Polish theatre in Poznan; a history of urban decisions

• Autorzy: Bardzińska-Bonenberg T.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of this paper is to analyze design concepts for a part of Poznan city centre, where Polish Theatre is located. Acquisition of the plot and erection of the Theatre are a result of good organization and foresight of the Polish community, which in an oppressive situation, under Prussian administration, succeeded in this enterprise. Placing the Theatre deep in the plot is the best example of it. Its façade appeared after leaving a passage under one of the Theatre's "income houses", which lined the street. After the destructions in 1945, which the Theatre has luckily avoided, and demolitions carried out in the sixties, the problem of its surroundings remains unsolved. In the last fifty years several concepts of rebuilding this part of Poznan have been presented. The earliest one considered complete demolition of the old urban layout of the area, while leaving the Theatre. Subsequent propositions aimed at the exposition of the Theatre while retaining the old urban structure and buildings which survived the war and post-war decisions. Some of these plans are still interesting and worth attention. All of them remain solely a voice in a discussion over the shape of this part of the city centre. Today the Polish Theatre is surrounded by unplanned and randomly built space. Where once a busy frontage of a street was, a strip of grass precedes its façade. The design ideas of the last years bear the stigma of a developer's way of thinking. The designers turn to the form of a pedestrian street. The height of the new development radically surpasses that of the pre-war tenement houses and dwarfs the Theatre façade. In the new economic and social situation new solutions retaining genius loci of the place are badly needed.

PL

Celem pracy jest analiza koncepcji projektowych dotyczących fragmentu centrum Poznania gdzie znajduje się Teatr Polski. Zakup działki i budowa Teatru są wynikiem poświęcenia, dobrej organizacji i przezorności polskiego społeczeństwa, które w warunkach niesprzyjających przepisów administracji pruskiej i negatywnego stosunku wtadz przeprowadziły inwestycję. Umieszczenie budynku Teatru w głębi parceli było najlepszym tego przykładem. Fasada Teatru pojawiała się po przejściu przez bramę umieszczoną w parterze jednej z należących do teatru „kamienic dochodowych" stojących w linii zabudowy. Od zniszczeń w 1945 roku, których Teatr uniknął i wyburzeń z początków lat 60. kwestia otoczenia pozostaje nierozwiązana. W ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat powstało wiele koncepcji przebudowy tej części Poznania. Najwcześniejsza zakładała niemal całkowite wyburzenie okolicznej z pozostawieniem Teatru. Kolejne w różny sposób uwzględniały wyeksponowanie go przy zachowaniu dawnej urbanistycznej struktury i zachowanych po wojnie i wyburzeniach budynków. Niektóre z nich są wciąż interesujące i warte uwagi. Wszystkie pozostają jedynie głosem w dyskusji o kształcie tej części centrum miasta. Dziś Teatr otacza wciąż przypadkowo zabudowana przestrzeń. Tam gdzie niegdyś znajdowała się ruchliwa pierzeja uczęszczanej ulicy jest tylko pas trawnika. Koncepcje projektowe przygotowane w ostatnich latach noszą piętno deweloperskiego sposobu myślenia. Projektanci proponują formę ulicy-deptaka. Wysokość nowej zabudowy znacznie przekracza wysokość przedwojennych kamienic i pomniejsza fasadę Teatru. W nowych warunkach ekonomicznych i społecznych konieczne są nowe rozwiązania zachowujące genius loci tego miejsca.

Słowa kluczowe

EN

urban development; administrative restrictions; plot layout; urban interior; demolition

PL

przestrzeń miejska; ograniczenia administracyjne; układ działki; wnętrze miejskie; rozbiórka

• Wydawca: Silesian University of Technology
• Czasopismo: Architecture Civil Engineering Environment
• Rocznik: 2011
• Tom: Vol. 4, no. 4
• Strony: 5--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz.

Twórcy

autor

Bardzińska-Bonenberg T.

• Faculty of Architecture, Poznan University of Technology, ul. Nieszawska 13C, 61-021 Poznań, Poland,

Bibliografia

• [1] Kwilecka S. Funkcje spoleczno-kulturalne Teatru Polskiego w latach 1870-1918, (Social and Cultural Functions of Polish Theatre in 1870-1918 period), in:Kronika Miasta Poznania (Chronicles of Poznan) 1980 nr 3, , Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1980, p.27-34
• [2] Ostrowska-Kębłowska Z.; Architektura i budownictwo w Poznaniu w latach 1790-1880, (Architecture and Building in Poznań in 1790-1880), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Poznań 1982, p.424-33
• [3] Kusztelski A.; Ul. 27 Grudnia, (27 December Street), Wydawnictwo Kwartet, Poznań 2006, p.5
• [4] Plany Poznania, (Plans of Poznań), Wydawnictwo Miejskie, 2010
• [5] Kowalenko H.; Społeczna organizacja funduszu i budowy gmachu Teatru Polskiego w Poznaniu w latach 1871-1890, (Organization of Funds and Building of Polish Theatre in Poznan by the Community In 1871-1890), in: Kronika Miasta Poznania (Chronicles of Poznan), 1950 nr 4, Poznań 1950, p.301-334
• [5] Kusztelski A.; Ul. 27 Grudnia, (27 December Street), Wydawnictwo Kwartet, Poznań 2006, p.5 and 9-14
• [6] Ruszczyńska T., Sławska A.; Poznań, (Poznan), Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa 1953, p.25
• [7] Guderian-Czaplińska E.; Teatralna Arkadia. Poznańskie Teatry dramatyczne 1918-1939, (The Theatre Arcadia. Poznan Dramatic Theatres 1918-1939), Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2004, p.42-43
• [8] Kurier Polski z 22.06.1875, (Kurier Polski, the newspaper)
• [9] Warkoczewska M.; Portret miasta. Poznań w malarstwie i grafice, (Portrait of the City. Poznan In Paintings and Graphics), Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2000, p.189
• [10] Borwiński J.; Architektura Teatru Polskiego, (Architecture of Polish Theatre) in: Uśmiech Melpomeny, in: Kronika Miasta Poznania (Chronicles, of Poznan), Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2000, p.189-192
• [11] Archiwum SARP Poznań, Katalog Konkursów 1969, (Archives of SARP Poznań, Catalogue of Competitions 1969), 1969
• [12] Architektura, (Architecture), No.2/76, p.35
• [13] Archiwum SARP Poznań, Katalog Konkursów 1985, (Archives of SARP Poznan, Catalogue of Competitions 1985), Competition No.673; 1985
• [14] Internet pages: http://architektura.muratorplus.pl/projekty/wokolokraglaka-_- poznanska-brama-teatru-,187_3638.htm
• [15] Jakimiec J. (red.); Teatr Polski w Poznaniu 1875-1975, (Polish Theatre in Poznan 1875-1975), Krajowa Agencja Wydawnicza RSW "Prasa-Książka-Ruch" Oddział w Poznaniu, Poznań 1975
• [16] Książkiewicz-Bartkowiak D., Skutecki .; Miasto z wizją. Poznań w dwudziestoleciu międzywojennym, (A City With a Vision. Poznan in the Two Decades Between the Wars), Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2009