Intensyfikacja procesu oczyszczania ścieków i stabilizacji osadów nadmiernych z wykorzystaniem odczynnika Fentona

• Autorzy: Barbusiński K.

Warianty tytułu

EN

Intensification of wastewater treatment and stabilization of excess sludges using the Fenton reagent

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wyniki prezentowanych badań dowodzą, że odczynnik Fentona może być efektywnie wykorzystany w szerokim zakresie technologii oczyszczania ścieków przemysłowych. Zastosowanie odczynnika Fentona do oczyszczania ścieków z produkcji bezwodnika kwasu maleinowego, 2-etyloheksanolu, klejów mocznikowych oraz pestycydów wykazało, że jest to skuteczna i prosta w stosowaniu metoda oczyszczania różnorodnych ścieków przemysłowych zawierających trudno degradowalne i toksyczne zanieczyszczenia organiczne. Odczynnik Fentona może być także skutecznym sposobem trwałej destabilizacji zużytych emulsji olejowych. Poza efektywną destabilizacją uzyskuje się znaczne obniżenie wartości ChZT w fazie wodnej. Odczynnik Fentona intensyfikuje również proces tlenowej stabilizacji osadów. W porównaniu z samym nadtlenkiem wodoru oraz klasyczną stabilizacją tlenową, odczynnik Fentona wykazuje większą efektywność mineralizacji osadów. Zdecydowanie poprawia również właściwości sedymentacyjne osadów i ich zdolność do odwadniania oraz w większym stopniu obniża wartości ChZT cieczy nadosadowej. Wykazano, że wysoka efektywność degradacji związków organicznych nie zawsze powoduje jednoczesne obniżenie toksyczności ścieków do akceptowalnego poziomu. Dlatego oczyszczanie ścieków przemysłowych powinno być prowadzone nie tylko ze szczególnym uwzględnieniem obniżenia wartości ChZT, ale również odpowiedniego stopnia redukcji toksyczności. Przebieg zmian wartości ChZT oraz toksyczności ścieków podczas stosowania odczynnika Fentona można opisać równaniami matematycznymi uwzględniającymi wpływ H2O2, FeSO4 oraz temperatury reakcji na kinetykę procesu. Analiza opracowanych modeli kinetycznych potwierdziła trudności w uzyskaniu zadowalającego efektu obniżenia toksyczności w warunkach stosowania odczynnika Fentona, które były najkorzystniejsze dla efektywnego obniżenia wartości ChZT. Wyliczone w tych równaniach wartości pozornej energii aktywacji dla zmian ChZT były kilkakrotnie niższe od wartości pozornej energii aktywacji dla zmian toksyczności dla tych samych ścieków. Oznacza to, że aby uzyskać większą szybkość i efektywność usunięcia toksyczności, należy zwiększyć stężenie reagentów, wydłużyć czas reakcji lub podwyższyć temperaturę. Może się też okazać, że celowe jest jednoczesne zwiększenie stężenia reagentów oraz wydłużenie czasu reakcji. Opracowano także nowe modyfikacje odczynnika Fentona z wykorzystaniem alternatywnego źródła nadtlenku wodoru (PermeOx - handlowa postać nadtlenku wapnia) oraz odpadowego źródła żelaza (wiórki stalowe). Odczynnik Fentona z wykorzystaniem zarówno PermeOxu, jak i wiórków stalowych efektywnie odbarwiał ścieki zawierające barwnik azowy Acid Red 18. Wykazano wysoką skuteczność i praktyczne zalety opracowanych modyfikacji w porównaniu z klasycznym odczynnikiem Fentona (H2O2/Fe2+). Przy zastosowaniu PermeOxu jako alternatywnego źródła nadtlenku wodoru (proces PermeOx/Fe2+) porównywalne efekty oczyszczania ścieków barwnych uzyskiwano przy mniejszej ilości nadtlenku wodoru wydzielonego z najkorzystniejszej dawki PermeOxu w stosunku do wymaganej dawki H2O2 w procesie H2O2/Fe2+. Spośród opracowanych nowych modyfikacji odczynnika Fentona z alternatywnymi źródłami żelaza, tj. PermeOx/Fe0, H2O2/wiórki stalowe oraz PermeOx/wiórki stalowe, proces PermeOx/wiórki stalowe charakteryzował się największą szybkością odbarwiania ścieków. Istotną zaletą stosowania wiórków stalowych w modyfikacji odczynnika Fentona jest możliwość ich regeneracji i wielokrotnego wykorzystania w procesie oczyszczania. Również wykazana możliwość zastosowania modyfikacji odczynnika Fentona z wykorzystaniem wiórków stalowych w układzie przepływowym czyni tę metodę jeszcze bardziej konkurencyjną w stosunku do innych technologii. Dotychczas przy zastosowaniu klasycznego odczynnika Fentona taki sposób oczyszczania był praktycznie niemożliwy. Opracowane modyfikacje odczynnika Fentona otwierają nowe perspektywy jego wykorzystania w technologii oczyszczania ścieków.

EN

The results of the research show that the Fenton reagent can be successfully applied to a broad range of industrial wastewater treatment technologies. Use of the Fenton reagent in treatment of wastewater from production of maleic acid anhydride, 2-ethylhexyl alcohol, urea-formaldehyde resin adhesive and pesticides showed that this is an effective and simple to use method of treatment of various industrial wastewater containing resistant to degradation and toxic organic contaminants. Moreover, the Fenton reagent may be an effective technique employed for permanent destabilization of used oil emulsions. Except for effective destabilization effects considerable decrease in the COD values in water phase is attained. The Fenton reagent also intensifies the process of aerobic sludge digestion. In comparison with hydrogen peroxide alone and classical aerobic sludge digestion it shows greater efficiency of sludge mineralization. It also considerably improves the sedimentation properties and dewaterability of slugdes as well as to a larger degree decreases the COD values of supernatant liquid. It has been proved that high efficiency in degradation of organic compounds does not always bring about the reduction of toxicity in wastewater to an acceptable level. Therefore, in industrial wastewater treatment special emphasis should be laid not only on decreasing COD values but also on obtaining the appropriate level of toxicity reduction. The course of changes of COD values and toxicity of wastewater when the Fenton reagent is used may be described by kinetic equations which illustrate the influence of H2O2, FeSO4 and reaction temperature on the kinetics of the process. The analysis of the developed kinetic models confirmed difficulties in obtaining satisfactory reduction of toxicity under most favourable conditions in which the Fenton reagent was used to effectively remove the COD values. The calculated values of the apparent activation energy for COD changes were several times smaller than the apparent activation energy for toxicity changes for the same wastewater. Therefore, in order to increase the rate and efficiency of toxicity removal it is necessary to increase the concentration of reagents, prolong the time of reaction or raise the temperature. In some cases, simultaneous increase in the concentration of reagents and prolonging the time of reaction might be purposeful.

