Podwarszawskie osiedla – głos w dyskusji nad chaotycznym rozrostem stolicy

• Autorzy: Mantey D.

Warianty tytułu

EN

Housing estates of Warsaw suburban zone – the voice in the discussion of the chaotic sprawl of the city

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jednym z ważniejszych problemów funkcjonalno-przestrzennych stolicy jest jej "rozlewanie się" we wszystkich kierunkach, wzdłuż wszystkich tras wylotowych z miasta. Funkcje mieszkaniowe wokół Warszawy lokalizowane są dziś w pobliżu terenów atrakcyjnych przyrodniczo, z dala od dotychczasowego zainwestowania, często bez większego związku z otoczeniem. Artykuł przedstawia problem powstających na przedmieściach struktur zagospodarowania, składających się m.in. z rosnących jak "grzyby po deszczu" osiedli domów jednorodzinnych, lokalizowanych często w sposób przypadkowy. Problemem przedmieść Warszawy są mikroinwestycje, ponieważ nie sposób ich koordynować. Nie sposób też wymagać od małych inwestorów, aby część relatywnie niewielkiego fragmentu gruntu przeznaczonego pod osiedle rezerwowali pod obiekty usługowe, rekreacyjne, czy kulturalne. Wadą nowopowstających obszarów mieszkaniowych jest zatem ograniczanie się do samej zabudowy mieszkaniowej, bez troski o tworzenie pełnego środowiska mieszkalnego. Artykuł prezentuje ciąg przyczynowo-skutkowy prowadzący do chaosu funkcjonalnego, którego przejawy widoczne są niemal na każdym kroku. Jednym z elementów tego ciągu są deweloperzy i ich strategia działania na rynku nieruchomości. Specyfiką deweloperów kształtujących podwarszawski krajobraz jest ich niewielkie doświadczenie w realizacji inwestycji osiedlowych, a także nikła wiedza oraz świadomość tego, co w urbanistyce nazywamy ładem przestrzennym. Inną przyczyną chaosu jest zasygnalizowana w artykule powszechna postawa społeczna nastawiona na realizowanie partykularnych interesów przez grupy bądź jednostki. Opisując mechanizmy zagospodarowywania terenów wiejskich wokół Warszawy, artykuł włącza się w dyskusję nad chaotycznym rozrostem stolicy.

EN

This paper is a voice in a discussion about the form of the suburbs of Warsaw, the way they develop and conflicts they cause in rural areas. It presents selected results of a study on housing estates localized in rural areas, at a distance from Warsaw of one hour drive during peak hours. These conclusions are mostly based on interviews with developers and investors. The research demonstrated that there are many manifestations of spatial chaos, especially in its functional dimension. The larger the housing estate, the more new dwellers and their cars, more consumption of natural resources, increasing pollution. All these consequences because of the dominance of only one function in the land use and depletion of development reserves generate many conflicts and difficulties in daily functioning of the entire urban region. Housing estates away from build-up areas, which are often a pioneering investments, serve an additional stimulus to other investors, also individual, and other inhabitants who would like to settle in such places. In case of municipalities of Warsaw suburban zone there is a need to overcome a few development barriers at the same time. Until this happens, a permanent functional chaos can be expected. Housing estates contribute to this situation but they are not the only kind of investments responsible for this. The study highlighted the fact that in addition to legal imperfections, mostly emphasized in the literature on the subject, a major cause of spatial chaos is widespread social attitude geared to realization of the particular interests of groups or individuals. This attitude is not so much from the overall commercialization of life, but from an absence of awareness of long-term results of their own activities, as shown in interviews with developers and representatives of local authorities. Not without significance is the lack of basic knowledge and awareness among the majority of people surveyed in terms of the complexity of the phenomenon that is the spatial disorder. Without sufficient knowledge and awareness about the rational urbanization among all actors involved in shaping the space - both from government and private level - it will be difficult to continue to control further chaotic space development, not to mention the repairing the material and social consequences of what was the effect of this lack of awareness.

Słowa kluczowe

PL

osiedla mieszkaniowe; strefa podmiejska Warszawy; deweloperzy; chaos przestrzenny

EN

housing estate; Warsaw suburban zone; developers; spatial disorder

• Wydawca: Komitet Architektury i Urbanistyki PAN ; Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 56, z. 2
• Strony: 35--47
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Mantey D.

