Współczesne koncepcje rozwoju miasta

• Autorzy: Solarek K.

Warianty tytułu

EN

Contemporary concepts of city development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nowe koncepcje kształtowania struktury przestrzennej miasta wyrastają z krytyki zjawisk zachodzących w wielu krajach na świecie już od lat 50-tych XX wieku, przy czym liczne negatywne procesy rozwojowe miast z ostatnich kilkudziesięciu lat, wynikły z realizacji koncepcji, które miały służyć naprawie miast przemysłowych. Dlatego odnosząc się do początków urbanistyki współczesnej, omówiono skutki wdrożenia dwóch najszerzej oddziałujących idei, a więc: koncepcji Miast - Ogrodów i Karty Ateńskiej. Dalej scharakteryzowano te nurty w projektowaniu urbanistycznym, które wyrosły z krytyki idei Modernizmu i Funkcjonalizmu, w tym Nowy Urbanizm, początkowo wiązany z Postmodernizmem i Kontekstualizmem. Omówiono też wizję "Miasta Spójnego". Później pojawiły się kolejne, często do nich opozycyjne idee, jak Posturbanizm, Neomodernizm i Dekonstruktywizm, krótko scharakteryzowane i porównane. Obecnie nie ma spójnych i jednoznacznych recept na kształtowanie struktury przestrzennej miast, ani też żadnej, po Modernizmie, nowej doktryny urbanistycznej. Generalnie jednak rozważa się dwa zasadnicze i przeciwstawne kierunki rozwoju miasta - bądź to w stronę "Miasta Zwartego", bądź koncepcji "Miasta Zielonego". Obydwie wyrosły z koncepcji "Ekopolis", jednak proponują odmienne podejście do zagospodarowania terenów. Równolegle rozwijają się uzupełniające je nurty, dotyczące zarówno zabudowy, relacji: człowiek - środowisko, jak i stylu życia, np. "Powolne Miasta", "Smarth Growth", "Ditch Urbanism", "Urbanizm Codzienny", "Zielona Architektura", czy wizja "Trzeciej Drogi" w rozwoju urbanistyki.

EN

The modern concepts of urban design grew out of the cities crisis and critical opinions of urbanization’s trends, which were observed since the middle of XXth century, like urban sprawl at city peripheries and decay it aging central areas. Most of the negative tendencies came on as consequences of these conceptions, which had to improve industrial cities. That's why to start description of contemporary urbanism’s basis, some effects of two most important ideas and their implementations - Garden City idea and Athena's Chard were described. Then some tendencies which grew out of the Modernism and Functionalism critique were characterized. Among them New Urbanism - initially linked to Post - Modernism and Contextualism. The idea of the "Coherent City" was mentioned, as well, as new, different or even opposing previous ideas, that appeared later, like Post-Urbanism, Neo-Modernism and Deconstuctivism. Actually there are no any coherent and unambiguous recipes for the city's structure, neither any new urban doctrine after the Modernism. In general, two basic but opposed to each other ways of city's development are consider- one is the idea of "Compact City", the other - idea of "Green City". Both of them grew out of the vision of "Ekopolis", but each proposes the other way of land management. There are also few trends equivalent or supplement to these ideas, which concern both buildings, environment and their relations with man in the city, as well as style of life, like: "Slow-Cities", "Smart Growth", "Ditch Urbanism", "Everyday Urbanism", "Green Architecture", or the idea of "Third Way" of urbanism.

Słowa kluczowe

PL

urbanistyka współczesna; miasto zwarte; miasto zielone; zielona architektura; nowy urbanizm; garden-city; modernizm

EN

contemporary urbanism; compact city; green city; green architecture; new urbanism; garden city; modernism

• Wydawca: Komitet Architektury i Urbanistyki PAN ; Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 56, z. 4
• Strony: 51--71
• Opis fizyczny: Bibliogr. 51 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Solarek K.

• Katedra Urbanistyki i Gospodarki Przestrzennej, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej

