Fluwialna geneza ogniwa wielkopolskiego na podstawie danych z obszaru środkowej Polski

• Autorzy: Widera M.

Warianty tytułu

EN

Fluvial origin the Wielkopolska member based on data from the central Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Osady drobnoklastyczne zalegające w stropie neogenu na Niżu Polskim nie mają wyjaśnionej genezy. Osady te są bardzo ważną kopaliną, często towarzyszącą wydobyciu węgla brunatnego. Wśród badaczy istnieją różne hipotezy na temat ich powstania, często wzajemnie wykluczające się, tj. jeziorna, morska i rzeczna, albo ich kombinacje. Na podstawie danych otworowych z okolic Poznania oraz obserwacji ścian odkrywek w KWB Konin dostarczono dowodów potwierdzających rzeczne pochodzenie osadów ogniwa wielkopolskiego. Ponadto wskazano na anastomozujący typ rzek, które doprowadziły do powstania izolowanych litosomów piaszczystych w otoczeniu osadów iłowo-mułowych.

EN

Fine-grained sediments rested at the top of Neogene in the Polish Lowlands until now have not explained the origin. Be-cause they are very important minerals, often accompanied by lignite mining, certainly require further research. Among resear-chers, there are various hypotheses about their origin, often mutually exclusive, i.e. a lake, sea and evidence of the fluvial origin of the Wielkopolska. Member has been provided. Additionally, it has been indicated the anastomosing type of rivers that led to the of solated sandy bodies, which are surrounded by clayey-silty sediments.

Słowa kluczowe

PL

neogen; osady fluwialne; geneza

EN

Neogene; fluvial sediments; origin

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 53, nr 1-2
• Strony: 109--118
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz.

Twórcy

autor

Widera M.

