Wykorzystanie analizy harmonicznej w procesie prognozowania poziomu zagrożenia promieniowaniem jonizującym na terenach górniczych

• Autorzy: Korban Z.

Warianty tytułu

EN

The use of harmonic analysis in the process of forecasting the level of ionizing radiation hazards nn mining areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Skutki prowadzenia eksploatacji pokładów węgla w warunkach występowania zagrożenia radiacyjnego rejestrowane są częstokroć także i na powierzchni. O ile w podziemnych wyrobiskach główne źródło zagrożenia promieniowaniem jonizującym stanowią krótkożyciowe produkty rozpadu radonu, o tyle w odniesieniu do terenów powierzchniowych, zlokalizowanych wokół kopalń, zagrożenie to stanowią głównie wody dołowe o podwyższonej zawartości radu i w mniejszym zakresie - stałe odpady kopalniane. Stężenie radu w wodach na powierzchni podlega wahaniom, na co w dużej mierze mają wpływ także warunki klimatyczne związane z naturalnym poziomem wód (okresy letnie i wiosenno-jesienno-zimowe). Zjawisko periodyczności zmian wartości c i _ w posłużyło jako materiał wyjściowy do przedstawienia możliwości wykorzystania jednego z modeli szeregów czasowych (analizy harmonicznej) do badania zjawisk powtarzających się w czasie.

EN

The effects of a coal extraction in conditions of radiation hazard are often observed on the ground. In underground excavations the main source of ionizing radiation risk are short-lived decay products of radon, while on the surface of the earth in the areas located around coal mines - mine waters with high radium content (to a lesser extent, also solid mine wastes). The concentration of radium in water on the surface of the ground fluctuates because of climatic conditions connected with natural level of waters (periods of summer and spring-autumn-winter). The phenomenon of periodic changes of the value CR3W serve as start to present the possible use of time series model (harmonic analysis) to study the phenomena repeated over time.

Słowa kluczowe

PL

tereny górnicze; analiza harmoniczna; promieniowanie jonizujące; izotopy promieniotwórcze

EN

mining areas; harmonic analysis; ionising radiation; radioactive isotopes

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Górnictwo i Geologia
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 6, z. 1
• Strony: 121--129
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz.

Twórcy

autor

Korban Z.

• Politechnika Śląska, Gliwice Katedra Zarządzania i Inżynierii Bezpieczeństwa,

Bibliografia

• 1. Box G.E.P., Jenkins G.M.: Analiza szeregów czasowych. PWN, Warszawa 1983.
• 2. Dubińsk J., Tajduś A.: Nowe wyzwania dla nauki górniczej w świetle przyszłych potrzeb polskiej gospodarki. Polityka energetyczna, t. 10, zeszyt specjalny 1, 2007.
• 3. Klank M.: Węgiel kamienny jako gwarant bezpieczeństwa energetycznego Polski i jego szanse w Europie. Polityka energetyczna, t. 10, zeszyt specjalny 1, 2007.
• 4. Lebecka J. i in.: Monitoring of Radiation Exposure from Different Natural Sources in Polish Coal Mines. Int. Conf. on Occupational Safety in Mining, Vol. 2, Toronto 1985.
• 5. Lebecka J., Chałupnik S., Łukasik B., Wysocka M.: Monitoring and control of radioactive contamination of natural environment caused by mining activity. Proc. Of Int. Conference Ecological Aspects of Underground Mining. GIG, Katowce 1993.
• 6. Lebecka J., Chałupnik S.: Oczyszczanie słonych wód kopalnianych z radu. Przegląd Górniczy, nr 4, 1995.
• 7. Skowronek J. (red.): Zagrożenia naturalnymi źródłami promieniowania jonizującego w przemyśle wydobywczym. GIG, Katowice 2007.
• 8. Wilk Z. (red.): Hydrologia polskich złóż kopalin i problemy wodne górnictwa. Wydawnictwo AGH, Kraków 2003.
• 9. Swolkień J.: Możliwości ograniczenia szkodliwego wpływu wód dołowych na stan rurociągów kolektora "Olza" i środowisko rzeki Odry. Rozprawa doktorska wykonana pod kierunkiem dr. hab. inż. Marian Branny, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Kraków 2007.
• 10. Zgadaj J., Skubacz K., Chałupnik S.: The influence of radon and it's progeny emitted from exhaust shafts of coal mines on the contamination of the outdoor air. Proc. Of International Conference Technologically Enhanced Natural Radioactivity - TENR '96. GIG, Katowice 1996.