Bibliografia

• 1. Brown L.J., Dixon D., Gillham O., Urban Design For An Urban Century, John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Yersey 2009.
• 2. Brown D.S., Urban Design AT Fifty: A Personal View, w: Krieger A., Saunders W.S.(red.) Urban Design, University of Minnesota Press, Minneapolis-London 2009.
• 3. Chmielewski J.M., Teoria Urbanistyki w Projektowaniu i Planowaniu Miast, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2001.
• 4. Chmielewski J.M., Dezurbanizacja niweczy ład przestrzenny, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, tom XLVII, R. 2002, z. 3.
• 5. Chmielewski J.M., Problemy rozpraszania się zabudowy na obszarze metropolitalnym Warszawy, w: Lorens P. (red.), Problem suburbanizacji, „Biblioteka Urbanisty”, nr 7, Urbanista, Warszawa 2005.
• 6. Czarnecki W. (1964), Planowanie miast i osiedli. Region miasta, t.VI, PWN, Warszawa -Poznań 1964.
• 7. Czyżewski A., Trzewia Lewiatana. Miasta Ogrody i Narodziny Przedmieścia Kulturalnego, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie, Warszawa 2009.
• 8. Drapella - Hermansdorfer A., Wrocław: od miast - ogrodów do miasta jak ogród, w: Idea miasta - ogrodu a tereny zieleni Warszawy, Materiały z seminarium 30 października 2002 r., Oddział Warszawski Stowarzyszenia Architektów Polskich, Warszawa 2002.
• 9. Duany A., Plater - Zyberk E., The Town of Seaside: Designed in 1978-1983 by Duany Palter Zyberk & Co., w: Kelbaugh D., McCullough K.K. (red.) Writing Urbanism, Association of Collegiate Schools of Architecture, Routledge, London-New York 2008.
• 10. Duncham - Jones E., New Urbanism As A Counter - Project To Post - Industrialism, w: Kelbaugh D.. McCullough K.K. (red.) Writing Urbanism, Association of Collegiate Schools of Architecture, Routledge, London-New York 2008.
• 11. Evers B., Thoenes Ch. i in., Architectural Theory, Taschen, Köln-London-Los Angeles-Madrid-Paris-Tokyo 2003.
• 12. Gawlikowski A., Ulica w strukturze miasta, Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1992.
• 13. Greenberg K., A Third Way for Urban Design, w: Krieger A., Saunders W.S.(red.) Urban Design, University of Minnesota Press, Minneapolis-London 2009.
• 14. Gzell S., Dzieło a doktryna, „Czasopismo Techniczne” z. 15, Seria: Architektura z. 6, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2009.
• 15. Gzell S., Miasto jako przedmiot badań urbanistyki, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, tom LIII, R. 2008, z.4.
• 16. Hanzl M„ Założenia ruchu Nowy Urbanizm w USA a problem związane z rozlewaniem się miast w Polsce, w: Cichy-Pazder E., Markowski T., (red.). Nowa Urbanistyka - Nowa Jakość Życia, „Biblioteka Urbanisty”, nr 14, Urbanista, Warszawa 2009.
• 17. Kaczmarska E., Ekourbanistyka - natura, technika i sztuka, w: Cichy-Pazder E., Markowski T., (red.), Nowa Urbanistyka - Nowa Jakość Życia, „Biblioteka Urbanisty”, nr 14, Urbanista, Warszawa 2009.
• 18. Kaliski J., Everyday Urban Design: Towards default urbanism and/or urbanism by design?, w: Kelbaugh D„ McCullough K.K. (red.) Writing Urbanism, Association of Collegiate Schools of Architecture, Routledge, London-New York 2008.
• 19. Karta Nowej Urbanistyki, przekład P. Choynowski, M.M. Mycielski, „Urbanista”, R. 2005, nr 6.
• 20. Kelbaugh D., Further Thoughts On The Three Urbanisms, w: Kelbaugh D., McCullough K.K. (red.) Writing Urbanism, Association of Collegiate Schools of Architecture, Routledge, London-New York 2008.
• 21. Kostof S., The City Shaped. Urban Patterns and Meanings Through History, Thames & Hudson Ltd., London 2001.
• 22. Kłosiewicz L., Architektura w XX w. - Modernizm, Postmodernizm, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, tom XLVII, R. 2002, z. 3.
• 23. Kochanowski M., Stan doktryny urbanistycznej w Polsce, w: T. Ossowicz, T. Zipser, (red.), Urbanistyka w działaniu. Teoria i praktyka. Materiały II Kongresu Urbanistyki Polskiej, Urbanista, Warszawa 2006.
• 24. Krieger A., Where and How Does Urban Design Happen?, w: Krieger A., Saunders W.S.(red.) Urban Design, University of Minnesota Press, Minneapolis-London 2009.
• 25. Lorens P., Nowy Urbanizm jako strategia strukturalizacji nowych przestrzeni podmiejskich, w: Lorens P. (red.). Problem suburbanizacji, „Biblioteka Urbanisty”, nr 7, Urbanista, Warszawa 2009.
