Bioetyka - przedmiot i kontrowersje

• Autorzy: Nowacka M.

Warianty tytułu

EN

Bioethics - the subjects and controversics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono ogólny zarys problematyki badawczej podejmowanej w ramach bioetyki. Scharakteryzowano podstawowe działy refleksji bioetycznej: etyka medyczna, etyka chirurgii transplantacyjnej, etyka inżynierii genetycznej, tanatologia, etyka ekologiczna, etyka relacji ludzi do zwierząt oraz biojurysprudencja. Ukazano główne kontrowersje ujawniające się w ich ramach. Wyjaśniono, na czym polega podstawowa w bioetyce opozycja między postawą, tradycjonalistyczną, (opartą, na tezie o świętości życia) a postawą liberalną, (opartą na tezie o jakości życia). Wyrażono przekonanie, że mimo różnic zdań, wynikających z różnic postaw etycznych, bioetyka spełnia role pozytywną stając się płaszczyzną wypracowywania norm wpisywanych do ustawodawstwa poszczególnych krajów.

EN

The article presents a general outline of research problems analyzed in the framework of bioethics. The following basic sections of bioethical thought have been characterized: medical ethics, transplantation surgery ethics, genetic engineering ethics, The article presents a general outline of research problems analyzed in the framework of bioethics. The following basic sections of bioethical thought have been characterized: medical ethics, transplantation surgery ethics, genetic engineering ethics, thanatology, ecological ethics, ethics of relations between people and animals, and biojurisprudence. The article shows the main controversies which are visible within their frameworks. It explains the basic opposition in bioethics between a traditionalistic attitude (based on the thesis of sanctity of life) and a liberal attitude (based on the thesis of quality of life). An opinion is stated that in spite of difference of opinion coming from different ethical attitudes, bioethics plays a positive role and becomes a plane of developing norms which are included in legislations of several countries.

Słowa kluczowe

PL

bioetyka; postawa tradycjonalistyczna; postawa liberalna; problematyka badawcza; etyka

• Wydawca: Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
• Czasopismo: Problemy Ekologii
• Rocznik: 2004
• Tom: R. 8, nr 3
• Strony: 129--132
• Opis fizyczny: Bibliogr. 41 poz.

Twórcy

autor

Nowacka M.

