Badania drugiej fazy nad skutecznością i bezpieczeństwem długotrwałej powtarzalnej szybkoczęstotliwościowej przezczaszkowej stymulacji magnetycznej w terapii depresji

Zyss, T.; Zięba, A.; Dudek, D.; Datka, W.; Siwek, M.; Wróbel, A.; Grabski, B.; Mączka, G.; Brudkiewicz, P.; Wojnar, N.; Łączyńska, M.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Badania drugiej fazy nad skutecznością i bezpieczeństwem długotrwałej powtarzalnej szybkoczęstotliwościowej przezczaszkowej stymulacji magnetycznej w terapii depresji

Autorzy

Zyss T. , Zięba A. , Dudek D. , Datka W. , Siwek M. , Wróbel A. , Grabski B. , Mączka G. , Brudkiewicz P. , Wojnar N. , Łączyńska M.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

2nd phase clinical examination of the efficacy and safety of prolonged rapid-rate repetitive transcranial magnetic stimulation in the treatment of depression

Języki publikacji

Abstrakty

W artykule zaprezentowano wyniki badań klinicznych drugiej fazy nad bezpieczeństwem i efektywnością przezczaszkowej stymulacji magnetycznej (TMS – Transcranial Magnetic Stimulation) w porównaniu z terapią elektrowstrząsową oraz samodzielną farmakoterapią. Do badań zakwalifikowano 75 pacjentów, których przydzielono losowo do trzech grup. We wszystkich grupach po zastosowaniu terapii stan kliniczny pacjentów wyraźnie się poprawił (objawy depresji ustąpiły). Najlepszy efekt zaobserwowano w grupie poddanej zabiegom elektrowstrząsowym oraz zażywającej leki przeciwdepresyjne. Nie udało się wykazać, że terapia łącząca stymulację magnetyczną z farmakoterapią była bardziej skuteczna od samodzielnego leczenia farmakologicznego. Podjęto próbę wyjaśnienia nieskuteczności przezczaszkowej stymulacji magnetycznej.

The paper presents the results of the 2nd phase clinical examination of the safety and efficiency of the transcranial magnetic stimulation TMS, compared to the electroconvulsive therapy and standalone pharmacotherapy. 75 patients were enrolled into the study. They were divided randomly into three groups. The significant improvement of clinical state (diminishment of depressive symptoms) was achieved in all groups. The best effect was observed in the group of patients treated with the electroconvulsive therapy, combined with the drugs. However, transcranial magnetic stimulation, along with pharmacotherapy did not prove to be more effective than standalone pharmacological treatment. Possible explanations of ineffectiveness of the transcranial magnetic stimulation therapy is given.

Słowa kluczowe

przezczaszkowa stymulacja magnetyczna terapia depresja

transcranial magnetic stimulation therapy depression

Wydawca

Jacek Doskocz

Czasopismo

Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna

Rocznik

2011

Tom

Vol. 17, nr 4

Strony

301--307

Opis fizyczny

Bibliogr. 64 poz.

Twórcy

autor

Zyss T.

autor

Zięba A.

autor

Dudek D.

autor

Datka W.

autor

Siwek M.

autor

Wróbel A.

autor

Grabski B.

autor

Mączka G.

autor

Brudkiewicz P.

autor

Wojnar N.

autor

Łączyńska M.

Klinika Psychiatrii Dorosłych, Szpital Uniwersytecki w Krakowie, ul. Kopernika 21 a, 31-358 Kraków; tel. +48 12 424 87 58, mzzyss@cyf-kr.edu.pl

