Metoda projektowania zatopionych ujęć wody z uwzględnieniem niezawodności, ekonomii oraz ochrony ichtiofauny

• Autorzy: Polok-Kowalska A. , Budziło B.

Warianty tytułu

EN

Design method of submerged water intakes taking into consideration reliability, economic and ichthyofauna protection factors

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie metody projektowania ujęć wody (UjW), która uwzględnia czynniki niezawodnościowe i ekonomiczne a także aspekt ochrony ichtiofauny. Ochrona ryb i narybku przed okaleczeniem czy nawet utratą życia ze strony zatopionych ujęć wody powierzchniowej może być realizowana poprzez stosowanie różnorodnych barier behawioralnych. Jednakże amerykańskie i kanadyjskie doświadczenia wskazują, że większą skuteczność zapewniają czerpnie wyposażone w specjalne ekrany (bariery fizyczne). W pracy przedstawiono podstawowe wytyczne projektowania dotyczące: sposobu wykonania i materiału ekranu oraz dopuszczalnej maksymalnej prędkości wlotowej wody. Obecne unijne regulacje prawne narzucają obowiązek ochrony zasobów wodnych, w tym również ichtiofauny. Artykuł zawiera krótki opis opracowanego programu obliczeniowego „ATEN-UjW” do projektowania ujęć wody powierzchniowej. Przy wyborze rozwiązania technicznego zatopionego UjW, program umożliwia uwzględnienie aspektu ochrony ichtiofauny poprzez określenie maksymalnej prędkości wlotowej czy wybór rodzaju czerpni.

EN

The aim of this work is to present a design method of water intakes (UjW) which takes into consideration reliability and economic factors and also ichthyofauna protection aspect. Fish and fry protection from injury or even life loss from submerged surface water intakes may be carried out through the application of various behavioral barriers. However, American and Canadian experiences show that the application of inlets with special screens (physical barriers) is more effective. In the work the basic design guidelines concerning screen execution way and material, and the permissible maximum water inlet velocity are presented. Current EU regulations impose responsibility to protect water resources including also ichthyofauna. The article contains the brief description of the calculation program “ATEN-UjW” worked out for the design of surface water intake. When selecting the technical solution of a submerged water intake, the program makes it possible to take into consideration the ichthyofauna protection aspect by the maximum inlet velocity determination or inlet kind selection.

Słowa kluczowe

PL

ujęcie wody; ichtiofauna

EN

water intake; ichthyofauna

• Wydawca: Ośrodek Informacji "Technika instalacyjna w budownictwie''
• Czasopismo: Instal
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 7/8
• Strony: 68--71
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Polok-Kowalska A.

autor

Budziło B.

• Instytut Zaopatrzenia w Wodę i Ochrony Środowiska, Politechnika Krakowska, Kraków

Bibliografia

• [1] Wiśniewolski W., Augustyn L., Bartel R., Desowski R., Dębowski P., Klich M., Kolman R., Witkowski A. (2004): Restytucja ryb wędrownych a drożność polskich rzek. Opracowanie WWF Polska, Warszawa 2004.
• [2] Fish protection at water diversion. A guide for planning and designing fish exclusion facilities. Department of the Interior Bureau of Reclamation Denver, Colorado, USA, 2006.
• [3] Fish protection screen guidelines for Washington State. Washington Department of Fish and Wildlife, 2000, Draft 4/25/00.
• [4] Freshwater Intake End-of-Pipe Fish Screen Guideline. Department of Fisheries and Oceans, Ottawa, Ontario, Canada, 1995.
• [5] Turnpenny A.W.H., Struthers G., Hanson K.P., Fawley Aquatic Research Laboratories Ltd & Hydroplan (1998): A UK guide to intake fishscreening regulations, policy and best practice.
• [6] Chen Z., Ettema R., Yong Lai (2004): Ice-tank and numerical study of frazil ingestion by submerged intakes. Journal of Hydraulic Engineering, Vol. 130: 2004, No. 2, s. 101-111.
• [7] Hayes D. (2008): Designing fish screens in challenging conditions to protect both fish and pumps. Salmonid Restoration Conference, Lodi, CA, March 6, 2008
• [8] Patent USA No. 6,051,131: Flow modifier for submerged intake screen. April 18, 2000, Maxson R.C.
• [9] Richards R.T., Hroncich M.J. (1976): Perforated-pipe water intake for fish protection. Journal of Hydraulics Division, Vol. 102: 1976, No. HY2, s. 139-149.
• [10] Opisanie izobretenija k avtorskomu svidetelstvu SSSR No. 1177412: Rybozaščitnoe ustrojstvo vodozabornogo sooruženija No. 889786 Kl. E 02 B 8/08, 1980. Petraškevič V.V., Pogorelov V.P., Odinec Ju.S., Gerus L.E.
• [11] Budziło B., Polok-Kowalska A. (2008): Metoda wyboru technicznego rozwiązania ujęcia wody powierzchniowej. XX Jubileuszowa-Krajowa, VIII Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna Zaopatrzenie w wodę, jakość i ochrona wód, Gniezno 15-18 czerwca 2008, s. 125-135.