• Zakład Geografii Miast i Organizacji Przestrzennej, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• B. Bańkowska, Problem suburbanizacji a systemy wartości w projektowaniu urbanistycznym, [w:] P. Lorens (red.), Problem suburbanizacji, Biblioteka Urbanisty 7, „Urbanista”, Warszawa, 2005.
• R. Beck, L. Kolankiewicz, S.A. Camarota, Outsmarting Smart Growth: Population Growth, Immigration, and the Problem of Sprawl. Washington, DC: Center for Immigration Studies, 2003, http://www.cis.org/articles/2003/sprawl.html, stan na: 01.10.2010.
• H. Brodsky, Land Development and The Expanding City, „Annals of the Association of American Geographers”, Volume 63, Number 2, 1973.
• J.M. Chmielewski, Problemy rozpraszania się zabudowy na obszarze metropolitalnym Warszawy, [w:] P.Lorens (red.), Problem suburbanizacji, Biblioteka Urbanisty 7, Warszawa, 2005.
• J.M. Chmielewski, Dezurbanizacja niweczy ład przestrzenny, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” T. XLVII: 2002, z. 3.
• J.M. Chmielewski, Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2001.
• J.M. Chmielewski, A. Majewska, Procesy urbanizacyjne na gruntach rolnych w strefie podmiejskiej Warszawy, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, T. LIV: 2009, z. 1.
• Deutsch-Polnisches Handbuch der Planungsbegriffe, Polsko-niemiecki leksykon pojęć planistycznych, Die Deutsche Bibliothek-CIP-Einheitsaufnahme, Hannover-Warschau 2001.
• G. Gorzelak, Szkic o wymiarach adu przestrzennego, [w:] Z. Zioło, T. Ślęzak (red.). Społeczno-gospodarcze i przyrodnicze aspekty ładu przestrzennego, „Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Krajobrazu Polskiej Akademii Nauk” (dalej KPZK PAN), nr 205, Warszawa 2003.
• K. Gruszecka, Południowy obszar metropolitalny Warszawy. Ocena skutków trendów suburbanizacyjnych w latach 1991-2005, [w:] P.Lorens (red.), Problem suburbanizacji,
• Biblioteka Urbanisty 7, Warszawa 2005. A. Jędraszko, Ostrzeżenie czy wzór do naśladowania?, „Urbanista” nr 5 (29) oraz Nr 6 (30), Warszawa, maj-czerwiec 2005.
• D. Kochanowska, M. Kochanowski, Współczesne problemy zagospodarowania przestrzennego dużych miast i aglomeracji miejskich w Polsce, [w:] P. Korcelli (red.), Aglomeracje miejskie w procesie transformacji: V, Zeszyty IGiPZ PAN, 1997, nr 45.
• Kowalczyk, Geograficzno-społeczne problemy zjawiska „drugich domów”, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1994.
• Kożan, K. Balcerek, Próba sformułowania metod badania zjawiska urban sprawl na przykładzie aglomeracji wrocławskiej, [w:] E. Bagiński (red.), Sieć osadnicza jako przedmiot badań, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2006.
• R. Masztalski, K. Balcerek, Kierunki aktywizacji przedmieść miast polskich na przykładzie Wrocławia, [w:] Kierunki transformacji polskich miast u progu wstąpienia do Unii Europejskiej, Wyd. PS, Szczecin 2001.
• J. Parysek, Ład przestrzenny jako kategoria pojęciowa i planistyczna, [w:] Z. Zioło, T. Ślęzak (red.), Społecznogospodarcze i przyrodnicze aspekty ładu przestrzennego, Biuletyn KPZK PAN, nr 205, Warszawa 2003.
• W. Pęski, Zarządzania rozwojem zrównoważonym miast, Arkady, Warszawa 1999.
• Z. Pióro, Współczynnik ekologiczny w planowaniu przestrzennym, [w:] Z. Pióro (red.), Przestrzeń i społeczeństwo. Z badań ekologii społecznej, Książka i Wiedza, Warszawa 1982.
• Sagan, Miasto- scena konfliktów i współpracy, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2000.
• Szmidt, Ład przestrzeni, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1981.
• Zimnicka, L. Czernik, Kształtowanie przestrzeni wsi podmiejskiej. Raport z badań obszaru oddziaływania miasta Szczecin, Hogben, Szczecin 2007
• Z. Zuziak, Strefa podmiejska w architekturze miasta. W stronę nowej architektoniki regionu miejskiego, [w:] P. Lorens (red.), Problem suburbanizacji, Biblioteka Urbanisty 7, „Urbanista”, Warszawa 2005.
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. nr 80, poz. 717)