Tytuł artykułu
Autorzy
Wybrane pełne teksty z tego czasopisma
Identyfikatory
Warianty tytułu
Spatial changes and architecture of Łódź in the epoque of socialist realism
Konferencja
Konferencja "Poznań w latach 1900-1990. Architektura - urbanistyka - przestrzenie chronione. Poznań a inne miasta Polski" (24-25.11.2005 ; Poznań, Polska)
Języki publikacji
Abstrakty
Okres panowania doktryny realizmu socjalistycznego należy do najciekawszych w urbanistyce i architekturze miast polskich po II wojnie światowej. Wprowadzone w latach trzydziestych w Związku Radzieckim zasady socrealistycznej architektury i urbanistyki, po 1945 roku znalazły zastosowanie w krajach, które znalazły się w tzw. "obozie socjalistycznym", w tym i w Polsce. Obowiązywały one do przełomu, jaki miał miejsce w 1956 roku. W odróżnieniu od innych krajów obozu komunistycznego doktryna socrealizmu w sztuce została wówczas w Polsce odrzucona w sposób zdecydowany. Wprowadzone odgórnie w 1949 roku formy architektoniczne i zasady urbanistyki miały być odbiciem "socjalistycznej treści" życia w państwie budującym nowy ustrój. Opierając się na racjonalnych i humanistycznych przesłankach miały zapewniać jak najlepsze warunki życia, zaspokojenie odpowiednich wymagań bytowych, higienicznych i technicznych. Ich zadaniem było odzwierciedlać życie szerokich mas ludu pracującego, ale jednocześnie życie to w aktywny sposób kształtować. Podstawową funkcją architektury i urbanistyki w myśl zasad doktryny realizmu socjalistycznego było pomagać w rewolucyjnym zadaniu przebudowy świadomości społecznej: "Architekt społeczeństwa budującego socjalizm jest nie tylko inżynierem gmachów i ulic, lecz inżynierem dusz ludzkich. Ma on możność oddziaływania na masy ludzkie wszędzie i zawsze - jego zadania w tym względzie są więc szersze niż literata czy muzyka". Ukształtowana w myśl tych zasad nowa zabudowa miast, miasteczek i osiedli miała wśród ludności budzić uczucia dumy z osiągnięć socjalizmu, ukazywać jej jasne perspektywy lepszego i godniejszego życia w nowej rzeczywistości, życia w domach z szerokim dostępem słońca i świeżego powietrza, pośród jasnych szerokich ulic i placów.
The époque of socialistic realism -1949-1956 - belongs to the most interesting in the history of Polish architecture. It had a significant influence over the urban planning and architecture of the largest Polish cities. Its particularly left its stigma on Warsaw, reconstructed from time war destruction, but also marked its presence in other cities: Cracow (Nowa Huta district), Gdańsk, Wrocław, and also Poznań. The situation of Łódź was specific. The city did not suffer major destruction in the war period, its centre has dense development and for this reason there was no possibility to introduce larger architectural complexes in this area. In this situation, the Bałuty district, with the Old Town, located in the Northern part of the city, was selected as area for new investment. This terrain was characterised by chaotic and shabby buildings. German occupants arranged there a Jewish ghetto, which was connected with the demolition of some building and the devastation of others. This was used after 1945, when more demolitions were conducted and new residential complexes designed. This concerned the Old Town Square, which was built with houses with arcades, referring to the architecture of Polish cities in the XVI-XVII centuries. The architecture of buildings at ul. Zachodnia and Wojska Polskiego was different. Here, large scale residential buildings with neo-classical form were built. The largest complex became housing estate no. 1 between the streets Wojska Polskiego, Franciszkańska, Tokarzewskiego and Obrońców Westerplatte. New development was introduced there by numerous demolitions. The network of streets was regulated, some new ones were formed whereas old ones were extended. However, these actions lacked consequence and currently this district is evidence of the defeat of the socialistic realism doctrine. Several buildings characteristic of this époque were erected in the city centre. They include. Dom Partii (currently the head office of the court) erected in 1949-1952 according to the plans of I. Gutman, modified by the "Warsaw tigers": W. Kłyszewski, J. Mokrzyński and E. Wierzbicki, the building of the Łódź University of Technology at ul. S. Żeromskiego (1953-1956; author unknown) and the sport hall at Al. Politechniki (1954-1957; architect: W. Prochaska, K. Lisowski). A unique idea was the anonymous design, published in 1954, which assumed demolition of a large part of the city centre and the erecting there of the massive building of the Palace of Culture and Science. Fortunately, these plans were not realised.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
113--120
Opis fizyczny
fot., rys.
Twórcy
autor
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BSW1-0051-0012
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.