Wpływ procesów wietrzenia na charakter mineralogiczno-petrograficzny skał ze strefy kontaktu trzeciorzęd-mezozoik w złożu węgla brunatnego Bełchatów

• Autorzy: Gilarska A. , Hycnar E.

Warianty tytułu

EN

Influence weathering processes over mineralogic and petrographic characteristic of rocks from the theritiary-mezosoic contact zone in the Bełchatow deposit

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W strefie kontaktu osadów trzeciorzędowych ze skałami mezozoicznego podłoża w złożu węgla brunatnego Bełchatów pod wpływem procesów wierzenia powstały utwory o zróżnicowanym charakterze mineralogiczno-petrograficznym określane ogólnym mianem "zwietrzeliny". Przeprowadzone badania mineralogiczno-petrograficzne pozwoliły wyróżnić wśród badanych skał brekcje poli- i monomiktyczne, iły kaolinowe oraz opoki odwapnione. Budująca je substancja krzemionkowa przybiera postać opalu A i CT, chalcedonu oraz kwarcu. Opal i chalcedon stanowią tło skalne, budują litoklasty oraz bioklasty. Kwarc występuje zarówno w formie autigenicznych kryształów jak i ziarn terygenicznych. Ponadto w skład badanych skał wchodzą minerały ilaste reprezentowane przez kaolinit, illit i podrzędnie smektyt. Stwierdzono również relikty mik, skaleni, glaukonitu oraz niewielkie ilości kalcytu.

EN

In contact zone of Tertiary sediments Mesozoic rocks in deposit of lignite "Bełchatów" are result of weathering processes were formed sediments about different mineralogical and petrografical characters defined general name of "regolit". Mineralogic and pethrografic examinations permitted to distinguish decalcify rocks and conglomeratic breccias among studies rocks. Forming them silicaeous substance has form opal A and CT, chalcedony and quartz. Opal and chalcedony make up background, build clasts and occurring inside them bioclasts. Quartz occurs as terrigenous form and microcrystals. Moreover studied rocks has in their composition clayey minerals represented by kaolinite, minerals of illite and secondarily smektite group. There was recognized also relict of micas, feldspars, glauconite and a small amounts of calcite pyrite and iron ochre minerals represented by hematite.

Słowa kluczowe

PL

złoże Bełchatów; charakterystyka mineralogiczna; charakterystyka petrograficzna; wietrzenie skał; ił kaolinowy; brekcja osadowa

EN

Bełchatów deposit; mineralogy characteristic; petrography characteristic; rocks weathering; kaolin clay

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2007
• Tom: R. 49, nr 7
• Strony: 24--29
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz.

Twórcy

autor

Gilarska A.

autor

Hycnar E.

• Zakład Mineralogii, Petrografii i Geochemii, Akademia Górniczo-Hutnicza, Al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, tel. [phone],

Bibliografia

• [1] Borkowska M., Smulikowski K., 1973: Minerały skałotwórcze. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa
• [2] Cieśliński S., Dąbrowska Z. 1980. Budowa podłoża trzeciorzędu oraz stratygrafia permu i mezozoiku w rowie bełchatowskim. Przewodnik LII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa
• [3] Dódony I., Nemeth T. Kovács K., 2001: Crystal - chemical study of smectite - tridymite/crystobalite association in chloropal. Mid - European Clay Conf.01, Stará Lesná Slovakia, 9-14. 09, Book of Abstracts, 33
• [4] Gaweł A., Ratajczak T., Wyszomirski P., 1995: Wykorzystanie wybranych metod analizy fazowej do oceny surowcowej chlcedonitu z Teofilowa (Niecka Tomaszowska). Mat. Konf. Nauk. ,Krynica 28 - 30.09.1995:119 - 124. Wyd. WGGiOŚ AGH
• [5] Gilarska A., Stachura E., 2005: Charakterystyka mineralogiczno - petrograficzna skał krzemionkowych ze strefy kontaktu trzeciorzęd - mezozoik w złożu węgła brunatnego "Bełchatów". Zeszyty Politechniki Śląskiej, seria Górnictwo, zesz. 269, 97 -107
• [6] Murata K.J., Norman M.B. 11,1976: An index of crystallinity for quartz. Amer. Jour. Sci. 276, 1120 - 1130
• [7] Muszyński M., Skowroński A., Lipiarski I., 2006: Pstre utwory typu brekcji zawałowej a kopalni węgla kamiennego "Marcel" (Górnośląskie Zagłębie Węglowe). Geologia, Tom 32, zeszyt 3, 345 - 367
• [8] Nowicki AJ., 1971: Litologiczno - stratygraficzny profil osadów trzeciorzędowych w rejonie Bełchatowa. Warszawa, Wyd. Geol. Biul. Inst. Geol. Nr 254
• [9] Pożarski W, 1951: Odwapnione utwory kredowe na północno - wschodnim przedpolu Gór Świętokrzyskich. PIG, Biuletyn 75, Warszawa
• [10] Ratajczak T., Szewczyk E., Muszyński M., Wyszomirski P., 2001: "Wstępne wyniki badań utworów krzemionkowych ze strefy kontaktowej trzeciorzęd - mezozoik w złożu węgla brunatnego w Bełchatowie". Materiały XXIV Sympozjum geologia formacji węglonośnych skał i zwietrzelin z odkrywki Bełchatów. Górnictwo Odkrywkowe nr 1-2
• [11] Ratajczak T., Kosk I., Pabis J., 2002: " Osady zwietrzelinowe ze strefy kontaktowej trzeciorzęd mezozoik w złożu węgla brunatnego "Bełchatów" - ich litologia, charakter surowcowy i możliwości wykorzystania". Świeradów - Zdrój, 26-28.06 2002. Sympozja i Konferencje nr 56. Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków
• [12] Simiczyjew P., Wiśniewski W, 1997: Właściwości surowcowe węglanowych skał i zwietrzelin z odkrywki Bełchatów. Gór. Odkryw. nr 1-2
• [13] Sawłowicz Z. 2000: Framboids: from their origin to application. Prace Mineralogiczne 88, Wydawnictwo Oddziału PAN, Kraków
• [14] Tarnas W, 1963: Ziemia krzemionkowa w województwie lubelskim. Prz. Geol. 11. 1:21-26
• [15] Wójcik Z., 1974: Denudacja krasowa w trzeciorzędzie na terenie środkowej i południowej Polski. Prace Muzeum Ziemi nr 22, Warszawa
• [16] Wyrwicki R., 2001 -.Charakterystyka odwapnionych opok z KWB Bełchatów. Gór. Odkryw., 43 (2 - 3)
• [17] Zadurski Z., 1971: Występowanie opoki lekkiej w okolicach Bełchatowa. Prz. Geol. 19.8:409 - 410