Słowa kluczowe

PL

oczyszczanie ścieków; odczynnik Fentona; stabilizacja osadów; osad nadmierny; ChZT; ochrona środowiska

EN

sewage purification; Fenton's reagent; sludges stabilization; excess sludges; COD; environment protection

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2004
• Tom: z. 50
• Strony: 7--169
• Opis fizyczny: Bibliogr. 204 poz.

Twórcy

autor

Barbusiński K.

• Instytut Inżynierii Wody i Ścieków Politechniki Śląskiej, 44-100 Gliwice, ul. Strzody 7, tel. [phone]

Bibliografia

• 1. Adams C.E., Eckenfelder W.W., Stein R.M.: Modification to aerobic digester design. Wat. Res., 8, 213(1974).
• 2. Al-Hayek N., Doré M.: Oxidation of phenols in water by hydrogen peroxide on alumina supported iron. Wat. Res., 24, 973 (1990).
• 3. Araña J., Rendón E.T., Rodriguez J.M.D., Melián J.A.H., Diaz O.G., Peña J.P.: Highly concentrated phenolic wastewater treatment by the photo-Fenton reaction, mechanism study by FTIR-ATR. Chemosphere, 44, 1017 (2001).
• 4. Arienzo M., Chiarenzelli J., Scrudato R., Pagano J., Falanga L., Connor B.: Iron-mediated reactions of polychlorinated biphenyls in electrochemical peroxidation process (ECP). Chemosphere, 44, 1339 (2001).
• 5. Arnold S.M., Hickey W.J., Harris R.F.: Degradation of atrazine by Fenton’s reagent: condition optimization and product quantification. Environ. Sci. Technol., 29, 2083 (1995).
• 6. Bandara J., Morrison C., Kiwi J., Pulgarin C., Peringer P.: Degradation/decoloration of concentrated solutions of orange II - kinetics and quantum yield for sunlight induced reactions via Fenton type reagents. J. Photochemistry & Photobiology A-Chemistry, 99(1), 57(1996).
• 7. Barb W.G., Baxendale J.H., George P., Hargrave K.R.: Reactions of ferrous and ferric ions with hydrogen peroxide. Part 1. The ferrous ion reaction. Trans. Faraday Soc, 47, 462 (1951).
• 8. Barb W.G., Baxendale J.H., George P„ Hargrave K.R.: Reactions of ferrous and ferric ions with hydrogen peroxide. Part 2. The ferric ion reaction. Trans. Faraday Soc., 47, 591 (1951).
• 9. Barbusiński K.: Homeostaza mikroorganizmów osadu czynnego w warunkach sterowania zawartością biomasy. Archiwum Ochrony Środowiska, 3-4, 39 (1989).
• 10. Barbusiński K., Filipek K.: Zintegrowane chemiczno-biologiczne procesy utleniania zanieczyszczeń w ściekach przemysłowych. Materiały III Konferencji Naukowo-Technicznej „Oczyszczanie Ścieków - Promocje '96", Ustroń-Jaszowiec, 16-18 października 1996.
• 11. Barbusiński K., Kościelniak H., Waloszyński M.: Działania zabezpieczające prawidłową eksploatację biologicznej oczyszczalni ścieków przemysłowych. Materiały VII Ogólnopolskiego Seminarium Naukowo-Technicznego “Ochrona Jakości i Zasobów Wód - Zasady Racjonalnej Gospodarki Wodą", s. 235, Zakopane-Kościelisko, 3-4 października 1996.
• 12. Barbusiński K., Miksch K.: Relationship between organie loading and some properties of activated sludge. J. Chem. Tech. Biotechnol., 69, 357 (1997).
• 13. Barbusiński K., Kościelniak H.: Rozkład zanieczyszczeń przemysłowych za pomocą reakcji Fentona. Chemia i Inżynieria Ekologiczna, 4(2), 153 (1997).
• 14. Barbusiński K., Kościelniak H.: Activated sludge floc structure during aerobic digestion. Wat. Sci. Tech., 36,107 (1997).
• 15. Barbusiński K., Kościelniak H.: Intensyfikacja rozkładu zanieczyszczeń przemysłowych na przykładzie oczyszczania ścieków z produkcji bezwodnika maleinowego. Materiały Konferencji Naukowo-Technicznej „Nowe Technologie w Uzdatnianiu Wody, Oczyszczaniu Ścieków i Gospodarce Osadowej', s. 137, Częstochowa-Ustroń, 25-26 lutego 1997.
• 16. Barbusiński K., Kościelniak H.: Biologiczne oczyszczanie ścieków z produkcji 2-etyloheksanolu. Materiały Międzynarodowej Konferencji “Współczesne Problemy Gospodarki Wodno-Ściekowej", s. 81, Koszalin-Kołobrzeg, maj 1997.
• 17. Barbusiński K., Kościelniak H., Waloszyński M.: Doświadczenia z eksploatacji biologicznej oczyszczalni ścieków z zakładów chemicznych. Materiały VIII Ogólnopolskiego Seminarium "Eksploatacja Oczyszczalni Ścieków", s. 185, Cedzyna, wrzesień 1997.
• 18. Barbusiński K., Kościelniak H., Majer M.: Oczyszczanie wód podziemnych zalegających pod składowiskiem odpadów przemysłowych. Mat. V Ogólnopolskiego Seminarium “Biotechnologia Środowiskowa”, cz.II, s. 219, Ustroń-Jaszowiec, 10-12 grudnia 1997.
• 19. Barbusiński K., Filipek K.: Sposób tlenowej stabilizacji płynnych odpadów organicznych, zwłaszcza nadmiernych osadów ściekowych. Zgłoszenie patentowe P-328590 (1998).
• 20. Barbusiński K., Kościelniak H.: Próby zmniejszenia ilości zanieczyszczeń w ściekach przemysłowych odprowadzanych do wód powierzchniowych. Materiały VIII Krajowej i I Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej “Ochrona Jakości i Zasobów Wód - Zasady Racjonalnej Gospodarki Wodą”, s. 291, Zakopane-Kościelisko, 17-19 czerwca 1998.