Bibliografia

1. B. Beer: Über das Auftreten einer objektiven Lichtempfindung in magnetischen Felde, Klin Wochenschr, vol. 15, 1902, s. 108-109.
2. K. Dunlap: Visual sensations from the alternating magnetic field, Science, vol. 33, 1911, s. 68-71.
3. S.P. Thompson: A physiological effect of an alternating magnetic field, Proc R Soc Med, vol. 82, 1910, s. 396-398.
4. F. Ollendorf: Beiträge zur Elektrodynamik des Elektroschocks. III. Der induktive Schock, Archiv für Elektrotechnik, vol. 48, 1964, s. 421-444.
5. O. Grünner: Proceedings: Differential effects of electromagnetic fields in the treatment of neuroses and depression, Act Nerv Super (Praha), vol. 17, 1975, s. 294-296.
6. A.T. Barker, R. Jalinous, I.L. Freeston: Non-invasive magnetic stimulation of human motor cortex, Lancet, vol. 1(8437), 1985, s. 1106-1107.
7. J. Cadwell: Principles of magnetoelectric stimulation, [w:] S. Chokroverty (red.): Magnetic stimulation in clinical neurophysiology, Butterworths, Boston 1990, s. 13-32.
8. D. Claus: Magnetic stimulation - technical aspects, [w:] W.J. Levy, R.Q. Cracco, A.T. Barker, J. Rothwell (red.): Magnetic motor stimulation - basic principles and clinical experience, Electroencephalogr Clin Neurophysiol, vol. 43, 1991, s. 249-254.
9. T. Zyss: Czy terapia elektrowstrząsowa musi być „wstrząsowa” - hipoteza stymulacji magnetycznej mózgu jako nowej terapii psychiatrycznej, Psychiatr. Pol., vol. 26, 1992, s. 531-541.
10. R. Abrams: Electroconvulsive therapy, Somatics Inc., Lake Bluff 1994.
11. M. Fink: Convulsive therapy theory and practice, Raven Press, New York 1985.
12. G. Höflich, S. Kasper, A. Hufnagel, S. Ruhrmann, H.-J. Möller: Application of transcranial magnetic stimulation in treatment of drug-resistant major depression - a report of two cases, Human Psychopharmacology, vol. 8, 1993, s. 361-365.
13. M. Ravnborg, G.M. Knudsen, M. Blinkenberg: No effect of pulsed magnetic stimulation on the blood-brain barrier in rats, Neuroscience, vol. 38, 1990, s. 277-280.
14. S.A. Counter: Neurobiological effects of extensive transcranial electromagne-tic stimulation in an animal mode, Electroencephalogr Clin Neurophysiol, vol. 89, 1993, s. 341-348.
15. R.H. Belmaker, N. Grisaru: Magnetic stimulation of the brain in animal depression models responsive to ECS, J. ECT, vol. 14, 1998, s. 194-205.
16. R.R. Ji, T.E. Schlaepfer, C.D. Aizenman, C.M. Epstein, D. Qiu, J.C. Huang, F. Rupp: Repetitive transcranial magnetic stimulation activates specific regions in rat brain, Proc Natl Acad Sci U S A, vol. 95, 1998, s. 15635-15640.
17. S.H. Lisanby, R.H. Belmaker: Animal models of the mechanisms of action of repetitive transcranial magnetic stimulation (RTMS): comparisons with electroconvulsive shock (ECS), Depress Anxiety, vol. 12, 2000, s. 178-187.
18. T. Zyss, Z. Górka, M. Kowalska, J. Vetulani: Preliminary comparison of behavioral and biochemical effects of chronic transcranial magnetic stimulation and electroconvulsive shock in the rat, Biol Psychiatry, vol. 42, 1997, s. 920-924.
19. T. Zyss, J. Mamczarz, A. Roman, J. Vetulani: Comparison of effectiveness of two schedules of rapid transcranial magnetic stimulation on enhancement of responsiveness to apomorphine, Pol J Pharmacol, vol. 51, 1999, s. 363-366.
20. T. Zyss, J. Mamczarz, J. Vetulani: The influence of rapid-rate transcranial magnetic stimulation (rTMS) parameters on rTMS effects in Porsolt’s forced swimming test, Int J Neuropsychopharmacol, vol. 2, 1999, s. 31-34.
