Dezintegracja ultradźwiękowa osadu nadmiernego w pozyskiwaniu lotnych kwasów tłuszczowych

• Autorzy: Zielewicz E.

Warianty tytułu

EN

Ultrasonic disintegration of excess sludge to produce volatile fatty acids

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kawitacja wzbudzona przejściem fali akustycznej przez osad nadmierny powoduje wtórnie szereg efektów mechanicznych i sonochemicznych, których skutkiem jest zniszczenie struktur osadu, zniszczenie błon komórkowych mikroorganizmów i uwolnienie materiału komórkowego do cieczy osadowej. W prezentowanej rozprawie dezintegrację ultradźwiękową zastosowano do intensyfikowania biochemicznego rozkładu substancji organicznej celem uzyskania wyższej produkcji LKT z osadu nadmiernego. W badaniach poszukiwano odpowiednich warunków prowadzenia procesu nadźwiękawiania dla intensyfikacji pozyskiwania LKT, bazując na porównywaniu bezpośrednich i technologicznych efektów dezintegracji dla zmiennych wielkości emisji ultradźwiękowej, geometrycznych proporcji obszaru dezintegracji oraz właściwości fizykochemicznych nadźwiękowionych osadów. Porównano efekty dezintegracji osadu nadmiernego, uzyskane w urządzeniach z emiterem obudowie koncentratora zanurzeniowego, z efektami dezintegracji w urządzeniach z emiterem płaskim zarówno w skali laboratoryjnej, jak też ułamkowo-technicznej i pilotowej. Na podstawie uzyskanych wyników badań wykazano, dla jakich gęstości i dawek energii oraz wartości energii właściwej można uzyskać zadowalającą skuteczność dezintegracji. Określono wartości korzystnych proporcji geometrycznych pomiędzy wielkością emitera i komory dezintegracji. Podstawę monitorowania efektów dezintegracji stanowiły badania zmian wartości ChZT i stężenia LKT cieczy osadowej po nadźwiękawianiu, a także po fermentacji, świadczących o hydrolizie i acydyfikacji zachodzącej pod wpływem pola ultradźwiękowego. Zaobserwowano, że bezpośrednio po nadźwiękawianiu następuje uwalnianie LKT do cieczy osadowej. Ten sonochemiczny efekt nazwano sonoacydyfikacją i przeanalizowano warunki jego występowania. Przeprowadzono także analizę relacji pomiędzy efektem sonolizy, sonoacydyfikacji a technologicznym efektem wzrostu LKT w cieczy osadu po nadźwiękowieniu i fermentacji do fazy octanogennej. Udowodniono postawioną tezę o wyraźnym, korzystnym wpływie pola ultradźwiękowego na produkcję LKT z osadu nadmiernego oraz określono warunki potrzebne do osiągnięcia najlepszych efektów tej produkcji. Podstawę analizy najbardziej korzystnych warunków procesu dezintegracji ultradźwiękowej stanowiły pomiary wzrostu stężenia analizowanych produktów nadźwiękawiania AChZTnd i ALKT(t). Analizowano również ilości energii niezbędnej do pozyskania tych produktów, czyli odpowiednio energii sonolizy: EGL (Wh/kg AChZTnd) dla wzrostu substancji rozpuszczonych w cieczy osadowej osadu bezpośrednio po nadźwiękawianiu oraz energii acydyfikacji: EGA (Wh/kgALKT(t)) dla LKT pozyskiwanego z osadu nadźwiękowionego i fermentowanego, Zaobserwowano, że istnieje maksimum energii włożonej w proces nadźwiękawiania, powyżej którego bezpośrednie efekty dezintegracji nie ulegają istotnym zmianom.

EN

Cavitation induced by an acoustic wave passing through sludge causes a number of secondary mechanical and sonochemical effects which result in the destruction of sludge structures and microorganism cell membranes and the release of cell matter into sludge liquid. This study presents ultrasonic disintegration carried out to intensify the biochemical decomposition of organic matter in order to increase the production of VFA (Volatile Fatty Acids) from excess sludge. The investigations tried to find suitable conditions for ultrasonic treatment to intensify VFA production based on the comparison with the direct and technological effects of disintegration for variable parameters of ultrasonic emission, geometrical parameters of disintegration area and physico-chemical properties of sludge ultrasonic treatment. The study compares the effects of excess sludge disintegration obtained in a laboratory facility coupled with an emitter (constructed as a submersible concentrator) and the disintegration effects obtained in the equipment coupled with flat emitters both on a laboratory, semi-technical and pilot scale. The tests revealed the densities and doses of energy and specific energy that are necessary to obtain the satisfactory efficiency of disintegration. The favourable geometrical ratios between the parameters of the emitter and disintegration tank were also determined. The monitoring of the disintegration effects was based on the changes in COD (Chemical Oxygen Demand) value and VFA of sludge liquid after ultrasonic treatment as well as fermentation which indicated that the ultrasonic field caused hydrolysis and acidification. It has been found that the ultrasonic treatment was directly followed by the release of VFA to sludge liquid. That sonochemical effect was called sonoacidification and the conditions of its occurrence were analysed. The relations between the effects of sonolyis, sonoacidification and the technological effect of VFA increase in the sludge liquid after ultrasonic treatment and fermentation to the acetate formation phase were also analysed. It has been proved that the ultrasonic field has a favourable effect on VFA production and the conditions for its best results were determined. The search for the most favourable conditions of ultrasonic disintegration was based on the quantitative measurements of the increase in required products of the ultrasonic treatment as A CODnd and A VFAnd. The energy needed to produce them was analised too, respectively energy of sonolysis - EGL (Wh/kg ACODnd) of the substances dissolved in the sludge liquid directly after the ultrasonic treatment and energy of acidification - EGA (Wh/kgAVFA(t)), from the sonicated and fermented sludge. It has also been observed that there is a maximum of energy supplied during the ultrasonic treatment above which the direct disintegration effects do not change significantly.

Słowa kluczowe

PL

osady ściekowe; ultradźwiękowa dezintegracja osadów; technologia wody i ścieków; nadźwiękawianie osadu; sonoliza; sonoacydyfikacja

EN

sewage sludge; ultrasonic sludge dezinetegration; technology of water and sewage; sludge ultrasonic treatment; sonolysis; sonoacidification

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2007
• Tom: z. 58
• Strony: 1--232
• Opis fizyczny: bibliogr. 246 poz.

Twórcy

autor

Zielewicz E.

