Detal architektoniczny kamienic warszawskich w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku: bramy

• Autorzy: Roguska J.

Warianty tytułu

EN

Detail of Warsaw tenement houses in the second half of the19th century and the beginning of the 20th century: gates

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Bramy kamienic i domów były jednym z najbardziej zindywidualizowanych i nieszablonowych wytworów warszawskiego przemysłu artystycznego. W najwyższym stopniu wśród innych rodzajów detalu miały status detalu artystycznego. Ze względu na materiał, z którego zostały wykonane, można wyróżnić bramy: drewniane, drewniane z żelaznymi kratami i żelazne. Ze względu na budowę można wyróżnić bramy: dwuskrzydłowe, dwuskrzydłowe z nieruchomym nadślemiem, trójskrzydłowe. Wszystkie miały furtki dla ruchu pieszego w ramach jednego ze skrzydeł. Odcień stylowy bram był dostosowywany do odcienia stylowego fasady, ale nie była to zasada rygorystycznie przestrzegana. Z okazji przebudów, wymian zużytego detalu, kamienice starsze otrzymywały nowe bramy w aktualnym odcieniu stylowym. Ewolucja stylistyczna bram podążała za ogólnymi tendencjami stylowymi.

EN

Gates of tenements and houses were one of the most individual and original products of Warsaw artistic manufacturing in the second half of the 19th century and the beginning of the 20th century. They represented the status of artistic detail to the highest extent amongst other types of detail. According to the material they were made from, we can distinguish wooden gates, wooden gates with metal bars, and metal ones. In reference to construction we can divide gates into two-wings, two-wings with a transom window, and three-wings. All of them had wickets for pedestrian traffic within one of the wings. The stylish colour of the gates matched the stylish colour of the facade; this principle was not strictly obeyed. During reconstructions and replacements of worn details, old tenement houses obtained new gates in the present stylish colour. The stylish evolution of gates followed the general style trends.

Słowa kluczowe

PL

detal architektoniczny; architektura XIX-XX w.; Warszawa; bramy

EN

architectural detail; architecture of 19th and 20th c.; Warsaw; gates

• Wydawca: Komitet Architektury i Urbanistyki PAN ; Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 54, z. 2
• Strony: 78--100
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Roguska J.

• Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, Zakład Historii Architektury Powszechnej

Bibliografia

• Źródła i bibliografia
• Źródła
• 1. Archiwum Państwowe m. st. Warszawy. Akta Rządu Warszawskiego Gubernialnego. Referat Budowlany 17,18
• 2. Archiwum Państwowe m. st. Warszawy. Plan Lindleya
• 3. Archiwum Państwowe m. st. Warszawy. Referat Gabarytów
• 4. Obserwacje terenowe, dokumentacja fotograficzna
• Bibliografia
• 1. Czasopisma: "Architekt" 1900-1914, "Inżynieria i Budownictwo" 1879-1882, "Przegląd Techniczny" 1880-1914, "Architektura i Budownictwo" 1926
• 2. "Handbuch der Architektur", cz. 3, t.3, z.l. Fenster, Türen and andere bewegliche Wandverschlüsse, Stuttgart 1901
• 3. T.S. Jaroszewski, Architektura rezydencjonalna wielkiej burżuazji warszawskiej w latach 1864-1914, w: Sztuka XIX wieku w Polsce, PWN Warszawa 1979.
• 4. S. Łoza, Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954
• 5. Z. Mączeński, Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym, Warszawa 1956
• 6. J. Mróz, Żeliwo jako tworzywo artystyczne XIX w. w Polsce, "Ochrona i konserwacja zabytków". Warszawa 1998, nr 9
• 7. J. Roguska, Kamienice projektowane przez Witolda Lanciego i ich rola w rozwoju warszawskiej zabudowy czynszowej w XIX wieku, "Kwartalnik Architektury i Urbanistyki" 1979, z. 1
• 8. Słownik terminologiczny sztuk pięknych, pod red. S. Kozakiewicza. Warszawa 1969
• 9. A. Szkurłat, Secesja w architekturze Warszawy, TONZ, Warszawa 1999
• 10. J. Zieliński, Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, Warszawa t. 1-14, 1999-2008
• 11. J. Zieliński, Ulica Nowy Świat, Warszawa 1998