Architekci, których znałem

• Autorzy: Czapski M.

Warianty tytułu

EN

Architects whom I knew

• Konferencja: Seminarium Komitetu Architektury i Urbanistyki PAN, (06-07.06.2004 ; Kazimierz Dolny nad Wisłą)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jedno z pism warszawskich ogłosiło konkurs na najbardziej u nas udane dzieło architektoniczne powstałe w XX wieku. Zaskakujący był wynik konkursu. Wybrano Pałac Kultury i Nauki. Autor tego obiektu Lew Rudniew starał się jak mógł przystosowując wystrój pałacu do naszych tradycji, wprowadzając attyki na wzór attyk z Kazimierza Dolnego. Nie bardzo to wyszło. Główna rzecz w tym, że ta całość kłóci się ze skalą warszawską. Budowa pałacu niesłychanie skomplikowała cały układ śródmieścia Warszawy, stwarzając olbrzymią zlewnię, gdzie trzeba było przebudować całą kanalizację pustosząc wokół zabudowę.[...] Rzecz wprost nie do wiary, aby współcześni mieszkańcy Warszawy nie zwrócili uwagi na najlepsze przykłady polskiej architektury, nie zauważyli ich. A przecież wystarczy się przejść Al. Niepodległości, aby móc podziwiać niezwykle udane dzieła sztuki architektonicznej, nie ustępujące zachodnioeuropejskim, a może od nich i lepsze. Wyższa Szkoła Handlowa (obecnie Główna) Jana Koszczyc-Witkiewicza tego samego, którego Żeromski uwiecznił w "Walce z szatanem" jako Nienaskiego! Dalej Urząd Patentowy Rudolfa Świerczyńskiego tuż przed ulicą Wawelską postawiony po wojnie Główny Urząd Statystyczny Romualda Gutta (konstrukcja Zbigniewa Wasiutyńskiego). Na rogu Al. Niepodległości i Nowowiejskiej olbrzymi szpital wzniesiony według projektu Lisiewskiego (konstrukcja Stefana Bryły). Za ulicą Nowowiejską cykl świetnych budynków politechnicznych Czesława Przybylskiego. Vis a vis domy kwaterunku wojskowego Józefa Jankowskiego i Gutta, a jeszcze przed nimi dom Ministerstwa Obrony Narodowej Jerzego Hryniewieckiego i Lejkama. I znów przeskakując Koszykową, na rogu Szkoła Pielęgniarek Gutta i zaraz za nią monumentalne Ministerstwo Komunikacji Świerczyńskiego (konstrukcja Wacława Straszyńskiego) i dalsze budynki tego ministerstwa projektu Bohdana Pniewskiego (konstrukcja Straszyńskiego i Ludwika Tylbora) z wieżowcem o niezwykle wdzięcznych proporcjach. To tylko kilka przykładów. Można by tu wymienić całe mnóstwo w obszarze kraju kapitalnie rozmieszczonych założeń przemysłowych, gmachów monumentalnych, mieszkaniowych, użyteczności publicznej. Zastanówmy się co wiemy o ich budowniczych. Figurują wprawdzie w różnych słowniczkach, w informatorach "Kto jest kto". Ale tam rzecz sprowadza się raczej do wyliczeń ich dzieł z podaniem ważnych dat i tytułów publikacji. Warto coś więcej o nich powiedzieć, choćby o kilku z nich.

EN

The author, a civil engineer, now in his 90ties, depicts experience of his cooperation and friendly relations with leading architects who were involved in post 2nd world war reconstruction of the country. The article has a character of a memoir written in personal manner and style, with rich vocabulary, a little "archaic" language, already not spoken commonly. It says life stories of particular figures and includes not only their professional career but also peculiarities of their personal and family lives, and anecdotes. All this makes the story alive and interesting. It starts with the story of a competition organized by one of Warsaw periodicals for its readers. The question was to name the most successful building in Warsaw. Results were surprising. Most of the competitors considered as such the Palace of Culture... This became an alibi for the author to tell stories on other Warsaw remarkable XXc. buildings and their designers. When Lew Rudniew - who was the Palace designer, visited Warsaw he met here Borys Zinzerling an old Polish friend. They both studied architecture in St. Petersburg. Zinzerling invited Rudniew to his home for a dinner. But Rudniew, however formally accepted invitation had not enough courage to appear at old friend private residence. Czapski comments the fact as a "reduction of personality" by totalitarian regime. But he continues that it is also incredible that average Warsaw inhabitants know so little about the city newest history. So he presents a list of personalities of Warsaw architecture who contributed to its reconstruction in the second half of the XXc., and whom he had a chance to meet and work.

Słowa kluczowe

PL

architektura; architekt

EN

architecture; architects

• Wydawca: Komitet Architektury i Urbanistyki PAN ; Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
• Czasopismo: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
• Rocznik: 2006
• Tom: T. 51, z. 1-4
• Strony: 111--135
• Opis fizyczny: fot., rys.

Twórcy

autor

Czapski M.