Charakterystyka geochemiczna osadów wodnych Sanu i jego dopływów - badania monitoringowe

• Autorzy: Bojakowska I. , Kozłowska O. , Gliwicz T.

Warianty tytułu

EN

Geochemical characteristics of sediments in the San river and its tributaries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania osadów dennych Sanu i jego dopływów wykonywane są w ramach programu Państwowego Monitoringu Środowiska. W zlewni Sanu monitorowanych jest 14 punktów obserwacyjnych: 6 punktów znajduje się na Sanie - w Sanoku, Przemyślu, Nielepkowicach, Krzeszowie, Brandwicach i Wrzawach, a osiem punktów na dopływach - po jednym na Lubaczówce, Wiszni, Tanwi, Trzebośnicy, Wiarze oraz trzy punkty na Wisłoku. Prowadzone badania wykazały, że osady gromadzące się w Sanie i w większości jego dopływów są osadami niezanieczyszczonymi, które nie stanowią zagrożenia dla organizmów w nich bytujących. W osadach tych średnie zawartości As, Ba, Cd i Zn są niższe lub równe wartości ich tła geochemicznego, zaś Cr, Co, Cu, Mn, Mg, Ni i V są nieznacznie naturalnie podwyższone i są uwarunkowane litologią tego obszaru. Spośród sześciu dopływów Sanu jedynie osady gromadzące się w Wisłoku poniżej Rzeszowa są osadami zanieczyszczonymi przez Cd, Cu, Ni, Hg, Pb i Zn.

EN

Studies of the bottom sediments of the San river and its tributaries (Poprad and Biała) are conducted within the project of the State Monitoring of the Environment. In the area of the San river and its tributaries, 14 observation points are localized. Six of them are on San in Sanok, Przemyśl, Nielepkowice, Krzeszów, Brandwice and Wrzawa. Eight points are situated on triburaries: three points are placed on the Wisłok river, five are localized near mouths of the Lubaczówka, Wisznia, Tanew, Trzebośnica and Wiar rivers. The observations have shown, that sediments of the San river and majority of the tributaries are unpolluted sediments and they do not create dangers for organisms living in them. Average As, Ba, Cd and Zn contents in the studied sediments are low and correspond to the values of their geochemical background. The average Cr, Co, Cu, Mn, Mg, Ni and V contents are naturally increased and dependent on the lithology of this area. From six tributaries of the San river

Słowa kluczowe

PL

osady wodne; San; osady denne

EN

San; bottom sediments

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2008
• Tom: z. 285
• Strony: 17--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz.

Twórcy

autor

Bojakowska I.

autor

Kozłowska O.

autor

Gliwicz T.

• Państwowy Instytut Geogoliczny, 00-975 Warszawa ul. Rakowiecka 4 tel. [phone],

Bibliografia

• 1. Bordas F., Bourg A.: Effect of solid/liquid ratio on the remobilization of Cu, Pb, Cd and Zn from polluted river sediment. Water, Air, and Soil Pollution 128: 391-400, 2001.
• 2. Moore J, Landrigan E.: Mobilization of metal contaminated sediment by ice-jam floods. Environmental Geology 37 (1): 96-101. 1999.
• 3. Bourg A., Loch J.: Mobilization of heavy metals as affected by pH and redox conditions. In: Biogeodynamics of pollutants in soils and sediments, p. 87- 102 Springer, 1995.
• 4. Gocht T., Moldenhauer K, Piittmann W.: Historical record of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH) and heavy metals in floodplain sediments from the Rhine River (hessisches Ried, Germany). App. Geochem. 16: 1707-1721, 2001.
• 5. Gabler H., Schneider J.: Assessment of heavy metal contamination of floodplain soils due to mining and mineral processing in the Harz Mountains, Germany. Environmental Geology 39 (7): 774-781, 2000.
• 6. Weng H., Chen X.: Impact of polluted canal water on adjacent soil and groundwater systems. Environmental Geology 39 (8): 945-950, 2000.
• 7. Bojakowska L, Sokołowska G., Lewandowski P: Metale ciężkie w glebach tarasów zalewowych Pisi. Prz. Geol. 44 (1), 75, 1996.
• 8. Bojakowska L, Sokołowska G.: Heavy metals in the Bystrzyca river flood plain. Geolog. Quart. 40 (3): 467-480, 1995.
• 9. Lindstrom M.: Mercury in sediment and fish communities of lake Vanem, Sweden: recovery from contamination. Ambio 30 (8): 538-544, 2001
• 10. Lindstrom M.: Urban land use influences on heavy metal fluxes and surface sediment concentrations of small lakes. Water, Air & Soil Pollution, 126 (3-4): 363 - 383, 2001.
• 11. Marques M., Martinez-code E., Rovira J & Ordonez S.: Heavy metals pollution of aquatic. ecosystems in the vicinity of a recently closed underground lead-zinc mine (Basque Country, Spain. Environmental Geology 40: 1125-1137, 2001.
• 12. Donahue R., Hendry M., Landine P.: Distribution of arsenic and nickel in uranium mill tailings. Applied Geochemistry 15: 1097-1119, 2000.
• 13.Biester H., Gosar M., Muller G. : Mercury speciation in tailings of the Idrija mercury mine. Journal of Geochemical Exploration, 65: 195-204, 1999.
• 14. Mangani G., Berloni A., Belluci P., Tatano P., Maione M.: Evaluation of the pollutant content in road runoff first flush waters. Water, Air, and Soil Pollution 160: 213-228. 2005.
• 15. Reiss D, Rihm B., Thóni C., Faller M.: Mapping stock at risk and release of zinc and copper in Switzerland - dose response ftmctions for runoff rates derived from corrosion rate date. Water, Air, and Soil Pollution 159: lOl-l 13. 2004.
• 16. Birch G., Siaka M. & Owens C.: The source of anthropogenic heavy metals in fluvial sediments of a rural catchment: Coxes River, Australia. Water, Air & Soil Pollution, 126 (1-2): 13-35,2001.
• 17. Brack K., Johannesson L. & Stevens R.: Accumulation rates and mass calculations of Zn and Hg in recent sediments, Gota alv estuary, Sweden. Environmental Geology 40: 1232-1241,2001.
• 18. Mecray E. L., King J. W., Appleby P. G., Hunt A. S.: Historical trace metal accumulation in the sediments of an urbanized region of the Lake Champlain Watershed, Burlington, Vermont. Water, Air & Soil Pollution 125 (1-4): 201 - 230, 2001.
• 19. Sparks D.: Toxic metals in the environment: the role of surfaces. Elements 1 (4): 193-197, 2005.
• 20. Lis J., Pasieczna A.: Atlas geochemiczny Polski w skali 1:2 500 000. Państw. Inst. Geol. Warszawa, 1995.