Intermetallic phases of the AIBVXVI(2) type in the Tl(2)Se-Bi(2)Se(3) and Tl(2)Te-Bi(2)Te(3) systems

• Autorzy: Zaleska E. , Gaweł W.

Warianty tytułu

PL

Fazy międzymetaliczne typu aIBVXVI(2) w układach Tl(2)Se-Bi(2)Se(3) i Ti(2)Te-Bi(2)Te(3)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Searching for new scmiconductivc materials focused interest of many scientists on ternary systems A¹ - B^V - X^VI where A¹ = Ag. Tl, Cu: B^V = As. Sb. Bi: X^VI = S, Se, Te. A special attention was paid to quasibinary systems of the type A2¹ - B2^V - X3^VIin which many ternary compounds were formed. In the most of these systems two types of compounds occur of general formulae A¹B^VX^VI2 and A¹9B^VX^VI6, From the review of the data on these compounds a question arises whether they arc those of stoichiometric compositions or intermediate phases of variable composition. The concentration cell EMF measurement method has been proposed as the best one to solve the problem. One of the most advantageous qualities of the method is a possibility to discriminate between solid phases of a bcrthollidc and a daltonidc type. Employing the method it has been shown that a compound formed in the middle concentration range of the systems Tl₂Se - Bi₂Se₃ was a phase of variable composition of the daltonidc type existing within a concentration range 2 mole % wide. This conclusion results from that the inflexion point on the concentration dependence of the EMF temperature coefficients occurred at 50.0 mole % Bi₂Se₃. Accordingly, to the compound a stoichiometric formula TlBiSe₂ may be ascribed. The TI₂Te - Bi₂Te₃ system was studied by several groups of investigators but their results differ considerably from one another. The divergences concern mainly nature of the compound TlBiTe₂ formed in the system at 50.0 mole % Bi₂Te₃. From the considerations in the present work it follows that the only way of solution of the question is the concentration cell EMF measurement method.

PL

W wyniku poszukiwań nowych materiałów półprzewodnikowych, wiciu badaczy zainteresowa- ło się układami trójskładnikowymi A¹ - B^V - X^VI gdzie A¹ = Ag. Tl, Cu: B^V = As. Sb. Bi: X^VI = S, Se, Te. Szczególną uwagę poświęcono układom kwazibinarnym typu A2¹ - B2^V - X3^VI, w których tworzą się liczne związki potrójne. W większości takich układów spotyka się dwa typy związków o ogólnych wzorach A¹B^VX^VI2,: i A¹9B^VX^VI6. Z przeglądu danych o tych związkach powstaje pytanie czy są to związki o składach stcchiomctrycznych, czy leż fazy pośrednie o zmiennym składzie? Jako najlepszą metodę rozwiązania tego zagadnienia zaproponowaliśmy metodę pomiaru sił elektromotorycznych (SEM) ogniw stężeniowych. Jedną z najkorzystniejszych cech tej metody jest możliwość rozróżnienia między fazami typu bertolidów i daltonidów. Stosując tę metodę wykazano, że związek tworzący się w środkowej części zakresu stężeń układu Tl₂Se - Bi₂Se₃, jest fazą o zmiennym składzie typu daltonidu. istniejącą w zakresie stężeń o szerokości 2% molowych. Wniosek ten wypływa z faktu, że punkt przegięcia na krzywej zależności współczynników temperaturowych SEM od stężenia, przypada przy 50.0% mol. Bi₂Se₃Wobec tego. temu związkowi można przypisać wzór stechiometryczny TlBiSe₂. Układ TI₂Te - Bi₂Te₃był badany przez kilka grup autorów ale ich wyniki różnią się znacznie między sobą. Rozbieżności dotyczą głównie natury związku TlBiTe₂, który tworzy się w tym układzie przy 50,0% mol. Bi₂Te₃ Z rozważań podanych w niniejszej pracy wynika, że jedyną metodą rozwiązania tego zagadnienia jest metoda pomiaru SEM ogniw stężeniowych.

Słowa kluczowe

EN

intermetallic phase; semiconductive materials

PL

fazy międzymetaliczne; materiał półprzewodnikowy

• Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN SA
• Czasopismo: Archives of Metallurgy
• Rocznik: 2001
• Tom: Vol. 46, iss. 3
• Strony: 261--268
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Zaleska E.

• Katedra Chemii Analitycznej, Akademia Medyczna, 50-139 Wrocław, ul. Szewska 38

autor

Gaweł W.

• Katedra Chemii Analitycznej, Akademia Medyczna, 50-139 Wrocław, ul. Szewska 38

Bibliografia

• [1] J. Terpiłowski, Termodynamika układów skondensowanych. In: B. Staliński (Ed.) Fizykochemia ciała stałego, PWN, Warszawa 1967, pp. 53-55.
• [2] K.R. Zbigli, S.D. Raevskii, Izv. AN SSSR Neorg. Mater. 20, 211 (1984).
• [3] I.E. Barchii,V.B. Lazarev, Y.Y. Peresh, Y.V. Voroshitov, V.Y. Tkachenko. Izv. AN SSSR Neorg. Mater. 24, II (1988).
• [4] M.B. Babanly, I.S. Zamani, A. Akhmadyar, A.A. Kuliyev, Zhur. Neorg. Khim. 35, 1285 (1990).
• [5] L.C. Berg, A.G. Abdulmanov, Izv. AN SSSR Neorg. Mater. 6, 2192 (1970).
• [6] N.S. Popovich, V.K. Shura, D.V. Gitsu, J. Crystal Growth 61, 406 (1983).
• [7] M.B. Babanly, A. Akhmadyar, A.A. Kuliyev, Zhur. Neorg. Khim. 30, 2356 (1985).
• [8] M.B. Babanly, A. Akhmadyar, A.A. Kuliyev, Zhur. Fiz. Khim. 59, 576 (1985).
• [9] A. Pradel, J.C. Tedenac, G. Brun, I. Maurin, J. Solid State Chem. 45, 99 (1982).
• [10] W.Gaweł, E. Zaleska, J. Terpiłowski, J. Thermal Anal. 35, 59 (1989).
• [11] W. Gaweł, E Zaleska, Polish J. Chem. 64, 37 (1990).