• Instytut Inżynierii Wody i Ścieków Politechniki Śląskiej ul. Konarskiego 18A 44-10 Gliwice tel.: [phone],

Bibliografia

• Alves M., Periera M., Amaral A., Pons M., Mota M., Ferriera E.: (2004), Image analysis as a tool to predict washout in sludge bed reactors through the quantification of microbial filamentous structures, 10-thWorld Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 420-425.
• Atobe M., Nonaka T.: (1997), Ultrasonic Effects in Organic Electrode Processes, World Congress on Ultrasonics, Tokio Inst, of Techn.,Yokohama, 140-141.
• Baier U., Schmidheiny P.: (1997), Enhanced anaerobic degradation of mechanically disintegrated sludge, Water Scien. and Techn., 36,(11), 137-143.
• Barbusiński K.: (2004), Intensyfikacja procesu oczyszczania ścieków i stabilizacji osadów nadmiernych z wykorzystaniem odczynnika Fentona, Zeszyty Nauk. Pol. Śl., 1603, Gliwice.
• Barlindhaug J., 0degaard H.: (1996), Thermal hydrolysis for the production of carbon source for denitryfication, Water Scienc.and Techn., 34,(1), 371-378.
• Barnard J., Abraham K.: (2005), Key features of successful BNR operation, IWA Conf. Nutrient Management in Wastewater Treatment, LEMtech, Kraków, 1-11.
• Bartkowska J., Dzienis L., Augustyn O.: (2005), Zastosowanie autotermicznej tlenowej stabilizacji do unieszkodliwiania osadów z oczyszczalni ścieków przemysłowych, II Ogólnop. Kongres Inżynierii Środowiska, Pol. Lubelska, Monografie 32, Lublin, 1025-1035.
• Benemann J., Cannizzaro C, Cooney M.: (2004), Biological Production of Hydrogen-Methane Mixtures for Clean Electricity, 10-thWorld Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 654-658.
• Bernacka J., Kurbiel J., Pawłowaska L.: (1995), Usuwanie związków biogennych ze ścieków miejskich, Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, 27-45.
• Bień J.: (1986), Konwencjonalne i niekonwencjonalne przygotowanie osadów ściekowych do odwadniania, Zesz. Nauk. Pol. ŚL, Inżynieria Środowiska 27, Gliwice.
• Bień J., Kowalska E., Zielewicz E.: (1980), The effects of the thickening of various sewage deposits subjected to the influence of ultrasonic field, Physiochemical Methods for Water and Wastewater Treatment, Pergamon Press, 205-210.
• Bień J., Kowalska E., Zielewicz E.: (1980), Urządzenie do preparowania osadów ściekowych przed ich odwadnianiem i zagęszczaniem, Świadectwo autorskie o dokonaniu wynalazku Nr 137893, Urząd Patentowy PRL, ZA Nr 105095.
• Bień J., Zielewicz-Madej E.: (1986), The Influence of Ultrasonic Field on the Structure of Sludge Particles in Dewatering Processes, XXV Konf. "Ultrasound", CSVTS, Bratysława, 86-92.
• Bień J., Zielewicz-Madej E.: (1987), Primienienije ultrazwukowych wołn w procesach podgatowki osadkow stocznych wod k ich objezwaziwaniju, Konf. Ultrazwuk w tjechnołogii, CSVTS, Bratysława, 185-193.
• Bień J., Wolny L.: (1991), Efekty mechanicznego odwadniania osadów po ich przygotowaniu w polu ultradźwiękowym, III Kongres POLKAN, Łódź, 269-279.
• Bień J., Stępniak L., Wolny L.: (1995), Ultradźwięki w dezynfekcji wody i preparowaniu osadów ściekowych przed ich odwodnieniem, Seria Monografie 37, Wyd. Pol. Częstochowska.
• Bień J., Jabłońska A.: (2000), Zastosowanie ultradźwięków do przyspieszenia hydrolizy osadów ściekowych w procesie fermentacji metanowej, Inżynieria i Ochrona Środowiska, 3, (1-2), 163-170.
• Bień J., Szparkowska I.: (2005),Wpływ kondycjonowania osadów nadmiernych na stężenie lotnych kwasów tłuszczowych w procesie stabilizacji beztlenowej, Gaz Woda i Tech. Sanit., 7-8, 39-46.
• Biggs C, Lant P.: (1998), Identifying the mechanism of activate sludge flocculation, Envir. Engin. Research Event, NSW, Australia.
• Blume T., Neis U.: (2004), Improved wastewater disinfection by ultrasonic pre-treatment, Ultrasonic Sonochem., 11, 333-336.
• Boechler M., Sigrist H.: (2005), Potential of activate sludge disintegration, IWA Conf. Nutrient Management in Wastewater Treatment, LEMtech, Kraków, 691-704.
• Borthwick K., Coackley W., McDonnell M., Nowotny H., Benes E., Gróschl M.: (2005), Development of a novel compact sonicator for cell disruption, Jour, of Microbiolgical Methods, 60, 207-216.
• Bougrier C, Carrere H., Battimelli A., Delgenes J.: (2004), Effects of various pre-treatment on waste activated sludge in order to improve matter solubilisation and anaerobic digestion, 10-thWorld Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 998-1003.
• Bouzas A., Gabaldan C, Marzal P., Penya-Roja J., Saco A.: (2002) Fermentation of municipal primary sludge: Effects of SRT and solids concentration on Volatile Fatty acid Production, Enrłtociaicaćał TccłmoL, 23, (8), 883-87J.
• Britz T., Sigge G., Van Schalkwyk N.: (2004), Use of ozone as a pre-treatment to eliminate pectin gelling from fruit processing wastewaters before anaerobic digestion, 10-thWorld Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 2101-2103.
• Bujoczek G., Coleman P., Oleszkiewicz J., Barnard J., Chan T.: BNR sludge: challenges in treatment and utilisation, IWA Conf. Nutrient Management in Wastewater Treatment, LEMtech, Kraków, 547-559.
• Buraczewski G.: (1994), Biotechnologia osadu czynnego, PWN, Warszawa
• Buraczewski G.: (1989), Fermentacja metanowa, PWN, Warszawa
• Canals A., Cuesta A., Gras L., Hernandez M.: (2002) New ultrasound assisted chemical oxygen demand determination, Ultrasonic Sonochem., 9, 143-149.
• Carballa M., Omil F., Lema J.: (2004), Improvement of anaerobic digestion operation and digested sludge characteristics using a chemical and a thermal pretreatment, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 1004-1009.
• Cartmell E., Clay S., Smith R., Withey S.: (2004) Application of mechanical Pre-Treatments for Improving the Digestibility of Waste Activated sludge, 10-thWorld Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 1107-1112.
• Chisti Y.: (2003), Sonobioreactors: using ultrasound for enhanced microbial productivity, Trends in Biotechnology, 21, (2), 89-93.
• Chiu Y-C, Chang C-N., Huang S-J.: (1997), Enhanced recovery of Volatile Fatty Acids from Anaerobic Waste Activated Sludge Digestion, Intern. Konf. Of Sludge Management "Wastewater Sludge-Waste of Resource", Częstochowa, 2, 148-154.