21. T. Zyss, D. Adamek, A. Zięba, J. Vetulani, J. Mamczarz, J. Mika: Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna a zabiegi elektrowstrząsowe - badania neuroanatomiczne u szczura, Psychiatr. Pol., vol. 34 , 2000, s. 655-675.
22. D. Dressler, E. Voth, M. Feldmann, R. Benecke: Safety aspects of transcranial brain stimulation in man tested by single photon emission-computed tomography, Neurosci Lett, vol. 119, 1990, s. 153-155.
23. A. Pascual-Leone, C.M. Houser, K. Reese, L.I. Shotland, J. Grafman, S. Sato, J. Valls-Solé, J.P. Brasil-Neto, E.M. Wassermann, L.G. Cohen: Safety of rapid-rate transcranial magnetic stimulation in normal volunteers, Electroencephalogr Clin Neurophysiol, vol. 89, 1993, s. 120-130.
24. M. Jahanshahi, M.C. Ridding, P. Limousin, P. Profice, W. Fogel, D. Dressler, R. Fuller, R.G. Brown, P. Brown, J.C. Rothwell: Rapid rate transcranial magnetic stimulation - a safety study, Electroencephalogr Clin Neurophysiol, vol. 105, 1997, s. 422-429.
25. T. Zyss, M. Orłowiejska-Gillert, D. Szwabowska, J. Kajzer, W. Ciołkiewicz: Ocena wpływu silnego impulsowego pola magnetycznego na funkcje kog-nitywne i sferę emocjonalną - badania na zdrowych ochotnikach, [w:] Degradacja środowiska przyrodniczego a zdrowie człowieka, Tarnowska Agencja Rozwoju Regionalnego SA, Tarnów 1998, s. 375-387.
26. T. Zyss, M. Orłowiejska-Gillert, D. Szwabowska, M. Banach, J. Kajzer, E. Mańko, A. Brodkiewicz: Transcranial magnetic stimulation in healthy volunteers: neurophysiological, hormonal and neuropsychological effects, [w:] R. Panuszka (red.): Structures - waves - biomedical engineering, Polish Acoustical Society, vol. 10(2), 2001, s. 191-198.
27. M.S. George, E.M. Wassermann, W.A. Williams, A. Callahan, T.A. Ketter, P. Basser, M. Hallett, R.M. Post: Daily repetitive transcranial magnetic stimulation (rTMS) improves mood in depression, Neuroreport, vol. 6, 1995, s. 1853-1856.
28. A. Pascual-Leone, J. Keenan, S. Freund, Z. Stinchfield, J.M. Tormos, A. Parker, J. Ives, J. Erb, R. Bimbaum: Repetitive transcranial magnetic stimulation trials in depression, Europ Neuropsychopharmacol, vol. 8, 1998, s. 123-124.
29. E.M. Wassermann: Applications of rTMS in psychiatric disorders, EEG Clin Neurophysiol, vol. 103, 1997, s. 49.
30. E. Klein, I. Kreinin, A. Chistyakov, D. Koren, L. Mecz, S. Marmur, D. Ben-Shachar, M. Feinsod: Therapeutic efficacy of right prefrontal slow repetitive transcranial magnetic stimulation in major depression: a double-blind controlled study, Arch Gen Psychiatry, vol. 56, 1999, s. 315-320.
31. F. Padberg, P. Zwanzger, M.E. Keck, N. Kathmann, P. Mikhaiel, R. Ella, P. Rupprecht, H. Thoma, H. Hampel, N. Toschi, H.J. Möller: Repetitive transcranial magnetic stimulation (rTMS) in major depression: relation between efficacy and stimulation intensity, Neuropsychopharmacology, vol. 27, 2002, s. 638-645.
32. D. Rossini, A. Lucca, R. Zanardi, L. Magri, E. Smeraldi: Transcranial magnetic stimulation in treatment-resistant depressed patients: a double-blind, placebo-controlled trial, Psychiatry Res, vol. 137, 2005, s. 1-10.
33. R.W. Lam, P. Chan, M. Wilkins-Ho, L.N. Yatham: Repetitive transcranial magnetic stimulation for treatment-resistant depression: a systematic review and metaanalysis, Can J Psychiatry, vol. 53, 2008, s. 621-631.
34. E.M. Wassermann: Risk and safety of repetitive transcranial magnetic stimulation: report and suggested guidelines from the International Workshop on the Safety of Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation, June 5-7, 1996, Electroencephalogr Clin Neurophysiol, vol. 108, 1998, s. 1-16.
