Modyfikacja wirnika nośnego śmigłowca Sokół - ruchomy ogranicznik zwisu łopat

• Autorzy: Dziadosz P.

Warianty tytułu

EN

The modification of the main rotorfor the Sokol helicopter - mobile blade overhang limiter

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W trakcie eksploatacji śmigłowca Sokół zdarzały się przypadki uderzenia końca łopaty wirnika nośnego w belkę ogonową. Spowodowane to było najprawdopodobniej nagłym podmuchem wiatru w trakcie rozruchu wirnika w warunkach dopuszczalnych przez Instrukcję Użytkowania w Locie 180. W praktyce piloci wykonują rozruch wirnika tylko przy wietrze z przodu lub z boku. Unikają rozruchu nawet przy dopuszczalnym wietrze z tyłu. W związku z tym w PZL Świdnik S.A. podjęto prace mające na celu wyposażenie śmigłowca w "ruchomy" ogranicznik zwisu łopat. Założenia projektowe były następujące: - urządzenie powinno być montowane na piaście wirnika nośnego przy wymianie minimalnej ilości części, - dotychczasowe, stałe ograniczniki zwisu pozostają w konstrukcji piasty a w trakcie wyhamowywania wirnika pomiędzy nie wchodzą ograniczniki ruchome, które powodują zwiększenie prześwitu pomiędzy belką ogonową a łopatą, - minimalizacja masy konstrukcji. Konstrukcja ruchomych ograniczników zapewniła zwiększenie prześwitu pomiędzy końcem łopaty WN a belką ogonową o około 40 cm. Założenia projektowe zostały spełnione. Urządzenie montuje się na piaście w miejsce podkładki pod nakrętkę czopa przegubu pionowego. Montażu można dokonać u użytkownika. Masa wprowadzanego ogranicznika wynosi 0,5 kg, (0,4% masy ramienia piasty i łopaty) a jego moment statyczny względem osi obrotu wirnika nośnego wynosi 0,16 kGm (0,07% momentu statycznego ramienia piasty i łopaty). Tak mała masa ograniczników nie wpływa na dotychczasowe ograniczenia eksploatacyjne piasty. W trakcie prób naziemnych przeprowadzonych z użyciem ruchomych ograniczników badano przypadki awarii urządzenia. Zarówno w przypadku kiedy wkładki jednego ogranicznika nie wyjdą spomiędzy ograniczników stałych w trakcie rozruchu wirnika, jak i kiedy te wkładki nie wejdą pomiędzy stałe ograniczniki w trakcie hamowania wirnika, nie występują żadne niepokojące zjawiska. Ponadto w trakcie prób naziemnych opracowano procedurę sprawdzenia, czy wkładki na wszystkich czterech ramionach piasty wyszły spomiędzy ograniczników stałych w trakcie rozruchu wirnika. Ruchome ograniczniki zwisu łopat obecnie poddawane są eksploatacji nadzorowanej na śmigłowcu. W ramach tej eksploatacji wykonano już 265 uruchomień i zatrzymań wirnika i za każdym razem wszystkie ograniczniki działały prawidłowo. W trakcie tych prób ograniczników wylatano 103 godziny.

EN

During operation of the Sokol helicopter, instances of the main rotor blade edge impacting with the tail boom occurred. It is highly probable that this was caused by a sudden gust of wind during start-up of the rotor in conditions, which are allowable in the in-flight operating Manual 180. In practice, the pilots carry out a rotor start-up only in head - or sidewind conditions. They avoid start-up even during an allowable tailwind. Because of this, in PZL Świdnik SA research was undertaken with the intention of equipping the helicopter with a "mobile" limiter of blade overhang. The requirements of the project were as follows: The device should be fitted on the main rotor hub with a minimal number of parts to be changed. The existing fixed limiters of overhang remain in the hub structure, and during rotor deceleration, mobile limiters do not come in between, which causes an increase in clearance between the tail boom and the blade. The structure of mobile limiters ensured an increase of clearance between the end of the main rotor blade and the tail boom by around 40 cm. The project requirements were fulfilled. The device is fitted on the hub in the location of the washer pod under the nut of the journal of the alpha hinge. The assembly can be performed by the operator. The mass of the added limiter is 0.5 kg (0.4% of the mass of the arm of the hub and blade, and its static moment with respect to the main rotor axis of rotation is 0.16 daNm (0.07% of the static moment of the arm of the hub and blade). Such a small mass of the limiters does not influence the existing operating limits of the hub. In the process of ground tests carried out with the aid of mobile limiters, cases of system failure were analyzed. In both the case when the pads of one limiter will not come out of between the fixed limiters during rotor start-up, as well as when these pads do not come in between the fixed limiters during deceleration of the rotor, no phenomena of concern occur. Furthermore during ground testing a procedure was designed to check if the pads on all 4-hub arms did not come in between the fixed limiters during start-up of the rotor. Mobile blade overhang limiters are currently being monitored in operation on the helicopter. During this operation, already 265 starts and stoppages of the rotor were carried out, and in every case all the limiters functioned correctly. During these tests, the limiters flew for 103 hours.

Słowa kluczowe

PL

modyfikacja; wirnik nośny śmigłowca; ruchomy ogranicznik zwisu łopat

EN

modification; main rotor; Sokol helicopter; mobile blade overhang limiter

• Wydawca: Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa
• Czasopismo: Prace Instytutu Lotnictwa
• Rocznik: 2006
• Tom: Nr 1-2 (184-185)
• Strony: 94--98
• Opis fizyczny: fot., rys.

Twórcy

autor

Dziadosz P.

• PZL Świdnik S. A.