• Chiu Y-C, Chang C-N., Huang S-J.: (1997), Alkaline and ultrasonic pretreatment of sludge before anaerobic digestion, Water.Sci. Techn., 36, 155-162.
• Chang C-N., Ma Y-S., Lo C-W.: (2002), Application of oxidation-reduction potential as a controlling parameter in waste activated sludge hydrolysis, Chemical Eng. Journal, 90, 273-281.
• Chu A., Mavinic D., Kelly H., Ramey W.: (1994) Volatile fatty acid production in aerobic thermophilic digestion of sludge, Wat. Research, 28, (7), 1513-1522.
• Chu C, Chang B., Liao G., Jean D., Lee D.: (2001), Observations on changes in ultrasonically treated waste-activated sludge, Wat. Research, 35, (4), 1038-1046.
• Chu C, Lee D., Chang B., You C, Tay J.: (2002), "Weak" ultrasonic pre-treatment on anaerobic digestion of flocculated activated biosolids, Wat. Research, 36, 2681-2688.
• Clark P.: (1997), High power ultrasonic applications in sludge processing, 6-th IAWQ Conference, Seul, summary in Water Quality Intern., 1997, 11/12, 24-25.
• Czerska B., Miksch K., Surmacz-Górska J.: (1994) Usuwanie związków fosforu w procesie biologicznego oczyszczania ścieków, Biotechnologia, 2, (25), 32-39.
• Dahlem O., Demaiffe V., Halloin V., Reisse J.: (1998), Direct Sonication System Suitable for Medium Scale Sonochemical Reaktors, Amer. Inst.of Chem Ing. Journ, 44, (12), 2724-2730.
• Danesh S., Sears K., Barnard J., Oleszkiewicz J.: (1997), Biologiczne usuwanie związków biogennych w cyklicznych systemach SBR, Międzyn. Konf. N.T. Usuwanie związków biogennych ze ścieków, LEM, Kraków, 6-1- 6-21.
• Dahnke S., Keil F.: (1998), Modelling of Sound Fields in Liquids with a Nonhomogenous Distribution of Cavitation Bubles as a Basis for the Design of Sonochemical Reactors, Chem. Eng. Technol., 21, (11), 873-876.
• Destaillats H., Colussi A., Joseph J., Hoffmann M.: (2000), Synergistic effects on sonolysis combined with ozonolysis for the oxidation of azobenzene and methyl orange, Journ. Phys. Chem. As., 104, 8930-8935.
• Destaillats H., Hung H., Hoffmann M.: (2000), Degradation of alkylphenol ethoxylate surfactants in water with ultrasonic irradiation, Environ. Sci. Technol., 34, 311-317.
• Destaillats H., Lesko T., Knowlan M., Wallace H., Hoffmann M.: (2001), Scale- up of sonochemical reactors for water treatment, Ind. Eng. Chem. Res., 40, 3855-3860.
• Destaillats H., Hoffmann M., Wallace H.: (2003), Sonochemical Degradation of Pollutants, part of Chemical Degradation Methods for Wastes and Pollutants, Marcel Dekker Inc.,New York- Basel., 201-234.
• Dichtl N., Miiller J., Englmann E., Gunthert F., Osswald M.: (1997), Desintegration von Klarschlamm-ein aktueller Uberblick, Korrespondenz Abwasser, 44, (10), 1726-1739.
• DidenkoY., McNamara III W., Suslick K.: (1999), Hot Spot conditions during cavitation in water, Journ. Am.Chem.Soc, 121, 5817-5818.
• Dohanoys M., Zabranska J., Jenićek P., Stepova J., Kutil V., Hoerejs J.: (1999), The intensification of sludge digestion by the disintegration of activated sludge and thermal conditioning of anaerobic biomass, Conf. on Disposal and Utilisation of Sewage Sludge: Treatment Methods and Application Modalities, IWA Publishing, Athen, 113-120.
• Dohman M.: (1998), Die Dampf-Druck-Behandlung, ein StoffaufschluBverfahren vor einer weitergehenden anaeroben biologische Behandlung biogener Reststoffe, (ISA -Information), Raport RWTH Aahen, 1-5.
• Dytczak M, Londry K., Siegrist H., Oleszkiewicz J.: (2005), Reducing sludge production and denitryfication through ozonation, IWA Conf. Nutrient Management in Wastewater Treatment, LEMtech, Kraków, 895-901.
• Eastman I., Ferguson J.: (1981), Solubilization of Particulate Organic Carbon During the Acid Phase of Anaerobic Digestion. Journ. Wat. Pollut.Contr.Fed., 53, (3), 352-366.
• Eder B., Gunthert F.: (2002), Practical experience of sewage sludge disintegration by ultrasound, Tech. Univ. Hamburg-Harburg Reports of Sanitary Engineering, 35, 173-188.
• Elbing G., Dunnebeil A.: (1999), Termischer Zellaufschus mit Anschliesender Faulung - Laboruntersuchengen, Korrespondenz Abwasser, 46, (4), 538-547.
• Elefsiniotis P., Wareham D.: (2004), Anaerobic digestion of mixed municipal and starch-rich wastewater: VFA production and its application to denitrification, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, National Research Council Canada, Montreal, 33-38.
• Elpiner F.: (1968), Ultradźwięki, działanie fizykochemiczne i biologiczne, PWN, Warszawa.
• Enomoto N., Nakagawa Z.: (1997), Sonochemical powder processing in ceramic engineering, World Congress on Ultrasonics, Tokio Ins. of Techn., Yokohama, 128-129.
• Esminger D.: (1988), Acoustic and electroacoustic methods of dewatering and drying, Drying Technology, 6, (3), 473-499.
• Fernandez Guelfo L., Alvarez Gallego C, Romero Garcia L., Salez Marquez D.: (2004), Enhancement of dry anaerobic digestion of OFMSW under thermophilic condition by means of thermo-chemical alkaline pre-treatment. Effect on the solubilization of organic matter on the acidogenic stage, 10-thWorld Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 1639-1640.
• Ferrer I., Campos E., Palatsi J., Porras S., Flotats X.: (2004), Effect of thermal pre-treatment and the temperature range on anaerobic digestion of water hyacinth (Eichornia crassipes), 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 2107-2110.
• Fountoulakis M., Stamatelatou K., Gavala H., Skiadas I., Kampioti A., Lyberatos G.: (2004), Anaerobic Digestion of secondary Sludge; Effect of Pretreatment and Posttreatment with the presence of Xenobiotics, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 827-832.
• Fukas-Płonka Ł., Zielewicz-Madej E.: (1999), Anderung der physikalischen Klarschlammeingenschaften aufgrund der Methangarung, 6- Polnisch-Deutchen Gemeinschaftstagung "Klarschlammbehandlung und Beseitigung", ATV/PZiTS Gorlitz, 8-1-8-4.
• Fukas-Płonka Ł., Zielewicz-Madej E.: (2000), Stabilizacja osadów nadmiernych w procesie fermentacji metanowej, Inżynieria i Ochrona Środowiska, 3, (1-2), 37-48.
• Friedrich H., Pethoff A., Friedrich E., Hielscher H.: (1999), Improving settling properties and dewaterability of sewages by application of ultrasound technology, Tech. Univ. of Hamburg-Hamburg Reports on Sanitary Engineering, 25, 245-255.
