Charakterystyka gatunków flory naczyniowej na terenie likwidowanej kopalni węgla kamiennego " Jan Kanty" w Jaworznie (GOP)

• Autorzy: Jędrzejko K. , Olszewski P.

Warianty tytułu

EN

Characteristics of species of the vascular flora on the liquidated "Jan Kanty" coal-mine in Jaworzno (USID) area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł dotyczy zagadnień florystyczno-ekologicznych i zawiera wykaz 294 gatunków flory naczyniowej porastających tereny likwidowanej kopalni "Jan Kanty" w Jaworznie. W badaniach, przeprowadzonych w latach 2004-2006, określono częstotliwość występowania poszczególnych gatunków roślin. Wykazano również ich specyficzne cechy autekologiczne w zakresie zapotrzebowania na światło, wilgotność i trofizm podłoża (Zarzycki i in. 2002). Ustalono przynależność poszczególnych gatunków do grup biocenologicznych (Szafer i in. 1976). Podano charakter formy życiowej roślin według Raunkiaera (1905), za L. Rutkowskim (1998). Na podstawie analizy wyróżnionych grup gatunków flory naczyniowej, występujących na przebadanym obszarze, wykazano, że: najliczniejsze grupy tworzą hemikryptofity i terofity. Dominują wyraźnie zespoły i zbiorowiska gatunków ruderalnych. Najliczniejszą grupę tworzą rodzime gatunki synantropijne (apoflty). Pokaźną grupę tworzą gatunki o dużych wymaganiach świetlnych oraz mezofilne zajmujące podłoża średnio-żyzne. Analiza flory gatunków spontanicznie porastających i trwale kolonizujących górnicze tereny poeks ploatacyjne dostarczyła również wielu danych o charakterze aplikacyjnym, między innymi dotyczących doboru gatunków, które mogą być wykorzystane w rekultywacji biologicznej.

EN

The present paper has floristical-ecological character. It contains the alphabetical index of 294 species of vascular flora overgrowing the post-mine sites of "Jan Kanty" coal-mine in Jaworzno. The studies conducted in the years 2004-2006 included the occurrence rate of particular species of plants. Their specific autoecological properties with reference to their requirements for light, moisture and trophy of soil were also indicated (K. Zarzycki and others, 2002). The belonging of particular species to biocenological groups was determined (W. Szafer and others, 1976) as well as the character of plant life forms was described by Raunkiaer (1905) after L. Rutkowski (1998). The analysis of the selected specific species groups in vascular flora occurring in the investigated areas allowed to indicate that: hemicryptophytes and terophytes form the largest groups, ruderal and segetal species are visibly dominant while native synanthropic species (apophytes) predominate. Plants with full light requirements and mezotrophic species (moderately rich soils) are also very numerous. Mesophilous and hygrophilous species form a clearly dominant group. The analysis of floral species spontaneously entering the post-mine sites provides a range of applicable data concerning, e.g. the selection of species which can serve for biological reclamation.

Słowa kluczowe

PL

flora naczyniowa; rekultywacja biologiczna; KWK Jan Kanty

EN

vascular flora; biological reclamation; Jan Kanty coal mine

• Wydawca: Główny Instytut Górnictwa
• Czasopismo: Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 2
• Strony: 19--35
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz.

Twórcy

autor

Jędrzejko K.

autor

Olszewski P.

• Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa Śląski Uniwersytet Medyczny, 41-200 Sosnowiec, ul. Ostrogórska 30 tel. [phone],

Bibliografia

• 1. Braun-Blanquet J. (1964): Pflanzensoziologie Grunziige der Vegetationskunde. Wien -New York, Springer.
• 2. Ellenberg H., Weber H., Dull R., Werner W., Paulissen D. (1992): Zeigerwerte von Pflan-zen in Mitteleuropa. Gottingen, Scripta Bot.
• 3. Jędrzej ko K., Klama h., Żarnowiec J. (1997): Zarys wiedzy ? roślinach leczniczych. Katowice, Śląska Akademia Medyczna.
• 4. Jędrzejko K., Olszewski P. (2006): Analiza zróżnicowania gatunkowego i specyfild ekologicznej flory naczyniowej na terenach poeksploatacyjnych wybranych likwidowanych kopalń węgla kamiennego w Zagłębiu Dąbrowskim (GOP). Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko nr 3.
• 5. Jędrzejko K., Olszewski P. (2006): Flora synantropijna terenów poeksploatacyjnych kopalni węgla kamiennego "Niwka-Modrzejów" w Sosnowcu (Zagłębie Dąbrowskie). Zeszyty Naukowe WSE w Sosnowcu 2.
• 6. Matuszkiewicz W. (2001): Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa, PWN.
• 7. Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. (2002): Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Guidebook Ser. No. 15. Kraków, Polish Academy of Science W. Szafer Institute of Botany.
• 8. NOBANIS: North European and Baltic Network on Invasive Alien Species (www.artportalen.se/nobanis).
• 9. Olszewski P. (2001): Flora synantropijna terenów poeksploatacyjnych Kopalni Węgla Kamiennego "Sosnowiec" (Zagłębie Dąbrowskie). Materiały IX Konferencji na temat: Zapobieganie zanieczyszczeniu środowiska. Bielsko-Biała, Zakł. Ochr, Śród. A.?.?.
• 10. Olszewski P. (2003): Flora synantropijna terenów poeksploatacyjnych Kopalni Węgla Kamiennego "Saturn" w Czeladzi (Zagłębie Dąbrowskie). Archiwum Ochrony Środowiska t 29, nr 1, s. 81-98.
• 11. Pawłowski B. (1972): Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. W: Szata roślinna Polski, pod red. K. Zarzyckiego i W. Szafera, t. 1. Warszawa, PWN s. 237-279.
• 12. Raunkiaer c. (1905): Types biologiques pour la geographic botanique. Overs. Kongel. Danske Vidensk. Selsk. Forh. Medlemmers Arbeider (5), 347-437.
• 13. Rostanski A. (2000): Podsumowanie badań flory terenów poprzemysłowych na Górnym Śląsku (1989-1999). Acta Biologica Silesiana, t. 35 (jubileuszowy), s. 131-155.
• 14. Rostański A. (2006): Spontaniczne kształtowanie się pokrywy roślinnej na zwałowiskach po górnictwie węgla kamiennego na Górnym Śląsku.Katowice, Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
• 15. Rostański K., Tokarska-Guztk B., Kania E. (1994): Flora naczyniowa obrzeży wybranych zalewisk pogómiczych na terenie ?ytomia, Jaworzna i Knurowa. Acta Biologica Silesiana, Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego t. 25, s. 7-18.
• 16. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną(D. U. z dnia 28 lipca 2004 r.) na podstawie art. 48 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
• 17. Sudnik-Wójcikowska B. (1988): Słownik z zakresu synantropizacji szaty roślinnej. Warszawa, Uniwersytet Warszawski.
• 18. Szafer W., Zarzycki K. (1977): Szata roślinna Polski. Warszawa, PWN.
• 19. Tokarska-Guzik B. (2006): The Establislnnent and Spread of Alien Plant Species (Keno-phytes) in the Flora of Poland. Katowice, Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego.
• 20. Zarzycki K. (2002): Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych. Polski. Kraków, Instytut Botaniki PAN.