Multipoint methods of form deviation measurement of rotary objects

• Autorzy: Cellary A.

Warianty tytułu

PL

Wielopunktowa metoda pomiaru odchyłek kształtu przedmiotów obrotowych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Several multipoint methods of form deviations measurement were described. They consist in form deviation measurement of a workpiece in a few selected points and subsequent reconstruction of a real profile using one of the interpolation method. Workpieces suitable for such measurements are lot/mass manufactured using stable technologies and possess characteristic, statistically repeatable forms. Using coordination machines with a touch trigger probe it is possible to measure form errors by the methods described. The essential point is to select properly the number of measuring points. Assuming as the basic 10% error of form deviation measurement a relation has been obtained between the number of divisions of gauge length and a parameter of form profile smoothness using different interpolations for roundness and straightness.

PL

W artykule przedstawiono wielopunktowe metody pomiaru błędów kształtu. Polegają one na pomiarze odchyleń kształtu powierzchni przedmiotu w niewielkiej liczbie wybranych punktów, równomiernie na niej rozmieszczonych, i odtworzeniu na ich podstawie profilu rzeczywistego jedną z metod interpolacyjnych. Do tego celu można zastosować interpolację funkcją liniową, szeregiem trygonometrycznym i funkcję sklejaną. Przedmioty nadające się do takich pomiarów, produkowane są seryjnie lub masowo w ustabilizowanych procesach technologicznych i mają charakterystyczne dla tych procesów kształty, powtarzalne w ujęciu statystycznym. Tą powtarzalność można sprawdzić przez porównanie rozkładów wartości odchyłki kształtu i amplitud znaczących harmonicznych przy pomocy testów statystycznych. Metody wielopunktowe są statyczne, czyli nie wymagają realizacji obrotu badanego przedmiotu podczas pomiaru, i mogą znaleźć zastosowanie w urządzeniach zmechanizowanych i automatach kontrolno-sortujących. Nadają się również dobrze do stosowania na maszynach współrzędnościowych z przełączającą sondą pomiarową, gdyż przy jednym ustawieniu przedmiotu można wykonać pomiary zarówno wymiarów, błędów położenia i kształtu - jednocześnie mała liczba punktów styku nie zwiększa zbytnio czasu pomiaru. Zasadniczym elementem, przy stosowaniu metod wielopunktowych, jest właściwy dobór liczby punktów pomiarowych. Zależy on od charakteru profilu kształtu, zastosowanej metody interpolacyjnej i dopuszczalnego błędu pomiaru. Przyjmując jako podstawę błąd pomiaru odchyłki kształtu równy 10% uzyskano zależności pomiędzy liczbą podziałów odcinka pomiarowego a parametrem gładkości profilu kształtu przy różnych rodzajach interpolacji dla okrągłości i prostoliniowości. Najlepsze odtworzenie profilu rzeczywistego pomiędzy punktami pomiarowymi uzyskano stosując interpolację funkcjami sklejanymi 3 stopnia. W porównaniu z innymi ma również najmniejsze rozrzuty, w obliczonych wartościach, przy różnych liczbach punktów pomiarowych.

Słowa kluczowe

EN

straightness measurements; roundness measurements; coordinate measurement machines

PL

pomiary prostoliniowości; pomiary okrągłości; maszyny współrzędnościowe

• Wydawca: Komitet Metrologii i Aparatury Naukowej PAN
• Czasopismo: Metrology and Measurement Systems
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 9, nr 3
• Strony: 303--316
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Cellary A.

• Poznan University of Technology, Institute of Mechanical Technology

Bibliografia

• 1. Adamczak S.: Odniesieniowe metody pomiaru zarysów okrągłości części maszyn- Politechnika Świętokrzyska, Kielce 1998.
• 2. Żebrowska-Łucyk S.: Bezodniesieniowa metoda badania makrogeometrii powierzchni elementów obrotowych. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2001.
• 3. Bressel E.: Messung der Formabweichung vom Kreis auf Koordinatenmefigeraten. Feingeratetechnik, no. 1, Berlin 1984, pp. 14-17.
• 4. Cellary A.: Parameters selection in multipoint form measurement. Proceedings XVI IMEKO World Congress, Vol. VIII, Vienna 2000, pp. 45-50.
• 5. Cellary A.: Uproszczona metoda pomiarów walcowości metodą wielopunktową. Proceedings MANUFACTURING M`01, Poznań 8-9 listopad 2001 r., vol 2, pp. 133-141.
• 6. Dahlquist G., Björck A.: Metody numeryczne. PWN Warszawa 1983.
• 7. Kom G. A., Korn T. M.: Matematyka dla pracowników naukowych i inżynierów. PWN Warszawa 1983.
• 8. Marciniak A., Gregulec D., Kaczmarek J.: Podstawowe procedury numeryczne w języku Turbo Pascal. Wvdawnictwo NAKOM Poznań 1997.