• Gaddam K., Cheung H.: (2001), Effects or pressure, temperature, and pH on the sonochemical destruction of 1, 1,1-trichloroethane in dilute aqueous solution, Ultrasonics Sonochem., 8, 103-109.
• Galie R., Baskerville R.: (1967), Capillary Suction Method for Determination of Filtration Properties of a Solid/Liqud Suspension, Chemistry and Industry, 9, 355-356.
• Ganesh P., Ramasamy E., Gajalakshmi S., Abbasi S.: (2004), Ekstraction of Volatile Fatty Acids (VFAs) from water hyacinth using inexpensive contraptions and the use of the VFAs as feed suplements in conventional biogas digester, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 1220-1224.
• Gevala H., Yenal U., Skiadas I., Westermann P., Ahrig B.: (2003), Mesophilic and thermophilic anaerobic digestion of primary and secondary sludge. Effect of pretreatment at elevated temperature, Wat. Research, 37, (190), 4561-4572.
• Gogate P., Pandit A.: (2000), Engineering Design Method for Cavitational Reactors: I. Sonochemical Reactors, American Institute of Chemical Engineer Journ., 46, (2), 372-379.
• Gogate P., Shirgaonkar I., Sivakumar M., Senthilkumar P., Vichare N., Pandit A.: (2001), Cavitation Reactors II: Efficiency Assessment Using a Model Reaction, Amer. Inst, of Chem. Ing. Journ., 47, (11), 2526-2538.
• Gogate P., Mujumdar S., Pandit A.: (2003), Sonochemical reactors for waste water treatment: comparison using formic acid degradation as a model reaction, Advances in Environ. Res., 7, 283-299.
• Goel R., Tokutomi T., Yasui H.: (2003 a), Anaerobic digestion of excess activated sludge with ozone pre-treatment, Wat. Scienc. Techn., 47, (12), 207-214.
• Goel R., Tokutomi T., Yasui H., Noike T.: (2003 b), Optimal process configuration for anaerobic digestion with ozonation, Wat. Scienc. Techn., 48, (4), 85-89.
• Gonze E., Pilot S., Valette E., Gonthier Y., Bernis A.: (2003), Ultrasonic treatment of an aerobic activate sludge in a BATCH reactor, Chemical Eng and Processing, 42, 965-975.
• Grónroos A., Kyllónnen H., Korpijarvi K., Pirkonen P., Paavola T., Jokela J., Rintala J.: (2005), Ultrasound assisted method to increase soluble chemical oxygen demand (SCOD) of sewage sludge for digestion, Ultrasonic Sonochem., 12, 115-120.
• Guan J., Amal R., Waite T.: (2003), Effect of floe size and structure on biosolids capillary suction time, Water Scien. and Technol. 47, (12), 255-260.
• Gunthert F., Osswald M.: (1999), Minimierung des Schlammanfalls auf Klaranlagen durch Desintegration- Bestandsaufnahme auf grofltechnischen Anlagen, Mitteilungen der Univ. der Bundeswehr Miinchen, 69.
• Han S., Shin H.: (2004), Development of an innovative two-stage process, a combination of acidogenic hydrogenesis and methanogenesis, 10-thWorld Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 755-760.
• Hartmann H., Nielsen H., Ahring B.: (2004), Optimization of the biogas process using on-line VFA measurement, 10-thWorld Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 1285-1289.
• Harada H.: (1997), Sonochemical reduction of Carbon dioxide, World Congress on Ultrasonics, Tokio Inst, of Techn., Yokohama, 50-51.
• 82 Harrison S.: (1991), Bacteria cell disruption: a key unit operation in the recovery of intracellular products, Biotechnol. Adv., 9, 217-240.
• Haug R., Le Brun T., Tortorici L.: (1983), Thermal pretreatment of sludge a field demonstration, Journ. Wat. Poll. Contr. Feder., 55, 23-34.
• Heidrich Z., Nieścier A.: (1999), Stabilizacja beztlenowa osadów ściekowych, PZiTS, Wodociągi i Kanalizacje, 4, 132-140.
• Hermanowicz W., Dożańska W., Dojlido J., Koziorowski B.: (1999), Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków, Arkady, Warszawa.
• Herwig V., Thiem A., Neis U.: (2000), Particle size analysis for improved deep bed filtration in waste water treatment, 8-thWorld Filtration Congress, Brighton, 2, 827-830.
• Hoffmann M, Hua L, Hóchemer R.: (1996), Application of ultrasonic irradiation for the degradation of chemical contaminants in water, Ultrasonics Sonochem., 3, 163-172.
• Hogan F.: (2003), Ultrasound enhances sludge digestion, Water and Wastewater International, 18, (6), 35.
• Hogan F.: Mormede S., Clark P., Crane.: (2004), Enhanced anaerobic digestion using ultrasound, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, National Research Council Canada, Montreal, 136-141.
• Horst C, Lindermeir A., Hoffmann U.: (2002), Design of ultrasound reactors for technical scale organometallic and electrochemical synthesis, Tech Univ. of Hamburg-Harburg Reports of Sanitary Engineering, 35, 97-112.
• Hua I., Thompson J.: (2000), Inactivation on Escherichia Coli by sonication at discrete ultrasonic frequencies, Water Research, 34, (15), 3888-3893.
• Hughes D., Nyborg W.: (1962), Cell disruption by ultrasound, Science, 138,108-113.
• Jahnke S.: (1998), Desintegration mit Hohdruckhomogenisatoren. Klarschlamm-desintegration, Techn. Univ. Braunschweig, 61, 31-48.
• Janosz-Rajczyk M., Dąbrowska L., Ploszaj J.: (2003),Wpływ kondycjonowania osadów ściekowych na proces fermentacji metanowej, Konf. Nowe spojrzenie na osady ściekowe- odnawialne źródło energii, Pol. Częstochowska, Częstochowa, 1, 271-278.
• Jensen J.: (1996), Application of ultrasounds for the destruction of hazardous waste, 28-th, Mid-Atlant. Indust. Waste Conf, Lancaster, 265-271.
• Jinwon L.: (2003), Effects of Various Pretreatments for Enhanced Anaerobic Digestion with Waste Activated Sludge, Journ. of Bioscience and Bioengineering, 95,(3), 271-275.
• Jodłowski A.: (1999), Generowanie lotnych kwasów tłuszczowych podczas fermentacji kwaśnej osadu wstępnego, IV Kongres Kanalizatorów Polskich, POLKAN'99, 253-260.
• Jodłowski A.: (2000), Fermentacja kwaśna osadu wstępnego w układach biologicznego usuwania fosforu ze ścieków, Mat. Konf. Osady ściekowe - przepisy rozporządzenia, Pol.. Częstochowska, Częstochowa.
• Jolis D., Jones B., Marneri M., Kan H., Jones S., Panter K.: (2004), Thermal hydrolysis Pre-Treatment for High Solids Anaerobic Digestion, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Montreal, 1113-1120.
• Joyce E., Phull S., Lorimer J., Mason T.: (2003), The development and evaluation of ultrasound for the treatment of bacterial suspension. A study of frequency, power and sonication time on cultured Bacillus species, Ultrasonic Sonochem., 10, 315-318.