• Instytut Geologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań

Bibliografia

• [1] Piwocki M., Ziembińska-Tworzydło M. Litostratygrafia i poziomy sporowo-pyłkowe neogenu na Niżu Polskim. Przegląd Geologiczny, 43, 11; 1995
• [2] Piwocki M., Ziembińska-Tworzydło M. Neogene of the Polish Lowlands - lithostratigraphy and pollen-spore zones. Geological Quarterly, 41, 1; 1997
• [3] Piwocki M.. Badura J.. Przybylski B. Neogen. [W:] Peryt T.M., Piwocki M. (red.). Budowa Geologiczna Polski, t. 1, Stratygrafia, część 3a, Kenozoik - paleogen, neogen. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa; 2004
• [4] Areń B. Atlas geologiczny Polski. Zagadnienia stratygraficzno-facjalne. Trzeciorzęd 1: 3000000, z. 3, Warszawa; 1957-1964
• [5] Dyjor S. Poziomy morskie w obrębie serii iłów poznańskich. Kwartalnik Geologiczny, 12, 4; 1968
• [6] Dyjor S. Seria poznańska w Polsce zachodniej. Kwartalnik Geologiczny, 14, 4; 1970
• [7] Piwocki M. An outline ofthe palaeogeographic and palaeoclimatic developments. [In:] Ważyńska H. (ed.). Palynology and palaeogeography of the Neogene in Polish Lowlands. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 160; 1998
• [8] Badura J., Przybylski B. Evolution of the Late Neogene and Eopleistocene fluvial system in the foreland of the Sudetes Mountains, SW Poland. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 74, 1;2004
• [9] Widera M. Litostratygrafia i paleotektonika kenozoiku podplejstoceńskiego Wielkopolski. Seria Geologia, 18, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań; 2007
• [10] Widera M. Macroscopic lithotype characterisation of the 1 st Middle-Polish (1 st Lusatian) Lignite Seam in the Miocene of central Poland. Geologos, 18, 1; 2012
• [11] Widera M., Banaszak .1., Cepińska S., Derdowski R. Analiza paleotektoniczna paleogeńskiej i neogeńskiej aktywności północnych fragmentów strefy dyslokacyjnej Poznań-Oleśnica. Przegląd Geologiczny, 52, 8/1; 2004
• [12] Widera M.. Ćwikliński W., Karman R. Cenozoic tectonic evolution of the Poznań-Oleśnica Fault Zone, central-western Poland. Acta Geologica Polonica, 58, 4; 2008
• [13] Ciuk E. Schematy litostratygraficzne trzeciorzędu Niżu Polskiego. Kwartalnik Geologiczny, 14, 4; 1970
• [14] Widera M. Ewolucja paleomorfologiczna i paleotektoniczna elewacji konińskiej. Geologos, 3; 1998
• [15] Widera M. Ksylity w kenozoicznych osadach drobnoklastycznych z odkrywek KWB Konin S.A. i KWB Adamów S.A. Górnictwo Odkrywkowe [w tym tomie]; 2012
• [16] Ciuk E. Sprawozdanie z prac geologiczno-poszukiwawczych wykonanych w roku 1961 w okolicy Naramowic na północ od Poznania woj. poznańskie. Archiwum Państwowego Instytutu Geologicznego, Warszawa; 1962
• [17] Widera M , Włodarski W. Makroskalowe deformacje glacitektoniczne osadów neogeńskich w konińskich odkrywkach węgla brunatnego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, Inżynieria Środowiska, 139; 2010
• [18] Allen J.R.L. A review of the origin and characteristics ofrecent alluvial sediments. Sedimentology, 5; 1965
• [19] Rust B.R. A classification of alluvial channel systems. [In:] MiallA.D. (Ed.) Fluvial Sedimentology. Canadian Society of Petroleum Geologists Memoir, 5, Calgary; 1978
• [20] Miall A.D. The Geology of Fluvial Deposits. Springer, Berlin; 1996
• [21] Gibling M.R., Nanson G.C., Maroulis J.C. Anastomosing river sedimentation in the Channel Country of central Australia Sedimentology, 45; 1998
• [22] Makaske B. Anastomosing rivers: are ten of their classification, origin and sedimentary products. Earth-Science Reviews, 53; 2001
• [23] Widera M. Problemy litostratygrafii trzeciorzędu wschodniej Wielkopolski. Streszczenia Referatów Poznańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 11; 2002
• [24] Wiewióra A., Wyrwicki R. Beidelit osadów serii poznańskiej. Kwartalnik Geologiczny, 20, 2; 1976
• [25] Wyrwicki R.. Wiewióra A. Clay minerals of the Upper Miocene sediments in Poland. Bulletin Polish Academy of Science. Earth Sciences, 29, 1; 1981
• [26] Górniak K... Szydłak T., Sikora W.S., Gaweł A., Bahranowski K., Ratajczak T. Minerały ilaste w różnobarwnych odmianach skał występujących nad pokładem węgla brunatnego w rejonie Konina. Górnictwo Odkrywkowe, 18, 2-3; 2001
• [27] Duczmal-Czernikiewicz A. Struktury iłów poznańskich w obserwacjach mikroskopowych jako wskaźniki poligenezy osadów. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 444; 2011
• [28] Standke G., Rascher J.. Strauss C. Relative sea-level fluctuations and brown coal formations around the Early-Middle Miocene boundary in the Lusatian Brown Coal District. Geologische Rundschau, 82; 1993
• [29] Grimm K. (ed.). Tertiary. [In:] German Stratigraphic Commission (ed.). Stratigraphic Table of Germany; 2002
• [30] Ważyńska H. (ed.). Palynology and palaeogeography of the Neogene in Polish Lowlands. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 1 60; Warszawa; 1998
• [31] Vinken R. (ed.) The Northwest European Tertiary Basin, Results ofthe IGCP, Project No 124. Geologisches Jahrbuch ReiłieA' Hannover; 1988
• [32] Overeem I., Weltje G.J., Bishop-Kay C, Kroonenberg, S.B. The Late Cenozoic Eridanos delta system in the southern North Sea Basin: a climate signal in sediment supply? Basin Research, 13; 2001
• [33] McCarthy T.S., Stanistreet I.G., Cairncross B. The sedimentary dynamics of active fluvial channels on the Okavango fan, Botswana. Sedimentology, 38, 3; 1991
• [34] Troć M., Sadowska A. Wiek utworów formacji poznańskiej rejonu Poznania. Przegląd Geologiczny. 54, 7; 2006
• [35] Zachos J., Pagani H., Sloan L., Thomas E., Billups K. Trends, rhythms, and aberrations in global climate 65 Ma to present. Science, 292; 2001