• 21. Barbusiński K. Kościelniak H.: Działania zmierzające do poprawy warunków pracy biologicznej oczyszczalni ścieków z przemysłu chemicznego. Materiały IX Ogólnopolskiego Seminarium "Eksploatacja Oczyszczalni Ścieków", s. 101, Cedzyna, maj 1999.
• 22. Barbusiński K., Kościelniak H.: Zastosowanie odczynnika Fentona do destabilizacji emulsji olejowych. Chemia i Inżynieria Ekologiczna, 6 (10), 969 (1999).
• 23. Barbusiński K., Filipek K.: Aerobic sludge digestion in the presence of chemical oxidizing agents. Part I. Hydrogen peroxide. Polish J. Environ. Studies, 9, 139 (2000).
• 24. Barbusiński K., Filipek K.: Aerobic sludge digestion in the presence of chemical oxidizing agents. Part II. Fenton's reagent. Polish J. Environ. Studies, 9, 145 (2000).
• 25. Barbusiński K., Kościelniak H.: Oczyszczanie ścieków barwnych z produkcji zapałek. Materiały Ogólnokrajowego Sympozjum „Hydroprezentacje III 2000', s. 323, Wisła 6-7 czerwca 2000.
• 26. Barbusiński K.: Oczyszczanie ścieków przemysłowych metodami katalitycznymi z wykorzystaniem nadtlenku wodoru. Chemik, 2, 31 (2001).
• 27. Barbusiński K.: Skuteczne oczyszczanie ścieków przemysłowych z punktu widzenia ich toksyczności dla środowiska. Ochrona Powietrza i Problemy Odpadów, nr 3,110 (2001).
• 28. Barbusiński K.: Sposób oczyszczania stężonych ścieków przemysłowych, zwłaszcza ścieków opornych na biodegradację. Zgłoszenie patentowe P-348377 (2001).
• 29. Barbusiński K., Filipek K.: Use of Fenton’s reagent for removal of pesticides from industrial wastewater. Polish J. Environ. Studies, 10, 207 (2001).
• 30. Barbusiński K., Kościelniak H., Sztefek M.: Wdrożenie technologii oczyszczania ścieków barwnych na bazie procesu pogłębionego utleniania. Materiały X Ogólnopolskiego Seminarium "Eksploatacja Oczyszczalni Ścieków", s. 155, Cedzyna, maj 2001.
• 31. Barbusiński K.: Sposób oczyszczania ścieków przemysłowych, zwłaszcza ścieków barwnych. Zgłoszenie patentowe P-354546 (2002).
• 32. Barbusiński K., Filipek K.: Aerobic sludge digestion in the presence of hydrogen peroxide and Fenton’s reagent. Polish J. Environ. Studies, 12, 35 (2003).
• 33. Barbusiński K., Majewski J.: Discoloration of azo dye Acid Red 18 by Fenton reagent in the presence of iron powder. Polish J. Environ. Studies, 12,151 (2003).
• 34. Barbusiński K.: Zastosowanie odczynnika Fentona do oczyszczania stężonych ścieków z produkcji bezwodnika kwasu maleinowego. Przemysł Chemiczny (w druku).
• 35. Barbusiński K.: Intensyfikacja tlenowej stabilizacji osadów za pomocą utleniaczy chemicznych. Chemia i Inżynieria Ekologiczna (w druku).
• 36. Barbusiński K.: The modified Fenton reaction with calcium peroxide as a source of H2O2. Zgłoszone do Environmental Progress.
• 37. Barbusiński K.: Toxicity of industrial wastewater treated by Fenton’s reagent. Zgłoszone do Polish J. Environ. Studies.
• 38. Bauer R., Fallmann H.: The photo-Fenton oxidation - a cheap and efficient wastewater treatment method. Research on Chemical Intermediates. 23(4), 341 (1997).
• 39. Benedek P., Farkas P., Literary P.: Kinetics of aerobic sludge stabilization. Wat. Res., 6,91 (1972).
• 40. Bezak-Mazur E.: Elementy toksykologii środowiskowej. Skrypt nr 344, Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej, Kielce 1999.
• 41. Bidga R.J.: Consider Fenton chemistry for wastewater treatment. Chern. Engng Prog., 91, 62 (1995).
• 42. Biń A.: Zastosowanie procesów pogłębionego utleniania do uzdatniania wody. Ochrona Środowiska, 1(68), 3 (1998)
• 43, Bishop D.F., Stern G., Fleischman M., Marshall L.S.: Hydrogen peroxide catalytic oxidation of refractory organics in municipal wastewater. Ind. Eng Cherm., Process Design and Development, 7,110 (1968).
• 44. Bodzek M. (pod red.): Ćwiczenia laboratoryjne z chemii fizycznej. Skrypt nr 1685, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 1992.
• 45. Bowers A.R., Gaddipati P., Eckenfelder W.W., Monsen R.M.: Treatment of toxic or refractory wastewater with hydrogen peroxide. Wat. Sci. Technol., 21,477 (1989).
• 46. Bowers A.R., Cho S.H., Singh A.: Chemical oxidation of aromatic compounds: comparison of H2O2, KMnO4 and O3 for toxicity reduction and improvements in biodegradability. In “Chemical Oxidation Technologies for the Nineties", Eckenfelder W. W., Bowers A.R., Roth J.A. ads., Technomic Publishing Company, Lancaster, PA, 11-25, 1991.
• 47. Brillas E., Mur E., Casado J.: Iron (II) catalysis of the mineralization of aniline using a carbon-PTFE O2-fed cathode. J. Electrochem. Soc., 143, 973 (1996).
• 48. Brillas E., Mur E., Sauleda R., Sanchez L., Peral J., Domenech X., Casado J.: Aniline mineralization by AOP’s: anodic oxidation, photocatalysis, electro-Fenton and photoelectro-Fenton processes. Appl. Catal. B: Environ., 16, 31 (1998).