• Jónson K., Jansen J.: (2005), Hydrolysis of return sludge for production of easily biodegradable carbon- effect of pre-treatment, sludge age and temperature, IWA Conf. Nutrient Management in Wastewater Treatment, LEMtech, Kraków, 173-182.
• Jyoti K., Pandit A.: (2003), Hybrid cavitation methods for water disinfection: simultaneous use of chemicals with cavitation, Biochemical Engineering Journal 14, 1, 9-17.
• Jyoti K., Pandit A.: (2004), Ozone and cavitation for water disinfection, Biochemical Engineering Journal, 18, 9-19.
• Kampas P., Parsons S., Pearce P., Ledoux S., Vale P., Churchley J., Cartmel E.: (2005), Mechanical sludge disintegration: providing an alternative carbon source for nutrient removal, IWA Conf. Nutrient Management in Wastewater Treatment, LEMtech, Kraków, 1035-1040.
• Kasprzyk W.: (2000), Dezintegrator ultradźwiękowy WK - 2000, Instytut Fizyki Politechniki Śląskiej, Gliwice, (KBN 7T07G01016, Pol. Śl., Gliwice, praca niepubl.).
• Kempa E.: (1976), Systematyka osadów ściekowych, Prace Naukowe Instytutu Inżynierii Ochrony Środowiska, Pol. Wrocławska, 35, (12), 23-29.
• Kim J., Park C, Kim T., Lee M., Kim S., Lee J.: (2003), Effects of various pretreatments for enhanced anaerobic digestion with waste activated sludge, Jour, of Bioscience and Bioeng. 95, (3), 271-275.
• Kim D., Kim H., Chung T.: (2004), Characterization of biodegradable solids using elemental analysis, 10-thWorld Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 1379.
• Kopp J., Dichtl W., Muller J., Schwedes J.: (1997), Anaerobic Digestion and Dewatering Characteristics of Mechanical Disintegrated Excess Sludge, Intern. Konf. of Sludge Management "Wastewater Sludge- Waste of Resource", Pol. Częstochowska, Częstochowa, 2, 231-238.
• Koton J.: (1986), Ultradźwięki, Inst. Wyd. Związków Zawodowych., Warszawa, 3-67.
• Kowalska E., Kowalski W., Mazanek C: (1964), Ultradźwiękowa kawitacja, Wiadomości Chemiczne, 18, 147-157.
• 112 Kowalska E., Bień J., Zielewicz E.: (1978), The influence of Ultrasound on the Thickening of the Sludge from some Municipal and Industrial Wastes, Acustica, 40, 99-101.
• Kowalska E., Bień J., Zielewicz-Madej E.: (1988), Ultrasound in the suspension separation methods, Drying Technology, 6, (3), 447-471.
• Kucharski B.: (2004), Zastosowanie ultradźwiękowej dezintegracji osadu czynnego nadmiernego, XII Konf. N. T. Częstochowa-Ustroń, Pol. Częstochowska, 248-257.
• Kucharski B., Rak J.: (2005), Badania efektywności procesu ultradźwiękowe dezintegracji osadu nadmiernego, II Ogólnop. Kongres Inżynierii Środowiska, Lublin, Pol. Lubelska, Monografie, 32, 785-792.
• Kunz P.: (1992), Klarschlamm-Minimierung durch mechanische Desintegration, 2. GVC- Kongress, Wurzburg, 483-487.
• Kunz P., Wagner S.: (1994), Ergebnisse und Perspektiven aus Untersuchungen zur Klarschlammdesintegration, AWT-Abwassertechnik, 1, 50-57.
• Kurbiel J., Żeglin K.: (1995), Zastosowanie wstępnej fermentacji dla zintensyfikowania biologicznego usuwania związków biogennych, 52 Seminarium Projektantów Ustroń, BPBK, 70-81.
• Lafitte-Trouque, Forster C: (2002), The use of ultrasound and y - irradiation as pre-treatments for the anaerobic digestion of waste activated sludge at mesophilic and thermophilic temperatures, Bioressource Technology, 84, 113-118.
• Lajapathi Rai C, Struenkmann G., Muller J., Gangadhar Rao P.: (2004), Influence of Ultrasonic Disintegration on Sludge Growth Reduction and its Estimation by Respirometry, Environ. Sci. Technol., 38, 5799-5785.
• Laskowski J.: (1969), Chemia fizyczna w procesach mechanicznej przeróbki kopalin,Wyd. Śląsk, Katowice.
• Lay J., Tsai C, Huang C, Hang J., Chau C, Fan K., Hsu P.: (2004), Influence of pH and Hydraulic Retention Time on Anaerobices Converting Beer Processing Wastes into Hydrogen, 10-thWorld Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 851-855.
• Lehne G., Muller J., Schwedes J., Battenberg S., Naveke R.: (1998), Beurteilung des AufschluBerfolges und Vergleich verschiedener Verfahren des Klarschlammaufschlusses, Klarschlammdesintegration, Tech. Univ. Braunschweig, 61, 83-95.
• Lehne G., Muller J.: (2002), The influence of the energy consumption on the sewage sludge disintegration, Ultrasound in Environmental Engineering, Reports on Sanit. Eng., 35,205-215.
• Li Y., Noike T.: (1992), Upgrading of anaerobic digestion of waste activated sludge by thermal preatreatment, Wat. Sci.Tech., 26, 857-866.
• Malina G., Bień J.B., Bień J.D., Wolny L.: (2004), Enhancing anaerobic fermentation of sewage sludge for increasing biogas generation, Spec. Issue of J. Environ. Scien. Health, A39, (4), 939-949.
• Malina J., Pohland F.: (1992), Design of anaerobic processes for the treatment of industrial and municipal wastes, Water Quality Manag. Library, 7, Technomic Publ. Comp., Lancaster, USA.
• Mason T.: (2000), Large scale sonochemical processing: aspiration and actuality, Ultrasonic Sonochem., 7, 145-149.
• Mason T.: (2003), Sonochemistry and sonoprocessing: the link, the trends and (probably) the future, Ultrasonic Sonochem., 10, 175-179.
• Mason T., Joyce E., Phull S., Lorimer P.: (2003), Potential uses of ultrasound in the biological decontamination of water, Ultrasonic Sonochem., 10, 319-323.
• Mason T., Tiehm A.: (2001), Ultrasound in Environmental Protection, Advances in Sonochemistry, 6, Elsevier, JAI Press, USA.
• Mcintosh K., Oleszkiewicz J.: (1997), Volatile fatty acid production in aerobic thermofilic pretreatment of primary sludge, Intern. Konf. of Sludge Management "Wastewater Sludge- Waste of Resource", Częstochowa, Pol. Częstochowska 2, 156-163.
• Miksch K.: (1978), Wpływ homogenizacji osadu czynnego na aktywność dehydrogenaz określoną metodą testu TTC, Gaz Woda Technika Sanitarna, L II, (9), 277-279.
• Miller M., Miller D., Brayman A.: (1996), A review of in bioeffects of inertial ultrasonic cavitation from a mechanistic perspective, Ultrasound in Med & Biol., 22, (9), 1131-1154.
• Misik V., Miyoshi N., Riesz P.: (1995), EPR spin trapping study of the sonolysis of H2O/D2O mixtures; probing the temperature of cavitation regions, Journ..Phys. Chem., 99, 5970-5976.