• Uniwersytet Białostocki, Zakład Bioetyki i Antropologii Filozoficznej

Bibliografia

• [1] Potter V. R.: Bioethics. Bridge to the Future, Englewood Cliffs, New Jersey 1971.
• [2] Jaroń J.: Bioetyka. Wybrane zagadnienia, Warszawa 1999; tenże: bitioetyka -ekofilozofia - wizje przyszłości. Warszawa 2003.
• [3] Kopania J.: Sfera etyczna etyki biznesu, Prakseologia. 1-2 (126-127), 1995.
• [4] Reich W.T. (red.): Encyclopedia of Bioethics, Macmillan Library Reference USA, New York 1995.
• [5] Beauchamp T.L., Childress J.E: Zasady etyki medycznej. Książka i Wiedza, Warszawa 1996.
• [6] Brzeziński T.: Etyka lekarska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002.
• [7] Wolniewicz B.: Eutanazja w świetle filozofii, Edukacja Filozoficzna 23, 1997; przedrukowane w: tenże, Filozofia i wartości, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. t. 2. Warszawa 1998.
• [8] Kornas S.: Współczesne eksperymenty medyczne w ocenie etyki katolickiej, Częstochowskie Wydawnictwo Diecezjalne, Częstochowa 1986.
• [9] Nowacka M.: Etyka a transplantacje, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
• [10] Storkelbaum S.: Dar życia. Wszystko o przeszczepach narządów, Świat Książki, Warszawa 1999.
• [11] Jan Paweł II: „Podarować cząstkę siebie". Fragmenty przemówienia do uczestników Kongresu transplantologicznego, Watykan 20.06.1996, ,,W drodze" 1(281), 1997; Olejnik S.: W kręgu moralności chrześcijańskiej, Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych, s. 299-327, Warszawa 1985.
• [12] Wolniewicz B.: Neokanibalizm , „Res Publica" 9-10, 1991; przedrukowane w: tenże, Filozofia i wartości, Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, t. I. Warszawa 1998.
• [13] Kopania J.: Transplantacje - oznaka nowej moralności, „Kwartalnik Filozoficzny" XXVII, I, 1999; tenże, Etyczny wymiar cielesności, Wydawnictwo Aureus, rozdział II, Kraków 2002.
• [14] Jerzanowski A.: Geny i życie. Niepokoje współczesnego biologa, Prószyński i S-ka, Warszawa 2001; Silver L.: Raj poprawiony. Nowy wspaniały świat?, Prószyński i S-ka, Warszawa 2002.
• [15] Bołoz W.: Zycie w ludzkich rękach. Podstawowe zagadnienia bioetyczne, Wydawnictwo ATK, Warszawa 1995; Kłoskowski K.: Bioetyczne aspekty inżynierii genetycznej, Wydawnictwo ATK, Warszawa 1995.
• [16] Chyrowicz B. (red.): Klonowanie człowieka. Fantazje - zagrożenia -nadzieje, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1999; Kopania J.: Etyczny wymiar cielesności, wyd. cyt., rozdział IV; Czy klonował człowieka? Kontrowersje wokół klonowania, „Medycyna Wieku Rozwojowego" III, 3, 1999, Suplement (cz. I) i V, 1, 2001 (cz. II).
• [17] Adamkiewicz M.: Zagadnienie śmierci w bioetyce. Wydawnictwo Wojskowej Akademii Technicznej, Warszawa 2002; Ostrowska A.: Śmierć w doświadczeniu jednostki i społeczeństwa, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1997.
• [18] Devall B., Sessions G.: Ekologia głęboka. Pusty Obłok, Warszawa 1995; Korbel J., Lelek M.: W obronie ziemi - Radykalna edukacja ekologiczna, Zeszyty Edukacji Ekologicznej „Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot”, Bielsko-Biała 1995.
• [19] Kultasiewicz J.: Głęboka ekologia Arne Naessa, Zeszyty Edukacji Ekologicznej „Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot”, Bielsko-Biała 1993; Naess A.: Rozmowy. Zeszyty Edukacji Ekologicznej „Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot”. Bielsko-Biała 1992.
• [20] Ferry L.: Nowy ład ekologiczny. Drzewo, zwierzę i człowiek. Centrum Uniwersalizmu przy Uniwersytecie Warszawskim, Warszawa 1995, Piątek Z.: Etyka środowiskowa. Nowe spojrzenie na miejsce człowieka w przyrodzie, Księgarnia Akademicka, Kraków 1998.
• [21] Ślipko T., Zwoliński A.: Rozdroża ekologii, Wydawnictwo WAM, Kraków 1999.
• [22] Grzesica J.: Ochrona naturalnego środowiska człowieka. Problem teologiczno-moralny, Księgarnia św. Jacka, Katowice 1983.
• [23] Moltmann J.: Bóg w stworzeniu, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995.
• [24] Pawłowska J.: Sporne problemy etyki ekologicznej, Kwartalnik Filozoficzny XXI, 2, 1993.
• [25] Regan T.: The Case for Animal Rights, University of California Press, Berkeley 1983; Singer P.: Animal Liberation, Random House, New York 1990.
• [26] Monotematyczny zeszyt rocznika Etyka 18, 1980 zawiera artykuły prezentujące stanowiska zwolenników mchu „wyzwolenia zwierząt”.
• [27] Fox M. A.: The Case for Animal Experimentation. University of California Press, Berkeley 1986.
• [28] Ślipko T.: Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki, Wydawnictwo WAM, rozdział II; Ślipko T., Zwoliński A.: Rozdroża ekologii, wyd. cyt., rozdział XI, Kraków 1994.
• [29] Tokarczyk R.: Prawa narodzin, życia i śmierci, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 1997.
• [30] Nowacka M.: Etyczno-prawne kwestie otwarte w polskim kodeksie etyki lekarskiej, Wiadomości Psychiatryczne 4, 3, 2001.
• [31] Nowacka M.: Karta lekarza - etyczne kwestie otwarte, „Eukrasia”, 1, Katowice 2003.
• [32] Andorno R.: La bioéthique et la dignité de la personne. Presses Universitaires de France, Paris 1997; Otowicz R.: Etyka życia. Bioetyczny i teologiczny kontekst problematyki życia poczętego. Wydawnictwo WAM, Kraków 1998.
• [33] Skolimowski H.: Filozofia żyjąca. Eko-filozofia jako drzewo życia, Pusty obłok, Warszawa 1993.
• [34] Singer P.: O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej, PIW, Warszawa 1997.
• [35] Bołoz W., Höver G. (red.): Utylitaryzm w bioetyce. Jego założenia i skutki na przykładzie poglądów Petera Singera, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2002.
• [36] Nowacka M.: Ku utylitarystycznej definicji śmierci, w: Promieńska H. (red.): Etyka wobec problemów współczesnego świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003.
• [37] Promieńska H.: Rzeczywiste i pozorne „przewroty kopernikańskie” w etyce, czyli o bioetyce trochę dyskusyjnie, Archeus. Studia z bioetyki i antropologii filozoficznej, 1, 2000.
• [38] Kuczewski M. G., Polansky R.: Bioethics. Ancient Themes in Contemporary Issues, The MIT Press, Cambridge 2002.
• [39] Jasudowicz Bioetyka a prawa człowieka. Wybór materiałów międzynarodowych, Wydawnictwo Comer, Toruń 1997.
• [40] Hartman J.: Czym jest dzisiaj bioetyka? Archeus. Studia z bioetyki i antropologii filozoficznej 3, 2002.
• [41] Kopania J.: Czy człowiek ma prawo wyznaczać kierunki ewolucji. Archeus. Studia z bioetyki i antropologii filozoficznej 2, 2001; to samo w: tenże, Boski sen o stworzeniu świata, Trans Humana, rozdział VII, Białystok 2003.