Pierwiastki śladowe w łupkach węglowych z pokładu 405

• Autorzy: Hanak B. , Kokowska-Pawłowska M. , Nowak J.

Warianty tytułu

EN

The trace elements of the coal shales from the 405 coal seam

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Skały współ występujące z pokładem węgla 405, pochodzące ze stropów, spągów oraz przerostów, wykazują zróżnicowaną genezę i skład mineralny. Często w pokładach węgla jako skały towarzyszące spotyka się łupki węglowe. W pokładzie 405 pochodziły one głównie z przerostów, a ich miąższość wynosiła od 0,05 do 0,30 m. Skład petrograficzny węgla pokazuje, że łupki tworzyły się głównie w środowisku leśnym - telmatycznym (bagiennym). Łupki węglowe z pokładu 405 wykazały zróżnicowaną zawartość i zmienność lateralną koncentracji pierwiastków śladowych. Stwierdzono, że w łupkach węglowych występujących w obszarze niecki chwałowickiej zawartość pierwiastków: As, Co, Ni i Rb i częściowo Pb jest znacznie wyższa niż w łupkach z obszaru niecki głównej. Najwyższą zawartość Zn, V, Cr, Zr i Ce stwierdzono w obszarze niecki głównej.

EN

The associated rocks taken from the roof, base and bands of coal seam 405 are present different genesis and mineralogical composition. The rocks which often associated coal seam are coal shales. Coal shales of 405 coal seam form usually bands. Their thickness hesitates from 0,05 to 0,30m. Pétrographie composition of coal shows that the coal shales were formed in forest - telmatic (swamp) environment. The coal shales of 405 coal seam are different in concentration of trace elements. They also present lateral variability of trace elements. The coal shales of Chwatowice Trough present higher content of As, Co, Ni, Rb and Pb elements than the coal shales of Main Syncline. The higher content of : Zn, V, Cr, Zr and Ce elements was observed in coal shales of Main Syncline.

Słowa kluczowe

PL

skała towarzysząca; łupki węglowe; pierwiastki śladowe; pokład 405

EN

rocks associated; coal shales; trace elements; coal bed no 405

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Górnictwo i Geologia
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 6, z. 4
• Strony: 27--38
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz.

Twórcy

autor

Hanak B.

autor

Kokowska-Pawłowska M.

autor

Nowak J.

• Politechnika Śląska, Wydział Górnictwa i Geologii, Instytut Geologii Stosowanej,

Bibliografia

• 1. Alastuey A., Jimenez A., Piana F., Querol X., Suarez-Ruiz I.: Geochemistry, mineralogy and technological properties of the main Stephanian (Carboniferous) coal seams from the Puertollano Basin. Spain. International Journal of Coal Geology, Vol. 45, 2001, p. 247265.
• 2. Bukowy S., Jachowicz A.: Podstawy stratygrafii i tektoniki. Materiały Konferencyjne pt. „Tektonika Górnośląskiego Zagłębia Węglowego", Sosnowiec 1985, s. 5-9
• 3. Domagałowa M.: Sygillarie krakowsko-śląskiego karbonu produktywnego i ich znaczenie stratygraficzne. Pr. Inst. Geol., t. 58, Warszawa 1971.
• 4. Hacquebard P.A., Donaldson J.R.: Carboniferous coal deposition associated with flood-plain and limnic environments in Nova Scotia, [in:] Dapples E.C. and Hopkins M.E. (eds.): Environment of Coal Deposition. Geol. Soc. Am., Spec. Pap., Vol. 114, 1969, p. 143-191.
• 5. Hacąuebard P.A.: Petrology and facies studiem of the Carboniferous coals at Mabou Mines and Inverness in comparasion with those of the Port Hood. St. Rose and Sydney coalfields of Cape Breton Island, N. Scotia, Canada. International Journal of Coal Geology, Vol. 34,1993, p. 7-46.
• 6. Judowicz J. E., Ketris M.P., Mierc A. W.: Eliemienty-primiesi w iskopajemych ugljach, wyd. 1. Izdat. Nauka, Leningrad 1985.
• 7. Kotas A.: Moravian-Cracovian region: Upper Silesian Coal Basin, [in:] The Carboniferous System in Poland. Prace PIG CXLVIII, Warszawa 1995, s. 124-134.
• 8. Kuhl J.: Petrograficzna klasyfikacja skał towarzyszących pokładom węgla w Zagłębiu Górnego Śląska. Prace GIG, kom. nr 171, Katowice 1955.
• 9. Kuhl J.: Surowce mineralne towarzyszące złożom węgla i ich wykorzystanie. „Przegląd Górniczy" nr 6, 1957, s. 248-255.
• 10. Lee J.: Complexation analysis of fresh water by equilibrium diafiltration. International Journal of Coal Geology, Vol 42, 1983, p. 156-164.
• 11. Migier B.: Charakterystyka florystyczna karbonu produktywnego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Karbon Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Instytut Geologii. Prace, t. LXI, 1972.
• 12. Pempkowiak J.: Rozmieszczenie, pochodzenie i własności kwasów humusowych w morzu Bałtyckim. Inst. Oceanol. PAN, Wyd. Ossolineum, Wrocław 1989.
• 13. Polański A.: Podstawy Geochemii. Wyd. Geol., Warszawa 1988.
• 14. Ratajczak B.: Studium geologiczno-mineralogiczne skał towarzyszących węglom brunatnym w niektórych złożach Polski. Instytut Geologii i Surowców Mineralnych Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Prace własne, nr 29, Kraków 1991.
• 15. Różkowska A., Ptak K.: Pierwiastki podrzędne i śladowe w górnośląskich węglach kamiennych. „Przegląd Geologiczny", Vol. 43, nr 6, 1995, s. 478-481.
• 16. Ryka W., Maliszewska A.: Słownik petrograficzny. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1991.
• 17. Spears D.: Boron in some British Carboniferous Sedimentary rocks. Geochimica CosmochimicaActa, No. 28, 1965,p. 315-328.
• 18. Stopa S.Z.: Problematyka stratygraficzna podziału karbonu krakowsko-śląskiego w świetle paleobotaniki. Rocz. Pol. Tow. Geol.,t. 37, z. 1, Kraków 1967.
• 19. Szczepańska J.: Zwałowiska odpadów węgla kamiennego jako ogniska zanieczyszczeń środowiska wodnego. Zeszyty Naukowe AGH, Geologia, nr 35, 1987.
• 20. Szczepańska J., Szczepański A., Wolski P.: Zmienność składu chemicznego roztworów porowych odpadów górnictwa węglowego w aspekcie prognozowania ich wpływu na środowisko wodne. Gospodarka Surowcami Mineralnymi, t. 9, z. 1, 1993.
• 21. Taylor G.H., Teichmüller M, Davis A., Diessel C.F.K., Littke R., Robert P.: Organie Petrology. Gebrüder Boratraeger, Berlin-Stuttgart 1989.
• 22. Wichrowski Z.: Studium mnieralogiczne iłowców serii poznańskiej. Arch. Mineral., t. XXXVII, z. 2, 1979.
• 23. Winnicki J.: Występowanie i sposób związania niektórych pierwiastków rzadkich w krajowych węglach kamiennych. Prace Naukowe Instytutu Chemii Nieorganicznej i Metalurgii Pierwiastków Rzadkich, Konferencje, nr 8, 1973, s. 3-71.
• 24. Economic Commission for Europe. Committee on Sustainable Energy. International Classification of in - seam coals. United Nations, New York and Geneva, 1998.