny nr 7, 9. 10. 1911.
• 39. Przemysł cementowy w Królestwie Polskiem. Przegląd Ceramiczny nr 18, 1911.
• 40. Górka. Zgromadzenie konstytuujące akc. Fabryki cementu. Przegląd Ceramiczny nr 19, 1911.
• 41. Inwestycye w cementowni „Wysoka". Rozszerzenie cementowni w Szczakowej". Przegląd Ceramiczny nr 4, 1912.