• Morel E., Santamaria K., Perrier M., Guiot S., Tartakovsky B.: (2004), Multi wavelength fluorometry for anaerobic digestion process monitoring, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 438-443.
• Mues A.: (1998), Verfahrenstechnik und Kosten des Ultraschalleinsatzes auf Klaranlagen. Klarschlammdesintegration, Techn. Univ. Braunschweig, 61, 271-280.
• Mukherjee S., Levine A.: (1992), Chemical solubilization of particulate organics as a pretreatment approach, Water Sci. Tech., 26,2289-2292.
• Muralidhara H., Hampel H., Kroening H.: (1988), Dewatering of Hamburg's dredged material by electroacoustic dewatering, Drying Technology, 6(3), 535-546.
• Miiller J.: (1996), Mechanischer Klarschlammaufschluss, Dissertation, TU Braunschweig, Shaker-Verlag, Aachen.
• Muller J., Schwedes J., Battenberg S., Naveke R., Kopp J., Dichtl N., Krull R., Hempel D.: (1996) Verbesserter Abbau von Klarschlammen durch ZellaufschluB, AWT Abwassertechnik 47,(3), 48-52.
• Muller J., Lehne G., Schwedes J., Battenberg S., Naveke R., Kopp J., Dichtl N., Scheminski A., Krull R., Hempel D.: (1998), Disintegration of sewage sludges and influence on anaerobic digestion, Water Sci. Tech., 38, ( 8-9), 425-433.
• Miiller J., Schwedes J.: (1998), Grundlagen und Wirkungen der Klarschlammzerkleinerung . Klarschlammdesintegration, Tech Univ. Braunschweig, 61,1-18.
• Muller J.: (2001), Stand und Technik bei der Klarschlammdesintegration, Tech. Univ. Braunschweig, Braunschweig Raport, 2-28.
• Neis U.: (2000), Dezintegracja osadu ściekowego w kierunku polepszenia biodegradacji beztlenowej, Kierunki zagospodarowania osadów ściekowych, Przegląd Komunalny, 18-19.
• Neis U.: (2002), Intensification of biological and chemical processes by ultrasound, TU Hamburg-Harburg Reports of Sanit. Eng., 35, 79-90.
• Neis U., Nickel K., Tiehm A.: (1997), Intensivierung der Schlammfaulung durch Klarschlammaufschlus mit Ultraschall, Korrespondenz Abwasser, 44, (10), 1850-1855.
• Neis U., Tiehm A.: (1999), Ultrasound in waste water and sludge treatment, TU Hamburg-Harburg Reports on Sanitary Engineering, 25, 39-61.
• Nickel K.: (1999), Improving anaerobic degradation by ultrasonic disintegration of sewage sludge, Ultrasound in Environmental Engineering, TU Hamburg-Hamrburg Reports on Sanit. Eng. 25, 217-232.
• Neis U., Nickel K., Tiehm A.: (2000), Enhancement of anaerobic sludge digestion by ultrasonic disintegration, Wat. Science and Technol. 42, 9, 73-80.
• Nickel K.: (2001), Intensivirung der anaeroben Klarschlammstabilisierung durch vorgeschalteten ZellaufschluB mittels Ultraschall. Dissertation, Tech. Univ. Hamburg -Harburg.
• Obraz J.: (1983), Ultradźwięki w technice pomiarowej, WNT, Warszawa, 15-91.
• Oleszkiewicz J., Barnard J.: (1997), Fermentacja kwaśna osadu wstępnego dla intensyfikacji biologicznego usuwania fosforu i azotu, Międzyn. Konf.: Usuwanie związków biogennych ze ścieków, LEM, Kraków, 11-1-11-21.
• Oleszkiewicz J., Reiners R., Bartoszewski K.: (1998), Beztlenowa stabilizacja osadów, Miedz. Sem. Szkol. Podstawy oraz praktyka przeróbki i zagospodarowania osadów, LEMtech, Kraków, 10.1-10.27.
• Onyeche T. I., Schlafer C, Bormann H., Schroder C, Sievers M.: (2002), Ultrasonic cell disruption of stabilized sludge with subsequent anaerobic digestion, Ultrasonics, 40, 31-35.
• Osswald M., Gunthert F.: (1998), Ergebnisse des Eisatzes von Ultraschallgeraten auf Klaranlagen. Klarschlammdesintegration, Tech. Univ. Braunschweig, 61, 253-270.
• Otte-Witte R.: (1998), Verbesserung der Schlammfaulung durch die Eindickung mit der Lysat-Zentrifuge. Klarschlammdesintegration, Tech. Univ. Braunschweig, 61, 245-252.
• Paluch J.: (1956), Możliwość stosowania ultradźwięków w gospodarce wodnej i ściekowej, III Otwarte Seminarium Akustyki, PTA PAN, Olsztyn, 347-354.
• Parravicini V., Nowak O., Svardal K., Kroiss H.: (2004) Application of diferent disintegration methods to enhance the degradation of organic solids in digested sewage sludge, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada Montreal, 2076-2079.
• Pecenka M., Svojitka J., Koller M., Wanner J.: (2005), Optimalisation of denitrification by means of external substrate dosing, IWA Conf. Nutrient Management in Wastewater Treatment, LEMtech, Kraków, 1041-1045.
• Peddie C, Mavinic D., Jenkins C: (1990), Use of ORP for monitoring and control of anaerobic sludge digestion, Environ. Eng., 116, (3), 461-471.
• Peng D., Wu Y., Wang Z., Moletta R.: (2004), Anaerobic hydrolysis of municipal primary sludge to produce external carbon source for nutrient removal., 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 2080- 2081.
• Petrier C, Jeunet A., Luche J., Reverdy G.: (1992), Unexpected frequency effects on the rate of oxidative process induced by ultrasound., Jour.Am.Chem. Soc. 114, 3148-3150.
• Pierkiel A., Lanting J.: (2004), The effect of shear power on anaerobic sewage sludge digestion: a pilot study, 10-thWorld Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 851-855.
• Pinekamp J.: (1989), Effects of thermal pretreatment of sewage sludge on anaerobic digestion., Water Sci. Tech., 21, 97-108.
• Portenlanger G.: (1999), Mechanical and radical effects of ultrasound., Ultrasound in waste water and sludge treatment, Tech. Univ. of Hamburg-Harburg Reports on Sanitary Engineering, 25, 139-151.
• Praca zbior. pod redakcją Glembocki'ego: (1972), Ultrazwuk w obogaszczjeni poljeznych iskopajemych, Nauka, Kazachskoj CCP, Alma-Ata, 64-112.
• Praca zbiorowa pod red. A. Piotrowskiej: (1968), Ultradźwięki w chemii, PWN, Warszawa.
• Praca zbiorowa pod redakcją K. Mikscha: (2000), Biotechnologia ścieków, Wyd. Pol. Śl., Gliwice.
• Praca zbiorowa pod redakcją J. Mullera: (2000), Verfahrenund Anwendungsgebiete der mechanischen Klarschlammdesintegration, Korrespondenz Abwasser, 47, (4), 570-576.
• Praca zbiorowa pod redakcją J. Mullera: (2001), Verfahrensvergleich und Ergebnisse der mechanischen Klarshlammdesintegration, Korrespondenz Abwasser, 48, (3), 393-400.
• Puli S., Newman A., Lorimer J., Pollet B., Mason TV. (1997), The development and evaluation of ultrasound in the biocidal treatment of water, Ultrasonic Sonochem., 4, 157-164.
• Radke D.: (1998), Die Damp-Druck-Behandlungein StoffanfschluBverfahren vor einer Weitergehenden Aneaeroben Biologischen Behandlung Biogener Restoffe, ISA-Information Universty RWTCH, Aachen.
