Żychlin - początki rozwoju przestrzennego prywatnego miasteczka lokacyjnego

• Autorzy: Popławski B.

Warianty tytułu

EN

Żychlin - early spatial development of a privately founded town

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

ŻYCHLIN - dawniej prywatne miasteczko położone nad rzeką Słudwią, na pograniczu Mazowsza i historycznego województwa łęczyckiego, dziś w województwie łódzkim. Jego początki sięgają XIV wieku, a przedlokacyjna faza rozwoju, kiedy istniała Wieś Żychlińska – XII wieku. Lokacja miasta prawdopodobnie w latach 1340-1348 na prawie chełmińskim, oparta została na owalu obwałowań o wymiarach 7,5 x 4,5 sznura, w centrum których usytuowany został rynek, pierwotnie prostokątny podkreślający południkową oś miasta, a w późniejszych latach zmieniony na prostokątny o równoleżnikowym układzie. Przyjęty schemat struktury miasta i główne trakty komunikacyjne, pomimo wielu późniejszych zmian, stanowiły podstawę jego rozwoju przestrzennego w latach przyszłych. Obok miasta istniał murowany zamek zniszczony przez Szwedów, a jego lokalizacja zapomniana. Artykuł, na podstawie dotychczasowych badań oraz własnych analiz i prac rekonstruuje pierwotny układ przestrzenny miasta, kształt jego rynku i prawdopodobne miejsce usytuowania zamku właściciela.

EN

ŻYCHLIN - formerly a private town, is situated on the river Słudwia, at the border of the Mazovia region and the historical province of Łęczyckie, currently in the Łódź province. Its beginnings date back to the 14th century, whereas the phase before the town's establishment in the days of the village Wieś Żychlińska dates back to the 12th century. The establishment of the town, probably between 1340 and 1348 under the Chełmno law, was based on an oval-shaped system of walls of 7.5 x 4.5 ropes (Polish "sznur" - a historical measuring unit = 43.2m), with the market in its centre. The shape had originally been rectangular along a meridian line, and later evolved to be rectangular along a parallel. Despite the subsequent numerous changes, this scheme of the town's structure and major transportation routes were the basis for the town's spatial development in years to come. A brick and mortar castle was situated near the town, but it was destroyed by Swedish invaders and its establishment documentation has been lost. This article is based on research carried out previously and on my own analyses and work. It reconstructs the original spatial scheme of the town, the shape of the market and the probable location of the town owner's castle.

Słowa kluczowe

PL

Żychlin; prywatne miasto lokacyjne; układ przestrzenny miasta

EN

Żychlin; private chartered town; town spatial layout

• Wydawca: Komitet Architektury i Urbanistyki PAN ; Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 55, z. 3
• Strony: 13--25
• Opis fizyczny: fot., rys.

Twórcy

autor

Popławski B.