35. Depression - five new treatments, Harv Health Lett, vol. 25, 2000, s. 2-3.
36. T. Zyss, A. Krawczyk, B. Sawicki: Biofizyka techniki elektrowstrząsowej, [w:] R.T. Hese, T. Zyss (red.): Elektrowstrząsy w praktyce klinicznej, Elsevier - Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2007, s. 7-23.
37. T. Zyss, A. Krawczyk: Magnetyczna stymulacja mózgu w leczeniu depresji: w poszukiwaniu efektywnych parametrów stymulacji, Psychiatr. Pol., vol. 30, 1996, s. 611-628.
38. T. Zyss, A. Krawczyk: Ewolucja aparatury do stymulacji indukcyjnej układu nerwowego - od d’Arsonvala do techniki powtarzalnej szybko-częstotliwej przezczaszkowej stymulacji magnetycznej (rTMS), [w:] A. Krawczyk (red.): Bioelektromagnetyzm, Instytut Naukowo-Badawczy ZTUREK, Warszawa 2002, s. 47-70.
39. T. Zyss, A. Domino, J. Seńkowski, S. Gierlik, D. Gierlik: A high-frequency magnetic stimulator for prolonged rapid rate transcranial stimulation (rTMS), [w:] P. Di Barba, A. Savini (red.): Non-linear electromagnetic systems, vol. 18, IOS Press, Amsterdam 2000, s. 729-732.
40. T. Zyss (red.): Technika przezczaszkowej stymulacji magnetycznej: zagadnienia aparaturowe, Wydawnictwo Medyczne, Kraków 2009.
41. A. Pascual-Leone, B. Rubio, F. Pallardó, M.D. Catalá: Rapid-rate transcranial magnetic stimulation of the left dorsolateral prefrontal cortex in drug-resistant depression, Lancet, vol. 348, 1996, s. 233-237.
42. M.S. George, E.M. Wassermann, T.A. Kimbrell, H.J.T. Little, W.E. Williams, A.L. Danielson, B.D. Greenberg, M. Hallett, R.M. Post: Mood improvement following daily left prefrontal repetitive transcranial magnetic stimulation in patients with depression: a placebo-controlled crossover trial, Am J Psychiatry, vol. 154, 1997, s. 1752-1756.
43. D.J. Schutter: Antidepressant efficacy of high-frequency transcranial magnetic stimulation over the left dorsolateral prefrontal cortex in double-blind sham-controlled designs: a meta-analysis, Psychol Med, vol. 39, 2009, s. 65-75.
44. Somatics: Operating manual - Thymatron IV, Somatics Inc., Lake Bluff 2000.
45. T. Zyss: Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna TMS w terapii depresji - zagadnienia placebo i zapewnienie warunków ślepej próby, oraz inne problemy metodologiczne, Psychiatr. Pol., vol. 45, 2011, s. 117-134.
46. T. Zyss: Stymulacja nerwu błędnego, [w:] T. Zyss, A. Zięba, D. Dudek (red.): Najnowsze techniki neuromodulacyjne w terapii zaburzeń depresyjnych, Biblioteka Psychiatrii Polskiej, Kraków 2009, s. 22-76.
47. T. Zyss: Elektrowstrząsy oraz inne nowe techniki stymulacji elektrycznej i magnetycznej w terapii depresji - zagadnienia placebo i zapewnienie warunków ślepej próby, oraz inne problemy metodologiczne, Psychiatr. Pol., vol. 45, 2011, s. 97-116
48. T. Zyss (red.): Zabiegi elektrowstrząsowe i przezczaszkowa stymulacja magnetyczna: porównanie technik przy pomocy modelowania komputerowego, Wydawnictwo Medyczne, Kraków 2009.
49. T. Zyss, A. Krawczyk, A. Zięba, D. Dudek, R.T. Hese, P. Drzymała, S. Wiak, B. Sawicki, J. Starzyński, R. Szmurło, S. Wincenciak: Komputerowe modelowanie zabiegów elektrowstrząsowych i przezczaszkowej stymulacji magnetycznej - czyli wyjaśnienie słabej skuteczności metody magnetycznej, Psychiatr. Pol., vol. 44, 2010, s. 835-851.
50. B. Sawicki, R. Szmurło, J. Starzyński, W. Wincenciak, T. Zyss: Jak silna może być stymulacja magnetyczna?, Bioelektromagnetyzm - teoria i praktyka, Warszawa-Kraków 2005.