• Raj an R., Jih-Gaw Lin, Ray B.: (1994), Low-level Chemical Pretreatment for Enhanced Sludge Solubilization, Research Journ. Wat. Poll. Contr. Feder., 61, (11/12), 1678-1683.
• Rapoport N., Smirnov A., Timoshin A., Pratt A., Pitt W.: (1997), Factor affecting the permeability of Pseudomonas aeuroginosa cell walls toward lipofilic compounds: effect of ultrasound and cell age, Arch. Biochem. Biophys., 344, 114-124.
• Raunkjaer K., Hvitved-Jakobsen T., Nielsen P.: (1994), Measurment of pools of protein, carbohydrate and lipid in domestic wastewater, Water Res. 28, (92), 251-262.
• Sądecka Z.: (2002), Toksyczność i biodegradacja insektycydów w procesie fermentacji metanowej osadów ściekowych, Rozprawa habilitacyjna, UZ Zielona Góra, 49-59.
• Sakamoto G., Zimmer C: (1997), UV disinfection for wastewater reclamation: the effect of particle size and suspended solids, PNPCA Annual Conference, Seatle, Washington.
• Saktaywin W., Tsuno H., Nagare H., Soyama T.: (2005), Operation of a new sewage treatment process with technologies of excess sludge reduction and phosphorus recovery, IWA Conf. Nutrient Management in Wastewater Treatment, LEMtech, Kraków, 705-715.
• Schlager K.: Progress in ultrasonic bioreactors for eels applications, (1998), Adv. Space Res., 22, (10), 1453-1464.
• Schlafer O., Onyeche T., Bormann H., Schroder C, Sievers M.: (2002): Ultrasound stimulation of micro-organism for enhanced biodegradation, Ultrasonics, 40, 25-29.
• Schlafer O., Siebers H., Klotzbiicher H., Onyeche T.: (2000), Improvement of biological activity by low energy ultrasound assisted bioreactors, Ultrasonic Sonochem., 38, 711-716.
• Schmitz U., Berger C, Orth H.: (2000), Protein Analysis as simple method for the quantitative assessment of sewage sludge disintegration, Water Research., 34, (14), 3682-3685.
• Schneider D.: (1998), Technik des Ultraschallaufschlusses von Klarschlammen Klarschlammdesintegration, Techn.Univ. Braunschweig, 61, 49-74.
• Sekreta E. i inni: (1997), The Synthesis of M0S2 Nanoparticles Via Acoustic Cavitation., World Congress on Ultrasonics, Tokio Inst.of Techn., Yokohama, 130-131.
• Shimizu T., Kudo K., Nasu Y.: (1993), Anaerobic waste-activated sludge digestion-a bioconversion mechanism and kinetic model., Biotechnol. and Bioeng., 41, 1082-1091.
• Siegrist H., Vogt D., Garcia-Heras J., Gujer W.: (2002), Mathematical Model for Meso-and Thermophilic Anaerobic Sevage Sludge Digestion, Environ. Sci. TechnoL, 1113-1123.
• Sigge G., Britz T., Fourie P., Barnardt C: (2004), The efficiacy of ozone as a pre- and post - treatment option for UASB treated food processing wastewaters, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 1021-1027.
• Silva (de Silva) V., Nickel K.: (2004), Application of ultrasonic technology for anaerobic digestion, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 2104.
• Skiadas I., Gavala H., Lu J., Ahring B.: (2004), Thermal pre treatment of primary and secondary sludge at 70°C prior to anaerobic digestion, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 1121-1124.
• Slatter P.: (1997), The rheological charcterisation of sludge, Wat. Sci. Tech., 36, (11), 9-18.
• Sorys P., Zielewicz-Madej E.: (2005), Zastosowanie ultradźwięków w dezynfekcji wody i ścieków, Symp. "Hydroprezentacje VIII", PZiTS Katowice, Ustroń, 217-226.
• Sorys P., Zielewicz-Madej E.: (2005), Ultradźwiękowa dezintegracja osadu nadmiernego przed stabilizacją beztlenową, II Ogólnopolski. Kongres Inżynierii Środowiska, Pol. Lubelska, Monografie, 32, Lublin, 981-990.
• Sorys P., Zielewicz E.: (2006) Wpływ wybranych parametrów fizykochemicznych osadu nadmiernego na efekty dezintegracji ultradźwiękowej, BW-487/RIE-4/2006, Instytut Inżynierii Wody i Ścieków, Pol. Śląska, Gliwice (materiały niepublikowane).
• Sorys P., Zielewicz E.: (2007), Ultrasonic intensification of aerobic stabilisation of sewage sludge, Civil and Environmental Engineering Reports, Univ. of Zielona Góra, 2, 71-79.
• Sorys P., Zielewicz E.: (2007a), Impact of Selected Physicochemical Properties of Excess Sludge on the Effects of Ultrasonic Disintegration, Polish Journal of Environmental Studies, Hard Olsztyn, 2A, Part III, (16), 568-572.
• Stephenson R.: (2002), Homogeniser delivers digester efficiency, Water 21,(12), 26-28.
• Stephenson R., LaliberteS., Elson P.: (2004), Use of a high-pressure homogenizer to pre-treatment municipal biosolids: introducing the MicroSludge process, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 1010-1015.
• Suschka J.: (1996), Uciążliwość oczyszczalni ścieków i przeciwdziałania., Zesz. Nauk. Pol. Łódzkiej, Filia w Bielsku-Białej, 36, (10), 84-92.
• Suslick K., Casadonte D.: (1987), Heterogenous Sonocatalisis with Nickel Powder, Jour. Am. Chem. Soc, 109, 3459-3461.
• Swamy K., Narayana K., Murty J.: (1988), Acoustic drying of coal, Drying Technology, 6, (3), 501-514.
• Śliwiński A.: (2001) Ultradźwięki i ich zastosowania, WNT, Warszawa, 15-108; 347-372.
• Stratton H.: (2002), Sound Waves and Electromagnetic Inhibition of Microbial Biofilm Development in Water Carrying Pipes, Griffith University Progress Report for Anti Bio and Gold Coast Water, Australia, 1-9.
• Tiehm A., Nickel K., Neis U.: (1997), The use of ultrasound to accelerate the anaerobic digestion of sewage sludge, Water Science Tech., 36, 121-128.
• Tiehm A., Nickel K., Zellhorn M., Neis U.: (2001), Ultrasonic waste activated sludge disintegration for improving anaerobic stabilization, Water Research, 35, 2003-2009.
• Unemura S., Kawabata K., Sasaki K.: (1997), Thershold Reduction for Sonodynamic Production of Focal Tissue Damage through Second- Harmonic Superimposition, World Congress on Ultrasonics Yokohama, Tokio Inst, of Techn., 132-133.
• Ubukata Y.: (2005), Role of particular organie matter and acetic acid for phosphate removal in anaerobic/aerobic activated sludge process, IWA Conf. Nutrient Management in Wastewater Treatment, LEMtech, Kraków, 183-191.
• Vera M., Nickel K., Neis U.: (2004), Disintegration of sewage sludge for better anaerobic biodegradation, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 2127-2128.
