Kompleksowa waloryzacja i hierarchizacja złóż kopalin skalnych

• Autorzy: Nieć M. , Radwanek-Bąk B.

Warianty tytułu

EN

Ranking value of industrial rocks deposits

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie przeglądu różnych proponowanych sposobów waloryzacji wyróżnione zostały cztery niezależne jej obszary: • walorów złożowo-surowcowych (zasobów i jakości kopaliny), • atrakcyjności górniczej, • ograniczonej możliwości wykorzystania wobec wymagań ochrony środowiska, • ograniczonej dostępności przez zagospodarowanie terenu złożowego. Kryteria złożowo-surowcowe są określane indywidualnie dla poszczególnych rodzajów kopalin. Kryteria górnicze określają stopień trudności ich eksploatacji (grubość nadkładu, stosunek grubości nadkładu do miąższości złoża, zawodnienie złoża, stopień komplikowania budowy złoża) i możliwość odstawy surowca do odbiorców (odległości od sieci drogowej i od potencjalnych odbiorców). Waloryzacja środowiskowa złóż oparta jest na określeniu ograniczeń dostępności z tytułu wymagań ochrony przyrody i krajobrazu, użytkowych wód podziemnych, gleb i lasów. Waloryzacja z tytułu ograniczeń planistycznych możliwości wykorzystania złóż oparta jest na ocenie stopnia zabudowy terenu. W każdej grupie kryteriów wyróżnia się 3 klasy: najwyższą (N), wysoką (W) i niską (Z). Pozwala to na opisanie każdego złoża za pomocą czteroliterowego symbolu: w kolejności walorów zasobowo-surowcowych, uwarunkowań górniczych, środowiskowych i planistycznych, przykładowo: NNWN, NZNZ itd. Symbole te przedstawione na mapie złóż kopalin pozwalają na szybkie ich porównanie i wskazanie najbardziej wartościowych zasługujących na ochronę.

EN

Based on review of different methods of evaluation of industrial rock deposits, the simple method of their value ranking was proposed. It consists of separate deposit valuation in four domains: • resources and quality of mineral commodity, • mining conditions (geological mining conditions and deposit accessibility), • environmental restraints of possible mining, • land use planning restraints. The resource and mineral commodity criteria are separately designed for each kind of industrial rock deposits. Mining conditions are defined as degree of difficulties of deposit exploitation (overburden thickness, stripping ratio, amount of water inflow, variation of deposit structure and continuity) and possibility of exploited commodity delivery to customers (distance and quality of road connections). Environmental restraints are defined by protection exigencies of nature, landscape, underground water, fertile soils and forests. Land use restraints are defined by degree of settlement or industrial coverage of the area of deposit occurrence. Within each of four valuation domains 3 categories of deposit value are defined: the highest (N), high (W), and low (Z). It allows to describe each deposit value by symbol, that consist of four letters designing in following order: resources and rock quality, mining conditions, environmental restraints, land use restraints, e.g. NNWN, WNWZ etc. They can be visualized on mineral commodity maps and allow quick comparison of different deposits, and select those of highest value.

Słowa kluczowe

PL

kopalina skalna; waloryzacja złóż

EN

mineral deposit; deposits ranking value

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2011
• Tom: R. 52, nr 6
• Strony: 5--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz.

Twórcy

autor

Nieć M.

autor

Radwanek-Bąk B.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków, Telefon: [phone] wew. 145,

Bibliografia

• [1] Niećm., Myszka R., Prognozowanie, dokumentowanie i ochrona złóż w warunkach gospodarki rynkowej. Gór. Odkryw. Nr 2-3, 2000
• 12] Nieć M., Problemy ochrony złóż kopalin. Przegl. Geol. 51, 10,2003
• [3] Radwanek-Bąk B., Kryteria waloryzacji złóż kopalin skalnych dla ich ochrony. Gór. Odkryw. Nr 2-3,2002
• [4] Bromowicz J., Figarska-Warchoł B., Karwacki A., Kolasa A., Magiera J., Rembiś M., Smoleńska A., Stańczak G., Waloryzacja polskich złóż kamieni budowlanych i drogowych na tle przepisów Unii Europejskiej. Wyd. AGH, Kraków, 2005
• [5] Uberman R., Uberman R., Wycena wartości złóż kopalin . Wyd. AGH, Kraków, 2008
• [6] Fettweis G.B., World coal resources. Methods of assessment and results. Elssevier, Amsterdam, 1979
• [7] Kрейтер В. М., Поиски и разведка месторождений полезных ископаемых. Госгеолтехиздат, Москва, 1960 (Kreiter · М., Poiski i razwiedka mestorożdeniuj poleznych iskopajemych. Gesgeoltechizdat, Moskwa, 1960).
• [8] Górecki J., Nieć M., Ocena geologiczno-górniczych warunków eksploatacji złóż węgla kamiennego w Polsce. Przegl. Geol., 31,2, 1983
• [9] Jureczka J., Galos K., Propozycje kryteriów waloryzacji złóż i obszarów perspektywicznych węgla kamiennego pod Kątem ich ochrony. Zeszyty Naukowe igsmie PAN nr 79,2010
• [10] Piwocki M., Kasiński J., Metoda ekonomiczno-sozologicznej waloryzacji złóż węgła brunatnego. Przegl. Geol. 35, 5, 1993
• [11] Piwocki M., Kasiński J., Mapa waloryzacji ekonomiczno-środowiskowej złóż węgla brunatnego w Polsce. 1:750 000. Wyd. PIG Warszawa, 1994
• [12] Kasiński J., Mazurek S., Piwocki M., Waloryzacja i ranking złóż węgla brunatnego w Polsce. Prace PIG nr 187, Warszawa, 2006
• [13] Radwanek-Bąk B., Zasady waloryzacji złóż kopalin skalnych w celu ich ochrony. CAG -PIG, Warszawa, 2004
• [14] Radwanek-Bąk B., Podstawy waloryzacji złóż dla ich ochrony. Przegl. Geol. 53, 5,2005
• [15] Nieć M., Złoża kruszywa naturalnego w dolinach Dunajca, Uszwicy i Raby i ich zagospodarowanie. Waloryzacja złóż i Obszarów perspektywicznych. W: Programowanie eksploatacji i zagospodarowania terenów pogórniczych złóż kruszywa Naturalnego w dolinach rzek karpackich na przykładzie Karpat Zachodnich. Wyd. AGH, Kraków, 2006
• [16] Górecki J., Sermet E., Stopień geologiczno-górniczej atrakcyjności udokumentowanych złóż kruszyw naturalnych żwirowych. Surowce i Maszyny Budowl. Nr 2 (415), 2009
• [l7] Stryszewski M., Metoda waloryzacji górniczo-ekonomicznejzłóż kruszyw naturalnych. Prace Nauk. Instytutu Górnictwa Polit. Wrocł. Nr 109, 2005
• [18] Stryszewski M., Metoda waloryzacji górniczo-ekonomicznej złóż kruszyw naturalnych. Prace Nauk. Instytutu Górnictwa Polit.Wrocł. nr 132,2011.
• [19] Kozłowski Z., Nowak J., Kasiński J., Kudełko J., Sobociński J., Uberman R., Techniczno-ekonomiczny ranking zagospodarowania złóż węgla brunatnego w aspekcie założeń polityki energetycznej Polski. Oficyna Wyd. Polit. Wrocł. Wrocław, 2008
• [20] Uberman R., Ostręga A., Zastosowanie metody AHP do waloryzacji złóż węgla brunatnego. Górnictwo i Geoinżynieria, 31,3,2008