• 49. Brillas E., Sauleda R., Casado J.: Degradation of 4-chlorophenol by anodic oxidation, electro-Fenton, photoelectro-Fenton and peroxi-coagulation processes. J. Electrochem., 145, 759 (1998).
• 50. Brillas E., Calpe J., C., Casado J.: Mineralization of 2,4-D by advanced electrochemical oxidation processes. Wat. Res., 34, 2253 (2000).
• 51. Bulich A.A., Tung K., Scheibner G.: The luminescent bacteria toxicity test: its potential as an in vitro alternative. J Bioluminescence and Chemiluminescence. 5, 71 (1990).
• 52. Casero I., Sicilia D., Rubio S., Perez-Bendito D.: Chemical degradation of aromatic amines by Fenton's reagent. Wat. Res., 31,1985 (1997).
• 53. Chen R.Z., Pignatello J.J.: Role of quinone intermediates as electron shuttles in Fenton and photoassisted Fenton oxidations of aromatic compounds. Environ. Sci. Technol., 31, 2399 (1997).
• 54. Chou S., Huang Y-H., Lee S-N., Huang G-H., Huang C.: Treatment of high strength hexamine-containing wastewater by electro-Fenton method. Wat. Res., 33, 751 (1999).
• 55. D’Antonio G.: Aerobic digestion of thickened activated sludge. Wat. Res., 17, 1525 (1983).
• 56. Do J.S., Chen C.P.: In situ oxidative degradation of formaldehyde with electrogenerated hydrogen peroxide. J. Electrochem. Soc., 140, 1632 (1993).
• 57. Do J.S., Chen C.P.: Kinetics of in situ degradation of formaldehyde with electrogenerated hydrogen peroxide. Ind. Eng. Chern. Res., 33, 387 (1994).
• 58. Droste R.L., Sanchez W.A.: Microbial activity in aerobic sludge digestion. Wat. Res., 17, 975 (1983).
• 59. Dymaczewski Z., Sozański M. M.: Poradnik eksploatatora oczyszczalni ścieków. Wydawnictwo PZITS, Poznań 1995.
• 60. Eckenfelder W.W., Englande A.J.: Innovative biological treatment for sustainable development in the chemical industries. Wat. Sci. Technol., 38, 111 (1998).
• 61. Eisenhauer H.R.: Oxidation of phenolic wastes. J. Water Pollut Control Fed., 36, 1117 (1964).
• 62. Engwall M. A., Pignatello J. J., Grasso D.: Degradation and detoxification of the wood preservatives creosote and pentachlorophenol in water by the photo-Fenton reaction. Wat Res., 33, 1151 (1999).
• 63. Fajerwerg K., Foussard J.N., Perrard A., Debellefontaine H.: Wet oxidation of phenol by hydrogen peroxide: the key role of pH on the catalytic behaviour of Fe-ZSM5. Wat. Sci. Technol., 35, 103 (1997).
• 64. Falcon M., Fajerwerg K„ Foussard J., Puech-Costes E., Maurette M.T., Debellefontaine H.: Wet oxidation of carboxylic acids with hydrogen peroxide. Wet peroxide xidation (WPO®) process: optimal ratios and role of Fe:Cu:Mn metals. Environ. Technol., 16, 501 (1995).
• 65. Fenton H.J.H.: Oxidation of tartaric acid in presence of iron. J. Chem. Soc., 65, 899 (1894).
• 66. Ficek M., Ficek M.: Nadtlenek wodoru - utleniacz ekologiczny. Chemik, 1, 9 (1994).
• 67. Ganczarczyk J., Hamoda M. F., Hong-Lit Wong: Performance of aerobic digestion at different sludge solid levels and operation patterns. Wat Res., 14, 627 (1980).
• 68. Gierżatowicz R., Pawłowski L.: Detoksykacja ścieków cyjankalicznych nadtlenkiem wodoru. Gaz, Woda i Techn. Sanit., 1, 26 (1985).
• 69. Gierżatowicz R.: Nadtlenek wodoru w inżynierii ekologicznej. Ekoinżynieria, 4(5), 23 (1995).
• 70. Gierżatowicz R., Pawłowski L.: Nadtlenek wodoru w sozotechnice - perspektywy wykorzystania. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin 1996.
• 71. Gilbert E.: Einsatz on Wasserstoffperoxid zur Behandlung Hochbelasteter Industrieabwasser. Vom Wasser, 62, 307 (1984).
• 72. Gunz D.W., Hoffmann M. R.: Field investigation on the snow chemistry in Central and Southern California. Inorganic ions and hydrogen peroxide, Atmos. Environ., 24A, 1661 (1990).
• 73. Haber F., Weiss J.: The catalytic decomposition of hydrogen peroxide by iron salts. Proc. Royal Society A, 147, 332 (1934).
• 74. Haber J.A.: Świat walczy o wodę. Chemik, 1, 1 (1979).
• 75. Hermanowicz J., Dożańska W., Dojlido J., Koziorowski B.: Fizyczno-chemiczne badania wody i ścieków. Arkady, Warszawa 1976.
• 76. Herrera F., Kiwi J., Lopez A., Nadtochenko V.: Photochemical decoloration of remazol brillant blue and uniblue A in the presence of Fe*3 and H2O2. Environ. Sci. Technol., 33, 3145 (1999).
• 77. Hsiao Y., Nobe K.: Hydroxylation of chlorobenzene and phenol in a packed bed flow reactor with electrogenerated Fenton’s reagent. J. Appl. Electrochem., 23, 943 (1993).
• 78. Huang P.C., Chengdi D., Tang Z.: Advanced chemical oxidation: its present role and potential future in hazardous waste treatment. Waste Management, 13, 361 (1993).
• 79. Huang Y-H., Chou S., Perng M-G., Huang G-H., Cheng S-S.: Case study on the bioeffluent of petrochemical wastewater by electro-Fenton method. Wat. Sci. Technol., 39, 145 (1999).
• 80. Huston P.L., Pignatello J.J.: Degradation of selected pesticide active ingredients and commercial formulations in water by the photo-assisted Fenton reaction. Wat. Res., 33, 1238 (1999).