51. E.H. Bae, L.M. Schrader, K. Machii, M. Alonso-Alonso, J.J. Jr. Riviello, A. Pascual-Leone, A. Rotenberg: Safety and tolerability of repetitive transcranial magnetic stimulation in patients with epilepsy: a review of the literature, Epilepsy Behav, vol. 10, 2007, s. 521-528.
52. S. Rossi, M. Hallett, P.M. Rossini, A. Pascual-Leone: Safety, ethical considerations, and application guidelines for the use of transcranial magnetic stimulation in clinical practice and research, Clin Neurophysiol, vol. 120, 2009, s. 2008-2039.
53. T. Zyss, A. Zięba, D. Dudek, B. Sawicki, A. Krawczyk, J. Starzyński, R. Szmurło, S. Wincenciak, M. Siwek, A. Wróbel, W. Datka, W. Grabski: Dwa przypadki ujawnienia się czynności napadowej EEG w przypadku zastosowania stymulacji magnetycznej mózgu z częstością 50 Hz, XVI Jubileuszowe Sympozjum Środowiskowe PTZE, Wisła 2006, s. 237-240.
54. T. Zyss, A. Zięba, D. Dudek, M. Siwek, A. Wróbel, W. Datka, B. Grabski: Stymulacja magnetyczna rTMS z częstością 50 Hz, czyli krok w kierunku terapii magnetowstrząsowej MST, XII Konferencja naukowo-szkoleniowa farmakoterapia, psychoterapia i rehabilitacja zaburzeń afektywnych - zaburzenia afektywne - od teorii do praktyki, Zakopane 2007, s. 47-48.
55. T. Zyss, A. Zięba, D. Dudek, R.T. Hese, B. Grabski, W. Datka, M. Banach: Wstrząsy magnetyczne, [w:] T. Zyss, A. Zięba, D. Dudek (red.): Najnowsze techniki neuromodulacyjne w terapii zaburzeń depresyjnych, Biblioteka Psychiatrii Polskiej, Kraków 2009, s. 77-107.
56. T. Zyss, A. Zięba, D. Dudek, R.T. Hese: Wstrząsy magnetyczne - nowa metoda terapii depresji czy tylko jedna z technik wyzwalania czynności napadowej?, Neuropsychiatria i Neuropsychologia, vol. 4, 2009, s. 68-80
57. T. Zyss: Stymulacja nerwu błędnego w terapii depresji - opis metody i kilka krytycznych uwag, Psychiatr. Pol., vol. 44, 2010, s. 71-88.
58. T. Zyss, A. Zięba, R.T. Hese, D. Dudek, M. Banach, B. Grabski, W. Datka: Głęboka stymulacja mózgu, [w:] T. Zyss, A. Zięba, D. Dudek (red.): Najnowsze techniki neuromodulacyjne w terapii zaburzeń depresyjnych, Biblioteka Psychiatrii Polskiej, Kraków 2009, s. 108-160.
59. T. Zyss, A. Zięba, R.T. Hese, D. Dudek, B. Grabski: Głęboka stymulacja mózgu - najnowszą fizykalną metoda leczenia depresji, Psychiatr. Pol., vol. 44, 2010, s. 301-317.
60. W.C. Drevets, J.L. Price: Neuroimaging and neuropathological studies of mood disorders, [w:] J. Licinio, M.-L. Wong (red.): Biology of depression. From novel insights to therapeutic strategies, Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Weinheim 2005, s. 427-465.
61. S. Rigucci, G. Serafini, M. Pompili, G.D. Kotzalidis, R. Tatarelli: Anatomical and functional correlates in major depressive disorder: the contribution of neuroimaging studies, World J Biol Psychiatry, vol. 11, 2010, s. 165-180.
62. U. Herwig, C. Schönfeldt-Lecuona, A.P. Wunderlich, C. von Tiesenhausen, A. Thielscher, H. Walter, M. Spitzer: The navigation of transcranial magnetic stimulation, Psychiatry Res, vol. 108, 2001, s. 123-131.
63. B. Dell’Osso, E. Mundo, N. D’Urso, S. Pozzoli, M. Buoli, M. Ciabatti, M. Rosanova, M. Massimini, V. Bellina, M. Mariotti, A.C. Altamura: Augmentative repetitive navigated transcranial magnetic stimulation (rTMS) in drug-resistant bipolar depression, Bipolar Disord, vol. 11, 2009, s. 76-81.
64. P.B. Fitzgerald, K. Hoy, S. McQueen, J.J. Maller, S. Herring, R. Segrave, M. Bailey, G. Been, J. Kulkarni, Z.J. Daskalakis: A randomized trial of rTMS targeted with MRI based neuro-navigation in treatment-resistant depression, Neuropsychopharmacology, vol. 34, 2009, s. 1255-1262.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BSL8-0046-0009