Zagrożenie tąpaniami w polskich kopalniach węgla kamiennego i rud miedzi

• Autorzy: Kłeczek Z.

Warianty tytułu

EN

Rockbursts hazard in Polish hard coal and copper mines

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Prawie 40% wydobycia węgla kamiennego(GZW) i 100% wydobycia rud miedzi (LGOM) pochodzi z rejonów zagrożonych wstrząsami górotworu i tąpaniami. Bezpośrednim skutkiem wstrząsu górotworu jest nagła i gwałtowna emisja energii kinetycznej, uprzednio zakumulowanej w określonym jego obszarze. Energia ta z chwilą tąpnięcia zamienia się w energię skutków, wywołując nagłą utratę stateczności wyrobiska. Dodatkowym efektem wywołanym wstrząsem górotworu jest dająca się pomierzyć energia sejsmiczna, powodująca drgania otaczającego górotworu. Utrata stateczności wyrobiska podziemnego, drgania otaczającego masywu górotworu i dynamiczny podmuch powietrza stanowią olbrzymie zagrożenie dla zdrowia i życia górników oraz są przyczyną znacznych strat materialnych. Dlatego coraz większego znaczenia nabierają wszelkie działania profilaktyczne, zmierzające głównie do prognozowania wstrząsów górotworu i aktywnego zwalczania ich skutków. Dokonując geomechanicznej analizy przemian energetycznych towarzyszących podziemnej eksploatacji złóż można wykazać, że pośrednią metodą predykcji wstrząsów górotworu i ograniczenia ich skutków jest prowokowanie górotworu robotami strzałowymi. W referacie przedstawiono dotychczasowe wyniki doświadczeń autora, zmierzające do opanowania tego największego zagrożenia litosferycznego w polskim górnictwie.

EN

The data concerning seismic activity of rock-mass accompanying the underground mining operations in Poland prove that almost 40% of hard coal production (GZW) and 100% copper production (LGOM) comes from the areas with high level of rockburst and roof fall hazard. The direct effect of rock burst is sudden and violet emission of the kinetic energy, accumulated previously in the specific area. The energy with the moment of rockburst is exchanged the energy of effects, causing sudden loss of the excavation stability. The additional effect caused by the rockburst is easy to measure seismic energy, causing the vibration of the surrounding rock mass. Loss of the stability of underground excavation, vibration of the rock-mass surrounding the excavation and dynamic blast of air results in great hazard to the health and live of miners as well as they are reasons of considerable financial losses. Thus all prophylatctic, aimed mainly to predict the rock-mass tremors and to actively fight their effects, is of the great importance. Making the geomechanical analysis of the energy transformation accompanying the underground mining it is possible to demonstrate, that the indirect method of rock-mass bursts prediction and of limiting their effects, is provoking the rock mass by blasting works. The paper present the author's experience, with regard of control this the biggest lithospheric hazard in Polish mining industry.

Słowa kluczowe

PL

zagrożenia tąpaniami; zagrożenie górnicze; wstrząsy górotworu; kopalnie węgla kamiennego

EN

seismic activity; underground mining; violet emission; rock mass; seismic energy

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie
• Rocznik: 2006
• Tom: nr 6
• Strony: 8--12
• Opis fizyczny: Bibliogr. 4 poz.

Twórcy

autor

Kłeczek Z.

Bibliografia

• [1] Kłeczek Z. 1994: Geomechanika Górnicza. Śląskie Wydawnictwo Techniczne, Katowice, 168-195.
• [2] Kłeczek Z. 2003: Prowokowanie wstrząsów górotworu jako metoda profilaktyki tąpaniowej w kopalniach LGOM. Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud CUPRUM, nr 1(26), 53-61.
• [3] Kłeczek Z.2004: Dynamiczne przejawy ciśnienia górotworu towarzyszące eksploatacji węgla kamiennego i rud miedzi w Polsce. Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa nr 9/404, 25-32.
• [4] Kłeczek Z., Meder A. 2004: Dynamiczne przejawy ciśnienia górotworu i ich wpływ na maszyny i urządzenia znajdujące się w wyrobiskach podziemnych. Materiały XXVII Zimowej Szkoły Mechaniki Górotworu, Zakopane 2004, 693-702.