Odzyskiwanie i dopełnianie wizerunku obszarów chronionych na tle zmiennych koncepcji powojennej urbanistyki - obszar Głównego Miasta w Gdańsku

• Autorzy: Nyka L.

Warianty tytułu

EN

Upgrading of image of conservation areas and changing concepts of post-war urban planning - Główne Miasto area in Gdańsk

• Konferencja: Konferencja "Poznań w latach 1900-1990. Architektura - urbanistyka - przestrzenie chronione. Poznań a inne miasta Polski" (24-25.11.2005 ; Poznań, Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ciągłość przestrzennego rozwoju Gdańska przerwana została wydarzeniami drugiej wojny światowej. Stopień powojennych zniszczeń był tak znaczny, że odbudowa miasta nie dla wszystkich była rozwiązaniem wyobrażalnym. Pojawiały się koncepcje różnorodne: odbudowania Gdańska w innym miejscu - przeniesienia centrum na tereny Nowego Portu, stoczni i wyspy Holm lub pozostawienia go w formie trwałej ruiny. Działo się tak również z tego powodu, iż w dziedzinie ochrony i konserwacji zabytków istniała wyraźnie sprecyzowana doktryna, bazująca na Karcie Ateńskiej z 1931 roku, w której wyrażony był sprzeciw wobec rekonstrukcji. Profesor Wiesław Gruszkowski, uczestniczący w odbudowie Gdańska przytacza poglądy Mieczysława Janowskiego, reprezentującego ortodoksyjny nurt ochrony zabytków: "Uważam, że Gdańsk nie powinien być w ogóle odbudowany (...) Nikt dziś nie myśli poważnie o odbudowie Forum Romanum do stanu pierwotnego, po to, aby w Basilica Julia umieścić starostwo powiatowe. Nie usiłujmy odbudować z ruin zwarcie zbudowanych ulic, ale odwrotnie, przeprowadzimy ich rozbiórkę aż do fundamentów, aż do poziomu gruntu." Ponieważ w Europie umacniał się modernizm - wielu uczestników dyskusji proponowało wniesienie w miejscu ruin centrum dwudziestowiecznego miasta.

EN

The continuity of spatial development of Gdańsk was interrupted by the World War II. Reconstruction covered only part of the historical Gdańsk, the so called Główne Miasto. Reconstructed as Osiedle Robotnicze [workers' housing estate], surrounded by a ring of medieval fortifications, it started to show its weak points - a shortage in the centre's of programs filling in architecture forms, a lack of relation to water, and intensifying spatial isolation from other historical districts of the city. These phenomena were deepened by tendencies indicated by the maintenance doctrine to isolate historical monuments, and also urban planning concepts - the specific manner of understanding the city's space in category of form and structure, omitting elements that escaped the criteria of static composition. Currently, these tendencies are being broken down. Many European cities execute strategies of establishing connections, including in the image of these cities, special areas that offer a new perspective of their understanding and emphasise special threads of experiencing the city's space. This aims at extracting unique aspects of their identity, active protection and identification. It is also necessary to initiate such actions in Gdańsk. This would allow the presentation of Główne Miasto not as it is, but to also supplement its picture by unique, strongly identifying, but not yet noticed threads. The example of the reconstructed Gdańsk demonstrated that the protection of especially valuable areas requires going beyond the strategy of inviolability of their developed imaged, and openness understood in many ways - presented in a description of connections, through the dimension of landscape and continuity between the specify of urban experience developed for centuries and modernity.

Słowa kluczowe

PL

urbanistyka; obszary chronione; architektura powojenna; Gdańsk

EN

urban planning; conservation areas; post-war architecture; Gdańsk

• Wydawca: Komitet Architektury i Urbanistyki PAN ; Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
• Rocznik: 2007
• Tom: T. 52, z. 1-4
• Strony: 138--146
• Opis fizyczny: fot., rys.

Twórcy

autor

Nyka L.