• Wang Q., Noguchi C, Hara Y., Sharon C, Kakimoto K., KatoY.: (1997), Studies on anaerobic digestion mechanism; influence of pre-treatment temperature on biodegradation of waste activated sludge. Environment. Technol., 18, 999-1008.
• Wang Q., Kuninobu M., Kakimoto K., Ogawa H., Kato Y.: (1999), Upgrading of anaerobic digestion of waste activated sludge by ultrasonic pretreatment, Bioresource Technology, 68, 309-313.
• Wareham D., Mavinic D., Hall K.: (1994), Sludge digestion using ORP regulated aerobic -Anoxic cycles, Water Res. 28, (2), 373-384.
• Ward A., Stensel H., Ferguson J., Ma G., Hummel S.: (1998), Effect of of authotermal treatment on anaerobic digestion in the dual digestion process Wat. Sci. Techn., 38, 435-442.
• Weemaes M., Verstraete W.: (1998), Evaluation of Current Wet Sludge Disintegration Techniques, J. Chem. Technol. Biotechnol., 73, 83-92.
• Wiśniowska E., Janosz-Rajczyk M., Zalewska A.: (2001), Możliwości wytwarzania lotnych kwasów tłuszczowych w procesie kofermentacji, Inżynieria i Ochrona Środowiska, 4, (2), Częstochowa, 221-230.
• Wolny L.: (2005), Ultradźwiękowe wspomaganie procesu przygotowania osadów ściekowych do odwadniania, Pol. Częstochowska, Monografie, 104, 24-38.
• Wójs K.: (2004), Kawitacja w cieczach o różnych właściwościach Teologicznych, Wyd. Pol. Wrocławskiej, Wrocław, 12-65.
• Xie R., Xing Y, Ng S.W., Ghani Y., Ooi K., Wah Y.: (2004), Changes in sludge properties as influence by ultrasonic disintegration and their implications in anaerobic sludge digestion, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, National Research Council Canada, Montreal, 1279.
• Yasui H., Komatsu R., Goel R., Li Y., Noike T.: (2004), Full-scale application of anaerobic digestion process with partial ozonation of digested sludge, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 636-641.
• Yoo Y., Takenaka N., Bandów H., Nagata Y., Maeda Y.: (1997), Characteristics of volatile fatty acids degradation in aqueous solution by the action of ultrasound, Wat. Research, 31, (6), 1532-1535.
• Yu H-Q., Mu Y.: (2004), Hydrogen Production from Brewery Wasewater in an Upflow Anaerobic Reactor, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 2285-2287.
• Zabranska J., Dohanoy M., Jenićek P., Kutii J.: (2005), Disintegration of excess activated sludge- evaluation and experience of full-scale applications, IWA Conf. Nutrient Management in Wastewater Treatment, LEMtech, Kraków, 725-734.
• Zielewicz E., Kowalska E., Bień J.: (1981), Change of the velocity of ultrasonic wave propagation in conditioned sludge, XX Intern. Conf. of Acous. Ultrasound, CSVTS, Praga, 210-212.
• Zielewicz E.: (1984) Badania nad zależnością między zmianami charakterystyki kondycjonowanych osadów ściekowych a efektami ich odwadniania, Rozprawa doktorska, Wydz. Inżynierii Sanitarnej Pol. SI. Gliwice.
• Zielewicz-Madej E., Bień J.: (1987), Położitjelnoje i otricatielnyje aspiekty wozdiejstwja ultrazwukowo polja na strukturu osadkow stocznych wod, Konf. Ultrazwuk w Tjechnołogii, CSVTS, Bratysława, 194-202.
• Zielewicz-Madej E.: (1989), En estimate of the susceptibility of sludge to dewatering, VII Int. Conf. Chemistry for Protection of Environment, Pol. Lubelska, Monografie, 32, Lublin, 162.
• Zielewicz-Madej E.: (1993), Ultradźwięki w odwadnianiu osadów ściekowych Akustyka Molekularna i Kwantowa, IPPT PAN/ Polskie Towarzystwo Akustyczne, Gliwice, 14, 256-269.
• Zielewicz-Madej E.: (1994), Ultradźwiękowe wspomaganie usuwania jonów siarczanowych z wód kopalnianych, Akustyka Molekularna i Kwantowa, IPPT PAN/ PTA, Gliwice, 15,233-239.
• Zielewicz-Madej E.: (1996-98), Wpływ pola ultradźwiękowego na generowanie lotnych kwasów tłuszczowych i przemiany fosforu w procesie hydrolizy osadów, Raporty prac BK/RIE-4, Wydz. Inżynierii Środowiska i Energetyki Pol. Śląska, Gliwice.
• Zielewicz-Madej E.: (1997a), The Influence of Ultrasonic field on Fatty Acid Production and Phosphorus Discharge in Hydrolysis of Sewage Sludge, XLIV Otwarte Sem. Akustyki "OSA", Polish Acoustical Society PAN, Gdańsk- Jastrzębia Góra, 691-694.
• Zielewicz-Madej E.: (1997b), Wpływ pola ultradźwiękowego na generowanie lotnych kwasów tłuszczowych, V Ogólnopolskie Sem. Nauk.-Techn. Biotechnologia Środowiskowa, Pol. Śląska, Ustroń, I, 201-203.
• Zielewicz-Madej E.: (2000), Application of Ultrasonic Field for the Intensification of Biochemical Degradation of Organic Compounds in Sludge, Molecular and Quantum Acoustic, Polish Acous. Society PAN Gliwice, 21, 319-326.
• Zielewicz-Madej E., Fukas-Płonka Ł.: (2001), Wpływ dezintegracji ultradźwiękowej osadu na efekty fermentacji metanowej, XII Konf Nauk. Tech. Osady ściekowe-problem aktualny, Pol. Częstochowska, Częstochowa-Ustroń, 149-154.
• Zielewicz-Madej E.: (2001), Zastosowanie dezintegracji ultradźwiękowej do intensyfikowania produkcji lotnych kwasów tłuszczowych z osadu wtórnego, Inżynieria i Ochrona Środowiska, 4, (2), Częstochowa, 231-237.
• Zielewicz-Madej E.: (2002), Wpływ parametrów dezintegracji osadu na przebieg i efekty generowania lotnych kwasów tłuszczowych w fermentorze o pełnym wymieszaniu, Sprawozdanie Proj. KBN 7T07G01016, Pol. Śl., Gliwice.
• Zielewicz-Madej E., Fukas-Płonka Ł.: (2002), Dezintegracja ultradźwiękowa jako metoda intensyfikacji procesu fermentacji metanowej, Woda, Ścieki i Odpady w Środowisku, Zielona Góra, 225-232.
• Zielewicz-Madej E.: (2003), The influence of parameters of ultrasonic disintegration on the intensification of anaerobic biodegradation of organic compounds from sewage sludge, Inżynieria i Ochrona Środowiska, Częstochowa, 6, (3-4), 455-468.
• Zielewicz-Madej E., Fukas-Płonka Ł.: (2003), Wpływ wstępnego preparowania osadu na efekty odzysku biogazu w procesie fermentacji metanowej, IX Konf. N.T. Gospodarka Odpadami Komunalnymi, Pol. Koszalińska, Świnoujście, 239-250.
• Zielewicz-Madej E., Kasprzyk W., Wilk M.: (2003), Piezorezsistive meter of cavitational pressure for the disintegration of sewage sludge by ultrasound, 32-nd Winter School on Molecular and Quantum Acoustics, Polish Acous. Society PAN Gliwice, Szczyrk, 86-89.
• Zielewicz-Madej E., Kasprzyk W.: (2003), Wpływ parametrów pola ultradźwiękowego na efekt dezintegracji osadów ściekowych, 50. Miedz. Otwarte Seminarium Akustyki-OSA, Polish Acous. Society PAN, Szczyrk, 132-137.
• Zielewicz-Madej E.: (2003, 2004), