Nieczułość percepcji i luzy źródłami opóźnień w systemie kierowca - samochód - droga

• Autorzy: Żardecki D.
• Konferencja: Konferencja Naukowo-Techniczna.Problemy bezpieczeństwa w pojazdach samochodowych(5; 7-8.02.2006; Kielce, Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opóźnienia i przesunięcia fazowe stanowią nieodłączne atrybuty w transmisji sygnałów występujących w procesie kierowania samochodem. Opóźnienia w systemie dynamicznymKierowca - Samochód - Droga są szczególnie ważne dla procesu kierowania, gdyż mogą powodować oscylacje przebiegów, a w pewnych sytuacjach nawet ich niestabilność. Źródła opóźnień wynikają z ograniczonych zdolności przetwarzania sygnałów w układzie neurologicznym kierowcy - ale jak się okazuje - nie tylko. W artykule wykazuje się na drodze teoretycznej, co potwierdzają badania symulacyjne, iż przyczyna opóźnień tkwi także w nieliniowych charakterystykach z tzw. strefą martwą, jakie występują w systemie Kierowca - Samochód - Droga. Takie charakterystyki dotyczą opisu nieczułości percepcji informacji przez człowieka, a także funkcjonowania luzu w mechanizmach układu kierowniczego. W modelach badawczych wykorzystano odwzorowania przedziałami liniowe.

EN

Time-lags are typical attributes of a car-handling process signal transmission. Such delays are especially important for the Driver - Car - Road system because they can cause oscillations of the signals, even their instability. Sources of delays appear not only because of data processing in human mind. In the paper one derives that time-lags can be caused by non-linear characteristics with "dead-zone". Such characteristics are presented in the Driver - Car - Road system as descriptions of driver's insensibility as well as of steering mechanism backlash. The theory and calculations base on the piecewise linear approach.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo czynne; dynamika; modelowanie matematyczne; symulacje; nieczułość; odwzorowania przedziałami liniowe; opóźnienie

EN

active safety; dynamics; mathematical models; simulation; insensibility of perception; backlash; piecewise linear projections; time-lag

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Świętokrzyskiej. Mechanika
• Rocznik: 2006
• Tom: Z. 84
• Strony: 377--385
• Opis fizyczny: Bibliogr. poz. 7, rys.

Twórcy

autor

Żardecki D.

• Przemysłowy Instytut Motoryzacji, ul.Jagiellońska 55, PL - 03 301 Warszawa

Bibliografia

• 1. Chrstos J.P., Heydinger G., Inclusion of Steering System Freeplay in Open- Loop Vehicle Dynamic Simulations. Vehicle System Dynamics: Supplement to Vol. 20 (Proceedings of 13-th IAVSD Symposium. Lyon 26-30.08.1991). 1992. s. 99-113.
• 2. Guo K., Guan H., Modelling of Driver/Vehicle Directional Control System. Vehicle System Dynamics: No. 3-4. Vol. 22, 1993, s. 141-184.
• 3. MacAdam C.C., Understanding and Modeling the Human Driver. Vehicle System Dynamics: No. 1-3, Vol. 40, 2003, s. 101-134.
• 4. Nordin M., Gutman P.O., Controlling mechanical systems with backlash - a survey. Automatica: Vol. 38, 2002, s. 1633-1649.
• 5. Żardecki D., Model matematyczny dynamiki układu kierowniczego z luzem i tarciem w przekładni. Materiały VI Międzynarodowej Konferencji AUTOPROGRES’98, Jahranka 1993, Wyd. PIMOT-WITPIS, s. 112-120.
• 6. Żardecki D., Odwzorowania luz(...) i tar(...) - podstawy teoretyczne oraz koncepcja zastosowań w modelowaniu dyskretnych układów mechanicznych zawierających luzy bądź tarcia. Biuletyn WAT: Vol. L, Nr 5, 2001, s. 125-160.
• 7. Żardecki D., Steering System Freeplay and Friction in Vehicle Dynamic Models and Simulations. The Archives of Transport: Vol. XVII. No. 1. 2005. s. 65-95.