Tytuł artykułu
Autorzy
Wybrane pełne teksty z tego czasopisma
Identyfikatory
Warianty tytułu
Polish pioneers of helicopter idea
Konferencja
Krajowe Forum Wiropłatowe (5 ; 17-18.10.2003 ; Warszawa, Polska)
Języki publikacji
Abstrakty
W oparciu o wieloletnie studia prowadzone m. in. w archiwach Francji, Rosji, Niemiec, Austrii, w bibliotekach patentowych i w czasopiśmiennictwie technicznym USA i Europy autor odnalazł kilkudziesięciu techników pochodzenia polskiego, którzy w XIX i w początkach XX stulecia podejmowali problematykę wiropłata. Ich zainteresowania owocowały również poważnymi badaniami, publikacjami i licznymi projektami śmigłowców. Kilkudziesięciu Polaków zyskało ochronę patentową rozwiązań technicznych wiropłata. 27 wynalazców możliwości realizacji swoich pomysłów poszukiwało w oparciu o państwo i armię rosyjską. 11 samodzielnie podjęło prace wdrożeniowe, uwagę koncentrując na rozwiązaniach wirnika i jego łopat. Najciekawsze wyniki uzyskali Stanisław Grochowski (1891), Józef Lipkowski (1902-1905), który w Rosji zyskał miano "ojca śmigłowca wielowirnikowego", Stefan Oszczewski-Krouglik (1907-1911) i Jan Oświęcimski (1903). Obok nich zapewne i Henryk Wodnicki (1914) i Czesław Tański (1909) zyskali na swych wirnikach dodatnią siłę nośną - niewystarczajacą jednak dla uniesienia aparatu w powietrze. Równie interesującym jest patent na tarczę sterującą wirnika Jakuba Wojciechowskiego z 1909 r. Idea kierowania lotem przez zmianę pochylenia osi wirników nośnych wytyczała przyszłość koncepcji wiropłata. Autor przedstawia również stan wiedzy techników polskich w zakresie techniki lotniczej. Zwraca uwagę na wkład do aerodynamiki eksperymentalnej Jana Jarkowskiego, badającego wirniki nośne, który z końcem XIX w. zyskał miano "rosyjskiego Langleya". Przypomina jego syna Witolda, którego publikacje z lat 1911-1912 pozwalają umieścić go w rzędzie tych, którzy położyli podwaliny pod opracowanie nowoczesnej koncepcji wirnika nośnego. Przywołuje również słynną "wojnę partyzancką ze śmigłowcem" jaką na łamach światowego czasopiśmiennictwa lotniczego sprowokował w 1909 r. Stefan Drzewiecki. Autor podkreśla, że prace Polaków na polu techniki śmigłowcowej okresu pionierskiego wskazują na profesjonalizm twórców. W pełni odpowiadają ówczesnym standardom europejskim, do stanu techniki światowej wnosiły wiele elementów oryginalnych, co zaś dla tej oceny podstawowe, to podnosiły kwestie zasadnicze dla przyszłości nauki i techniki lotniczej, dla sztuki konstruowania śmigłowca, rozwiązań jego podstawowych elementów konstrukcyjnych i roboczych, kompozycji układu.
Based on long-years-lasting studies conducted in archives of France, Russia, Germany, Austria, patent libraries and technological press of the USA and Europe the author found tens of technicians of Polish origin, who were involved in helicopter issues in XIX and by the beginning of XX century. Their interests resulted in serious investigations, publications and numerous designs of helicopters. A few tens of Poles got patent right for their technical solutions of rotorcrafts. 27 inventors were looking for a chance of realization of their ideas based on the state and army of Russia. 11 ones started introductory works on their own, especially paying attention to designs of rotors and rotary wings. The most interesting results were obtained by: Stanisław Grochowski (1891), Józef Lipkowski (1902 - 1905), who was named "a father of multi-rotor helicopter" in Russia, Stefan Oszczewski-Krogulik (1907 - 1911) and Jan Oświęcimski (1903). Also Henryk Wodnicki (1914) and Czesław Tański obtained positive carrying force on their rotor, but it was not sufficient to lift the apparatus in the air. Another interesting event is Jakub's Wojciechowski patent dated 1909 for a rotor control disc. Idea of flight control with the use of tilting the axis of main rotor formed the future of a rotorcraft idea. The author presents also the level of Polish technician's knowledge of aircraft technology. He pays attention to contribution in experimental aerodynamics of Jan Jarowski, who was testing main rotors and by the end of XIX century was named "a Russian Langley". The author recal Is Witold, Jan's son, whose publications from 1911-1912 years enable to place him among the people, who created basis of a modern conception of main rotor. The famous "guerilla war with helicopter", which Stefan Drzewiecki provoked in world aviation press in 1909 is recalled also. The author emphasizes that activities of Poles in the domain of pioneer period helicopter technology indicate professionalism of the inventors. Their works meet contemporary European standards and brought many original elements to world aircraft technology. Moreover they were indicating basic issues for the future of aircraft science and technology, methodology of helicopter design, solutions of its basic structure and operating elements and configuration of the design.
Słowa kluczowe
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
56--63
Opis fizyczny
fot., rys.
Twórcy
autor
- Politechnika Wrocławska, Fundacja Otwartego Muzeum Techniki
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BSW1-0012-0019
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.