• 81. Ince N.H., Tezcanli G.: Treatability of textile dye-bath effluents by advanced oxidation: preparation for reuse. Wat. Sci. Technol., 40, 183 (1999).
• 82. Jaros-Kamińska B., Długoński J.: Mikrobiologiczna utylizacja płynów chłodzących stosowanych przy obróbce mechanicznej metali. Materiały V Ogólnopolskiego Sympozjum Naukowo-Technicznego “Biotechnologia Środowiskowa”, cz. II, s. 161, Ustroń-Jaszowiec, 10-12 grudnia 1997.
• 83. Jennings V.L.K., Rayner-Brandes M.H., Bird D.J.: Assessing chemical toxicity with the bioluminescent photobacterium (Vibrio Fischen}: a comparison of three commercial systems. Wat. Res., 35, 3448 (2001).
• 84. Jones B.M., Sakaji R.H., Daughton C.G.: Effects of ozonation and ultraviolet irradiation on biodegradability of oil shale wastewater organics solutes. Wat. Res., 19, 1421 (1985).
• 85. Kang Y.W., Hwang K.: Effects of reaction conditions on the oxidation efficiency in the Fenton process. Wat Res., 34, 2786 (2000).
• 86. Karapetjanc M.Ch.: Wstęp do teorii procesów chemicznych (tłumaczył z języka rosyjskiego Bień A.). Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983.
• 87. Kardasz K., Kędzierska E., Konopka M., Majzner M., Kempiński R., Wilkanowicz L.: Badania nad utylizacją wody odpadowej z przemysłu petrochemicznego zawierającej różnorodne zanieczyszczenia organiczne. Przemysł Chemiczny, 78(6), 216 (1999).
• 88. Kim Soo-Myung, Vogelpohl A.: Degradation of organic pollutants by the photoFenton-process. Chemical Engineering & Technology, 21, 187 (1998).
• 89. Kitis M., Adams C. D., Daigger G. T.: The effects of Fenton's reagent pretreatment on the biodegradability of nonionic surfactants. Wat. Res., 33, 2561 (1999).
• 90. Kiwi J., Pulgarin C., Peringer P., GrStzel M.: Beneficial effects of homogeneous photo-Fenton pretreatment upon the biodegradation of anthraquinone sulfonate in wastewater treatment. Appl. Catal. B: Environmental., 3, 85, (1993).
• 91. Kiwi J., Pulgarin C., Peringer P.: Effect of Fenton and photo-Fenton reactions on the degradation and biodegradability of 2 and 4-nitrophenols in water treatment. Applied Catalysis B; Environmental, 3, 335 (1994).
• 92. Kos L., Perkowski J., Ledakowicz S.: Pogłębione utlenianie ścieków włókienniczych z procesu barwienia bawełny, poliestru i poliuretanu. Gaz, Woda i Techn. Sanit., 1,16 (2001).
• 93. Kosarewicz O., Wysokińska E., Firlus I., Kosmała M.: Oczyszczanie ścieków emulsyjnych zawierających Prosol 68. Materiały XVII Konferencji Naukowo-Technicznej “Postęp Techniczny w Dziedzinie Oczyszczania ¿cieków”, Katowice 1974.
• 94. Kościelniak H., Barbusiński K.: Wpływ zanieczyszczeń przemysłowych na zmiany struktury osadu czynnego. Materiały Międzynarodowej Konferencji “Współczesne Problemy Gospodarki Wodno-Ściekowej", s. 235, Koszalin-Kołobczeg, maj 1997.
• 95. Kościelniak H., Barbusiński K.: Zakłócenia procesu osadu czynnego podczas oczyszczania ścieków z przemysłu chemicznego. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowo-Technicznej “Osiągnięcia i Problemy Oczyszczania ¿cieków Przemysłowych”, s. 261, Chorzów, 17-18 września 1998.
• 96. Kowal A.L.: Zastosowanie wody utlenionej w procesach oczyszczania wody i ścieków. Gaz, Woda i Techn. Sanit., 1, 3 (1996).
• 97. Kowal A.L., Świderska-Bróż M.: Oczyszczanie wody. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Wrocław 1996.
• 98. Kowalski T.: Proces utleniania w technologii oczyszczania wody. Ochrona Środowiska, 3(50), 33 (1993).
• 99. Kuo W.G.: Decolorizing dye wastewater with Fenton’s reagent. Wat. Res., 26, 881 (1992).
• 100. Kwon B.G., Lee D.S., Kang N., Yoon J.: Characteristics of p-chlorophenol oxidation by Fenton’s reagent. Wat. Res., 33, 2110 (1999).
• 101. Ledakowicz S., Olejnik D., Perkowski J., Żegota H.: Wykorzystanie procesów pogłębionego utleniania do rozkładu niejonowego środka powierzchniowo czynnego Triton X-114. Przemysł Chemiczny, 80(10), 453 (2001).
• 102. Lee B-D., Hosomi M., Murakami A.: Fenton oxidation with ethanol to degrade anthracene into biodegradable 9,10-anthraquinon: a pretreatment method for anthracene-contaminated soil. Wat. Sci. Technol., 38, 91 (1998).
• 103. Lee B-D., Hosomi M., Murakami A.: A hybrid Fenton oxidation-microbial treatment for soil highly contaminated with benz(a)anthracene. Chemosphere, 43, 1127 (2001).
• 104. Legrini O., Oliveros E., Braun A.M.: Photochemical processes for water treatment. Chern. Rev., 93, 671 (1993).
• 105. Leppert T.: Ekologiczne aspekty obróbki wiórowej. Ekologia i Technika, vol. VI, nr 3, 87 (1998).
• 106. Li Z.M., Shea P.J., Comfort S.D.: Fenton oxidation of 2,4,6-Trinitrotoluene in contaminated soil slurries. Environ. Engng, 14, 55 (1997).
• 107. Lin S.H., Peng C.F.: A continuous Fenton’s process for treatment of textile wastewater. Environ. Technol., 16, 693 (1995).
• 108. Lin S.H., Lo C.C.: Fenton process for treatment of desizing wastewater. Wat. Res., 31, 2050 (1997).
• 109. Lin S. H„ Lin C. M., Leu H. G.: Operating characteristics and kinetic studies of surfactant wastewater treatment by Fenton oxidation. Wat. Res., 33, 1735 (1999).
• 110. Lindsey M. E., Tarr M. A.: Inhibited hydroxyl radical degradation of aromatic hydrocarbons in the presence of dissolved fulvic acid. Wat. Res., 34, 2385 (2000).
• 111. Lobysheva 1.1., Serezhenkov V.A., Vanin A.F.: Interaction of Peroxynitrite and Hydrogen Peroxide with Dinitrosyl Iron Complexes Containing Thiol Ligands in vitro. Biochemistry, 64(2), 153 (1999).
• 112. Lu Ming-Chun; Roam Gwo-Dong; Chen Jong-Nan; Huang Chin-Pao: Photocatalytic oxidation of dichlorvos in the presence of hydrogen peroxide and ferrous ion. Wat. Sei. Technol., 30, 29 (1994).
• 113. Lucking F., Kóser H., Jank M., Ritter A.: Iron powder, graphite and activated carbon as catalysts for the oxidation of 4-chlorophenol with hydrogen peroxide in aqueous solution. Wat. Res., 32, 2607 (1998).
• 114. Lunar L., Sicilia D., Rubio S., Perez-Bendito D., Nickel U.: Identification of metol degradation products under Fenton’s reagent treatment using liquid chromatographymass spectrometry. Wat. Res., 34, 3400 (2000).
• 115. Małyska J., Rudnicki J., Furgot H., Niezgoda K.: Wytwórnia alkoholi OXO. Przemysł Chemiczny, 7, 371 (1984).
• 116. Mańczak K.: Metody identyfikacji wielowymiarowych obiektów sterowania. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, (wyd. II), Warszawa 1979.
• 117. Matsch L.C., Drnevich R.F.: Autothermal digestion. J. Wat. Pollut. Control Fed., 49, 296 (1977).
• 118. McGinnis B.D., Adams V.D., Middlebrooks E.J.: Degradation of ethylene glycol in photo-Fenton system. Wat. Res., 34, 2346 (2000).
• 119. Miksch K.: Aktywność fizjologiczna drobnoustrojów w procesie osadu czynnego. Zeszyt Naukowy Politechniki Śląskiej nr 24, Gliwice 1983.
• 120. Miksch K.: Homeostaza heterogennych populacji mikroorganizmów czynnych w procesach oczyszczania ścieków. Archiwum Ochrony Środowiska, 3-4, 27 (1989).
• 121. Miller C.M., Valentine R.L.: Hydrogen peroxide decomposition and quinoline degradation in the presence of aquifer material. Wat. Res., 29, 2353 (1995).
• 122. Miller C.M., Valentine R.L., Roehl M.E., Alvarez P.J.J.: Chemical and microbiological assessment of pendimethalin-contaminated soil after treatment with Fenton reagent. Wat. Res., 30, 2579 (1996).
• 123. Molski A.: Wprowadzenie do kinetyki chemicznej. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2001.
• 124. Mopper K., Zhou X.: Hydroxyl radical photoproduction in the sea and its potential impact on marine processes. Science, 250, 661 (1990).
• 125. Murphy A. P., Boegli E. J., Price M. K., Moody C. D.: A Fenton-like reaction to neutralize formaldehyde waste solutions. Environ. Sci. Technol., 23, 166 (1989).
• 126. Musialska A.: Doświadczenia w unieszkodliwianiu emulsji olejowych metodami termiczną i chemiczną. Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowo-Technicznej “Osiągnięcia i Problemy Oczyszczania Ścieków Przemysłowych", s. 169, Chorzów, 17-18 września 1998.
• 127. Nam K., Rodriguez W., Kukor J.J.: Enhanced degradation of polycyclic aromatic hydrocarbons by biodegradation combined with a modified Fenton reaction. Chemosphere, 45, 11 (2001).
• 128. Nam S., Renganathan V., Tratnyek P.G.: Substituent effects on azo dye oxidation by the Fe"'-EDTA-H2O2 system. Chemosphere, 45, 59 (2001).
• 129. Namieśnik J.: Zarys ekotoksykologii. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1995.
• 130. Naumczyk J.: Oczyszczanie ścieków przemysłowych metodami katalitycznymi z zastosowaniem ozonu i nadtlenku wodoru. Materiały II Ogólnopolskiej Konferencji Naukowo-Technicznej „Rozwój Technologii w Ochronie wód', Międzyzdroje, 8-10 czerwca 1998.
• 131. Nawrocki J., Biłozor S., Kalkowska I.: Uboczne produkty utleniania domieszek wód. Ochrona Środowiska, 3(50), 37 (1993).
• 132. Nawrocki J.: Zaawansowane procesy utleniania w oczyszczaniu wody. Ochrona Środowiska. 3(74), 31 (1999).
• 133. Nedoloujko A., Kiwi J.: TiO2 speciation precluding mineralization of 4-tert-butylpyridine. Accelerated mineralization via Fenton photo-assisted reaction. Wat. Res., 34, 3277 (2000).
• 134. Nerud F., Baldrian P., Gabriel J., Ogbeifun D.: Decolorization of synthetic dyes by the Fenton reagent and the Cu/pyridine/H2O2 system. Chemosphere, 44, 957 (2001).
• 135. Niewęgłowska Z., Bartkiewicz B.: Stan techniki światowej w dziedzinie oczyszczania ścieków emulsyjnych. Materiały XXIII Konferencji Naukowo-Technicznej “Postęp Techniczny w Dziedzinie Oczyszczania Ścieków/’, Katowice 1980.
• 136. Nogueira R.F.P., Guimaraes J.R.: Photodegradation of dichloroacetic acid and 2,4-dichlorophenol by ferrioxalate/H2O2 system. Wat. Res., 34, 895 (2000).
