Wpływ zatapiania i odwadniania zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego na środowisko zlewni Przemszy

• Autorzy: Janson E.

Warianty tytułu

EN

The influence of flooding and dewatering abandoned coal mines to environment in Przemsza river basin, Upper Silesia, southern Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy opisano problem wpływu zatapiania i odwadniania nieczynnych kopalń węgla kamiennego na środowisko wodne zlewni rzeki Przemszy. Po około 200 latach eksploatacji pokładów węgla zlikwidowano 11 kopalń na badanym obszarze, z czego dla 10 wystąpiła konieczność odwadniania nieczynnych wyrobisk ze względu na możliwość zagrożenia wodnego dla kopalń czynnych, ze względu na połączenia między nimi. Poziom lustra wody w nieczynnych zrobach determinowany jest przez rzędne tych połączeń, stanowiących potencjalne drogi przepływu. Po zatopieniu wyrobisk zaobserwowano procesy charakterystyczne dla kwaśnych wód kopalnianych z wysokimi stężeniami siarczanów i żelaza pochodzącymi z procesów utleniania m.in. pirytu. Wody kopalniane odprowadzane są do odbiorników powierzchniowych w badanej zlewni powodując ich zanieczyszczenie, co w aspekcie obowiązujących unormowań ochrony środowiska stanowi poważny problem.

EN

After 200 years of underground mining in Przemsza river basin 11 coal mines were liquidated, 10 of them have to be dewatered because of 'water hazard' to mines conected with abandoned workings. Water level in abandoned mines has to be kept under this connections. Hydrogeological environment in Przemsza river basin changed, primarily due to dewatering and flooding liquidated mines and also leaded to significant pollution of groundwater. High concentrations of sulphates and iron from pyrite oxidation are characteristic to acid mine drainage. Mine waters are discharged into surface water races in Przemsza river basin. The influence to their quality is significant and has to be controlled, especially in aspect of new standards for protection of water environment.

Słowa kluczowe

PL

zatapianie kopalń; odwadnianie kopalń; zlewnia Przemsza

EN

flooding coal mines; Przemsza river basin

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2008
• Tom: z. 285
• Strony: 105--115
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz.

Twórcy

autor

Janson E.

• Centralny Zakład Odwadniania Kopalń, 41-253 Czeladź, Kościuszki 9 tel. [phone],

Bibliografia

• 1. Banks D., Younger P.L., Amesen R.-T., Iversen E.R., Banks S.B.: Mine water chemistry: the good, the bad and the ugly. Environmental Geology 32 (3) Springer - Verlag, p.l57-174. 1997.
• 2. Barnes I., Clarke F. E.: Geochemistry of ground water in mine drainage problems. U.S. Geol. Survey Prof. Papers 473-A. 1964.
• 3. Gzyl G., Banks D.: Verification of the "first flush" phenomenon in mine water from coal mnies in the Upper Silesian Coal Basin, Poland. Journal of Contaminant Hydrology 92 (2007) p.66 - 86. 2007.
• 4. Motyka J., Czop M., Syposz - Łuczak B.: Zagrożenia środowiska wodnego związane z likwidacją górnictwa rud cynku i ołowiu w Małopolsce. Przegląd Górniczy Nr 1/2007, s. 45-53.2007.
• 5. Razowska - Jaworek L., Pluta I.: Przegląd występowania kwaśnych wód kopalnianych w różnych rejonach górniczych świata. Przegląd Górniczy Nr 5/2005, s. 31 - 37. 2005.
• 6. Rogoż M.: Hydrogeologia kopalniana z podstawami hydrogeologii ogólnej. Główny Instytut Górnictwa, Katowice, s. 683. 2004.
• 7. Różkowski A.: Czynniki kształtujące przeobrażenia środowiska hydrochemicznego strefy wymiany w utworach karbonu północno - wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW) [w:] Hydrogeochemia '06, X międzynarodowa konferencja naukowa: Aktualne problemy hydrogeochemii, Sosnowiec - Złoty Potok, s. 95 - 98. 2006.
• 8. Różkowski A., Pacholewski A., Witkowski A.: Kształtowanie się chemizmu zwykłych wód podziemnycti w regionie górnośląskim w warunkacłi aktywnej antropopresji. Przegląd Geologiczny, vol. 53 nr 9 s. 742 - 752. 2005.
• 9. Singer P.C, Stumm W.: Acidic Mine Drainage: The Rate-Determining Step. Science Vol. 167. no. 3921, p. 1121-1123. 1970.
• 10. Vamell C.J., Van Brahana J., Steele K.: The influence of Coal Quality Variation on Utilization of Water from Abandoned Coal Mines as a Municipal Water Source. Mine Water and the Environment 23, Springer - Verlag, p.204 - 208. 2004.
• 11. Watson I.: The Coal Authority Guidance for Monitoring of Minewaters, including Sampling and Analysis. The Coal Authority UK, Ver. 1.2. 2005.
• 12. Witczak S., Adamczyk A.: Katalog wybranych fizycznych ? chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania. Biblioteka Monitoringu Środowiska PIOŚ Warszawa, T II., s. 579. 1995.
• 13. Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council, of 23 October 2000, establishing a framework for the Community action in the field of water policy. Official Journal of the European Communities 22.12.2000, L 327.
• 14. Dziennik Ustaw Nr 32 poz. 284 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód.
• 15. Zestawienie pomiarów rzędnych poziomu lustra wody w wyrobiskach zatapianych kopalń, ilości wypompowanej wody oraz sprawozdania z badań jakości odprowadzanych wód - monitoring prowadzony w Centralnym Zakładzie Odwadniania Kopalń w Czeladzi.