Zastosowanie najnowszych technik nieniszczących w badaniach tynków zabytkowych na przykładzie dekoracji sgraffitowej w Bożnowie

• Autorzy: Rogal R. , Rogóż J. , Szroeder P. , Bartz W. , Cupa A.

Warianty tytułu

EN

Application of novel nondestructive techniques to investigations of historical plasters: a case study of sgraffito decoration in Bożnów

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Skuteczność konsolidacji rozwarstwionych i osłabionych strukturalnie tynków zabytkowych wymaga zarówno doboru odpowiednich środków konserwatorskich jak i znajomości zakresu występującej destrukcji. W czasie prac konserwatorskich przy dekoracji sgraffitowej w Bożnowie (Polska), w celu określenia zakresu występujących zniszczeń tynków, po raz pierwszy wykorzystano równocześnie technikę termowizyjną i radarową. Badania nieniszczące zostały uzupełnione analizami pobranych próbek metodami petrograficznymi, mikrochemicznymi oraz spektroskopowymi. Badania termowizyjne i radarowe powtórzono po zakończeniu prac konserwatorskich, co pozwoliło na ocenę skuteczności wykonanych zabiegów.

EN

The efficiency of consolidation of exfoliated and weakened historical plasters not only requires the choice of appropriate materials and careful examination of the range of destruction. In order to evaluate the deterioration of plasters of the sgraffito decoration in Bożnów (Poland) both thermovision and ground penetrating radar (GPR) techniques were applied jointly for the first time ever. Nondestructive testing was preceded by analysis of samples with petrographic, micro-chemical and spectroscopic methods. Thermovision and radar examination was repeated after the completion of restoration works, which allowed evaluating the efficiency of treatment performed. Sgraffito ornamentation on the northern wall of the western tower of the church in Bożnów was completed by Christoph Rutsch and his two assistants in 1609. The two-color technique was applied. Ornaments were scratched in moist, white lime paint applied on fresh lime plaster colored grey with charcoal. A collective character of the work is visible due to diversified workout of figures, ornaments and inscriptions. In the 19th century the sgraffito must have already been deteriorated and looked unattractive so it was punched with a hammer and covered with a layer of plaster. In 1931 the decoration was discovered by German scholars but it was plastered up again due to a poor state of preservation. It was uncovered again in 1972 and subjected to restoration treatment. For over 30 years the object was exposed to rainwater from the tower roof, which washed out lime paint and yield delamination and plaster losses. Except rainwater also capillary water was responsible for the deterioration of the ornament, as well as changing temperature and humidity conditions characteristic of outdoor exposure.

Słowa kluczowe

PL

badania nieniszczące; badania termowizyjne; termowizja; badania radarowe; radar; badania petrograficzne; badania mikrochemiczne; badania spektroskopowe; sgraffito; Bożnów

EN

nondestructive testing; thermovision and radar examination; micro-chemical and spectroscopic methods; sgraffito; Bożnów

• Wydawca: Wydawnictwo PAK
• Czasopismo: Pomiary Automatyka Kontrola
• Rocznik: 2010
• Tom: R. 56, nr 8
• Strony: 961--964
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., fot., rys.,

Twórcy

autor

Rogal R.

autor

Rogóż J.

autor

Szroeder P.

autor

Bartz W.

autor

Cupa A.

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa, ul. Sienkiewicza 30/32, 87-100 Toruń,

Bibliografia

• [1] Grinzato E., Bison P., Bressan C., Marinetti S., Vavilov V.: Active thermal testing of delamination in frescos’ plaster, [w:] 4th International Conference Non-Destructive Testing of Works of Art, Berlin 3-8 Oktober 1994, s. 357-66.
• [2] Więcek B., Felczak M.: Metoda termograficzna i jej zastosowanie w konserwacji obiektów zabytkowych, [w:] Zamek Wysoki w Malborku, Malbork 2006, s. 149-160.
• [3] Daniels D. J.: Ground Penetraiting Radar - 2nd Edition, The Institution of Electrical Engineers, London 2004.
• [4] Karczewski J.: Zarys metody georadarowej, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków 2007.
• [5] Conyers L. B., Goodman D.: Ground-penetrating Radar: An Introduction for Archaelogists. Walnut Creek, CA: Altamira Press, 1975, s. 74-78.
• [6] Blaeuer C., Kueng A.: Examples of microscopic analysis of historic mortars by means of polarising light microscopy of dispersions and thin sections, Materials Characterization, 58, 2007, s. 1199-1207.
• [7] Bartz W., Wanad P.: Mineralogical characteristic of ancient mortars from the Henryków Abbey in view of their conservation, Mineralogia Polonica-Special Papers, 29, 2006, s. 91-94.
• [8] Rogóż J., Cupa A., Więcek B.: The analysis of mural painting „The Crucifiction” in St. John the Baptist and St. John the Evangelist basilica in Toruń, [w:] Qirt 2008, 9th International Conference on Quantitative InfraRed Thermography July 2-5, 2008, Krakow-Poland, s. 661-665.
• [9] Rogóż J.: Zastosowanie technik nieniszczących w badaniach konserwatorskich malowideł ściennych, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2009.