• 137. Ochrona Środowiska 2001. Główny Urząd Statystyczny, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2001.
• 138. Oleszkiewicz J.A.: Gospodarka osadami ściekowymi - Poradnik decydenta. Kraków, LEM s.c. 1998.
• 139. Otsuka S., Maruyama H., Listowsky I.: Structure, assembly, conformation, and immunological properties of the two subunit classes of ferritin. Biochemistry, 20, 5226 (1981).
• 140. Park T.J., Lee K.H., Jung E.J., Kim C.W.: Removal of refractory organics and color in pigment wastewater with Fenton oxidation. Wat. Sci. Technol., 39, 189 (1999).
• 141. Peddie C.C., Mavinic D.S., Jenkins C.J.: Use of ORP for monitoring and control of aerobic sludge digestion. J. Envir. Engng, Am. Soc. civ. Engrs, 116, 461 (1990).
• 142. Pfister S., Ohse A., Winter J.: Weitergehende Mischwasserbehandlung durch Fentons Reagenz. Korrespondenz Abwasser, 44, 67 (1997).
• 143. Pignatello J.J.: Dark and photoassisted Fe3+ catalized degradation of chlorophenoxy herbicides by hydrogen peroxide. Environ. Sci. Technol., 26, 944 (1992).
• 144 Pignatello J.J., Huang L.Q.: Degradation of polychlorinated dibenzo-p-dioxin and dibenzofuran contaminants in 2,4,5-T by photoassisted iron-catalyzed hydrogen peroxide. Wat. Res., 27, 1731 (1993).
• 145. Pignatello J.J., Chapa G.: Degradation of PCBs by ferric ion, hydrogen peroxide and UV light. Environmental Toxicology and Chemistry, 13(3), 423 (1994).
• 146. Pignatello J.J., Sun Y.: Complete oxidation of metolachlor and methyl parathion in water by the photoassisted Fenton reaction. Wat. Res., 29, 1837 (1995).
• 147. Plant L., Jeff M.: Hydrogen peroxide: a potent force to destroy organics in wastewater. Chemical Engineering, 101, EE16 (1994).
• 148. Płaza G.: Bioluminescencja jako wskaźnik toksyczności. Gospodarka Wodna, 2, 63 (2000).
• 149. PN-75/C-04616.01. Woda i ścieki. Badania specjalne osadów. Oznaczanie zawartości wody, suchej masy, substancji organicznych i substancji mineralnych w osadach ściekowych (1975).
• 150. Ponce de Leon C., Pletcher D.: Removal of formaldehyde from aqueous solutions via oxygen reduction using a reticulated vitreous carbon cathode cell. J. Appi. Electrochem., 25, 307 (1995).
• 151. Praca zbiorowa (red. Zielinski J.): Chemia wody i ścieków. Skrypt nr 1754, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 1993.
• 152. Praca zbiorowa (red. Nawrocki J., Biłozor S.): Uzdatnianie wody - procesy chemiczne i biologiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań 2000.
• 153. Pratap K., Lemley A.: Electrochemical peroxide treatment of aqueous herbicide solutions. J. Agric. Food Chern., 42, 209 (1994).
• 154. Preis S., Kamenev S., Kallas J.: Oxidative purification of wastewaters containing phenolic compounds from oil shale treatment. Environ. Technol., 15, 135 (1994).
• 155. Prousek J.: Fenton reaction after a century. Chemicke Listy, 89, 11 (1995).
• 156. Prousek J.: Advanced oxidation processes for water treatment - chemical processes. Chemicke Listy, 90,229(1996).
• 157. Prousek J.: Advanced oxidation processes for water treatment - photochemical processes. Chemicke Listy, 90, 307 (1996).
• 158. Pulgarin C., Peringer P., Albers P., Kiwi J.: Efect of Fe-ZSM-5 zeolite on the photochemical and biochemical degradation of 4-nitrophenol. J. Molecular Catalysis A-Chemical, 95, 61 (1995).
• 159. Pulgarin C., Kiwi J.: Overview on photocatalytic and electrocatalytic pretreatment of industrial non-biodegradable pollutants and pesticides. Chimia, 50(3), 50 (1996).
• 160. Reed B.E., Matsumoto M R., Jensen J.N., Viadero R., Lin W.: Treatment systems -physicochemical processes (literature review). Wat. Environ. Res., 70, 449 (1998).
• 161. Rodriguez J., Contreras D., Parra C., Freer J., Baeza J., Duran N.: Pulp mill effluent treatment by Fenton-type reactions catalyzed by iron complexes. Wat. Sci. Technol., 40, 351 (1999).
• 162. Roe B., Lemley A.: Treatment of two insecticides in an electrochemical Fenton system. J. Environ. Sci. Health B., 32, 261 (1997).
• 163. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. DzU 212, poz. 1799.
• 164. Ruppert G., Bauer R., Heisler G.: UV-O3, UV-H2O2, UV-TiO2 and the Photo-Fenton Reaction - Comparison of Advanced Oxidation Processes for Wastewater Treatment. Chemosphere, 28, 1447 (1994).
• 165. Safarzadeh-Amiri A., Bolton J.R., Cater S.R.: Ferrioxalate-mediated photodegradation of organic pollutants in contaminated water. Wat. Res., 31, 787 (1997).
• 166. Sanchez L., Peral J., Domenech X.: Degradation of 2,4-dichlorophenoxyacetic acid by in situ photo-generated Fenton reagent. Electrochimica Acta, 41(13), 1981 (1996).
• 167. Sangkil N., Renganathan V., Tratnyek P. G.: Substituent effects on azo dye oxidation by the Fe'"-EDTA-H2O2 system. Chemosphere, 45, 59 (2001).