• 26. Lorens P., Kształtowanie nowej doktryny urbanistycznej, w: E. Cichy-Pazder, T. Markowski, (red.). Nowa Urbanistyka - Nowa Jakość Życia, „Biblioteka Urbanisty”, nr 14, Urbanista, Warszawa 2009.
• 27. Lorens P., Tematyzacja przestrzeni publicznej miasta. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2006.
• 28. Love T., Urban Design after Battery Park City: Opportunities for Variety and Vitality, w: Krieger A., Saunders W.S.(red.) Urban Design, University of Minnesota Press, Minneapolis-London 2009.
• 29. Mozas J., Fernández Per A. (red.), Density. New Collective Housing, A+T Ediciones, Vitoria-Gasteiz 2006.
• 30. Mumford E., The Emergence of Urban Design in the Breakup of CIAM, w: Krieger A., Saunders W.S.(red.), Urban Design, University of Minnesota Press, Minneapolis-London 2009.
• 31. Nawratek K., Trzeba wymyślić miasto na nowo, „Gazeta Wyborcza” 19.04.2011.
• 32. Nowa Karta Ateńska, przekład: S. Wyganowski, Towarzystwo Urbanistów Polskich, Warszawa 2003, Oryginał: LaNouvelle Charte d’Athenes 2003 / The New Charter of Athens, Firenze 2003.
• 33. Ostrowski W., Wprowadzenie do Historii Budowy Miast. Ludzie i Środowisko, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1996.
• 34. Otero-Pailos J., „Bigness” in context: Some regressive tendencies in Rem Koolhaas’ urban theory, w: Kelbaugh D., Mc-Cullough K.K. (red.) Writing Urbanism, Association of Collegiate Schools of Architecture, Routledge, London-New York 2008.
• 35. Parteka T., Rewitalizacja struktur metropolitalnych w procesie transformacji, w: Cichy-Pazder E., Markowski T., (red.). Nowa Urbanistyka - Nowa Jakość Życia, „Biblioteka Urbanisty”, nr 14, Urbanista, Warszawa 2009.
• 36. Provoost M., Vanstiphout W., Facts on the Ground: Urbanism from Midroadto Ditch, w: Krieger A., Saunders W.S.(red.), Urban Design, University of Minnesota Press, Minneapolis-London 2009.
• 37. Saunders W.S., Rem Koolhaas’s writing on cities: Poetic perception and gnomic fantasy, w: Kelbaugh D., McCullough K.K. (red.) Writing Urbanism, Association of Collegiate Schools of Architecture, Routledge, London-New York 2008.
• 38. Sebastyański R., Randtstadt Holland. Od miejskich suburbii do regionalnej metropolii, w: P.Lorens (red.) Problem suburbanizacji, „Biblioteka Urbanisty”, nr 7, Urbanista, Warszawa 2005.
• 39. Solarek K., Dezurbanizacja południowej strefy podmiejskiej Warszawy. Charakterystyka procesu, główne zagrożenia, w. Lorens P. (red.) Problem suburbanizacji, „Biblioteka Urbanisty”, nr 7, Urbanista, Warszawa 2005.
• 40. Soja E.W., Designing the Postmetropolis, w: Krieger A., Saunders W.S.(red.), Urban Design, University of Minnesota Press, Minneapolis-London 2009.
• 41. Solomon D., Whatever happened to modernity?, w: Kelbaugh D., McCullough K.K. (red.) Writing Urbanism, Association of Collegiate Schools of Architecture, Routledge, London-New York 2008.
• 42. Sorkin M., The End(s) of Urban Design, w: Krieger A., Saunders W.S.(red.) Urban Design, University of Minnesota Press, Minneapolis-London 2009.
• 43. Sorkin M., Brother is charging you, w: D. Kelbaugh, K.K. McCullough (red.), Writing Urbanism, Routledge, London-New York 2009.
• 44. Sumień T., Forma miasta. Kontekst i Anatomia, Warszawa, Agencja Wydawnicza Instytutu Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Warszawa 1992.
• 45. Syrkus H., Społeczne cele urbanizacji, PWN, Warszawa 1984.
• 46. Szulczewska B., Teoria ekosystemu w koncepcjach rozwoju miast, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2002.
• 47. Waldheim Ch., The other’ 56, w: Krieger A., Saunders W.S.(red.) Urban Design, University of Minnesota Press, Minneapolis-London 2009.
• 48. Wehle - Strzelecka S., Energia słońca w kształtowaniu struktury urbanistycznej współczesnego miasta, w: Cichy-Pazder E., Markowski T., (red.). Nowa Urbanistyka - Nowa Jakość Życia, „Biblioteka Urbanisty”, 14, Urbanista, Warszawa 2009.
• 49. Wiebenson D., Utopian Aspects of Tony Garnier’s Cité Industrielle, w: The Journal of the Society of Architectural Historians, Vol. 19, No. 1 (Mar., 1960), pp. 16-24, Society of Architectural Historians, www.jstor.org/stable/987962, 2009.
• 50. Wojtkun G., Osiedle mieszkaniowe w strukturze miasta XX wieku. Politechnika Szczecińska, Szczecin 2004.
• 51. Zuziak Z., Strefa podmiejska w architekturze miasta. W stronę nowej architektoniki regionu miejskiego, w: Lorens P. (red.). Problem suburbanizacji, „Biblioteka Urbanisty”, nr 7, Urbanista, Warszawa 2005.