• 168. Scott J. P., Ollis D. F.: Integration of chemical and biological oxidation processes for water treatment: reviewand recommendations. Environ. Prog., 14, 88 (1995).
• 169. Sedlak D.L., Andren A.W.: Oxidation of chlorobenzene with Fenton’s reagent. Environ. Sci. Technol., 25, 777 (1991).
• 170. Sedlak D.L., Andren A.W.: Effect of sorption on the oxidation of polychlorinated biphenyls (PCBs) by hydroxyl radical. Wat. Res., 28, 1207 (1994).
• 171. Sheu S-H., Weng H-S.: Treatment of olefin plant caustic by combination of neutralization and Fenton reaction. Wat. Res., 35, 2017 (2001).
• 172. Sozański M.M., Jeż-Walkowiak J.: Chemiczne utlenianie w uzdatnianiu wody. Materiały Międzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej „Zaopatrzenie w wodę miast i wsi”, s. 375, Poznań 1996
• 173. Stadtman E.R.: Metal ion-catalyzed oxidation of proteins: biochemical mechanism and biological consequences. Free Radic. Biol. Med., 9, 315 (1990).
• 174. Stumm W., Morgan J.J.: Chemical aspects of coagulation. J. Am. Wat. Wks Ass., 54 971 (1962).
• 175. Sun Y., Pignatello J.J.: Photochemical reactions involved in the total mineralization of 2,4-D by Feł3/H2O2/UV. Environ. Sci. Technol., 27, 304 (1993).
• 176. Suzuki T., Timofei S., Kurunczi L, Dietze U., SchuDrmann G.: Correlation of aerobic biodegradability of sulfonated azo dyes with the chemical structure. Chemosphere, 45, 1 (2001).
• 177. Szarawara J., Skrzypek J.: Podstawy inżynierii reaktorów chemicznych. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1980.
• 178. Szpyrkowicz L., Juzzolino C., Kaul S.N.: A comparative study on oxidation of disperse dyes by electrochemical process, ozone, hypochlorite and Fenton reagent. Wat. Res., 35, 2129 (2001).
• 179. Szwabowska E.: Projektowanie procesów odwadniania osadów ściekowych. Skrypt nr 1231, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 1986.
• 180. Ślęzak Z.: Perspektywy rozwoju produkcji bezwodnika kwasu maleinowego w Z.A. „Kędzierzyn". Przemysł Chemiczny, 9, 345 (1994).
• 181. Świderska-Bróż M.: Mikrozanieczyszczenia wód i możliwości ich usuwania. Ochrona Środowiska, 3 (50), 23 (1993).
• 182. Takahashi N., Nakai N.T., Satoh Y., Katoh Y.: Variation of biodegradability of nitrogenous organic compounds by ozonation. Wat Res., 28, 1563 (1994).
• 183. Talinli I., Anderson G.K.: Interference of hydrogen peroxide on the standard COD test. Wat. Res., 26, 107 (1992).
• 184. Tang W.Z., Chen R.Z.: Decolorization kinetics and mechanisms of commercial dyes by H2O2/iron powder system. Chemosphere, 32, 947 (1996).
• 185. Tang W.Z., Huang C.P.: 2,4-dichlorophenol oxidation kinetics by Fenton’s reagent. Environ. Technol., 17, 1371 (1996).
• 186. Tang W.Z., Huang C.P.: Stochiometry of Fenton’s reagent in the oxidation of chlorinated aliphatic organic pollutants. Environ. Technol., 18, 13 (1997).
• 187. Tarver M.L., Castrantas H.M., Weibel A.T., Fagan M.R.: TOC reduction in petroleum process water with hydrogen peroxide. Chern. Oxid., 2, 368 (1992).
• 188. Valentine R.L., Wang H.C.A.: Iron oxide surface catalyzed oxidation of quinoline by hydrogen peroxide. J. Envir. Engrg., 124, 31 (1998).
• 189. Vesilind P.A.: Capillary suction time as a fundamental measure of sludge dewaterability. J. Water Pollut. Control Fed., 60, 215 (1988).
• 190. Wang Y.T., Pai P.C., Latchaw J.L.: Effects of preozonation on the methanogenic toxicity of 2,5-dichlorophenol. J. Water Pollut. Control Fed., 61, 320 (1989).
• 191. Wareham D.G., Mavinic D.S., Hall K.J.: Sludge digestion using ORP-regulated aerobic-anoxic cycles. Wat. Res., 28, 373 (1994).
• 192. Watts R.J., Kong S., Dippere M., Barnes W.T.: Oxidation of sorbed hexachlorobenzene in soils using catalyzed hydrogen peroxide. J. Haz. Mater., 39, 33 (1994).
• 193. Watts R.J., Jones A.P., Chen P.H., Kenny A.: Mineral-catalyzed Fenton-like oxidation of sorbed chlorobenzenes. Wat. Environ. Res., 69, 269 (1997).
• 194. Watts R. J., Stanton P. C.: Mineralization of sorbed and NAPL-phase hexadecane by catalyzed hydrogen peroxide. Wat. Res., 33, 1405 (1999).
• 195. White-Stevens R.: Pesticides in the environment, vol. 1. Marcel-Dekker, Inc., New York 1971.
• 196. www.chempensoftware.com/reactions/RXN067.htm
• 197. www.fmcchemicals.com
• 198. www.H2O2.com
• 199. www.madsci.org
• 200. www.medycyna.linia.pl
• 201. Xu Y.: Comparative studies of the Fe3+/2+-UV, H2O2-UV, TiO2-UV/vis systems for the decolorization of a textile dye X-3B in water. Chemosphere, 43, 1103 (2001).
• 202. Zepp R.G., Faust B.C., Hoigne J.: Citrate ion: rate constant with hydroxyl radical. Environ. Sci. Technol., 26(2), 313 (1992).
• 203. Zgirski A., Gondko R.: Obliczenia biochemiczne. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1981.
• 204. Zieliński S.: Chemia w ochronie środowiska. Chemik, 6,161 (1997).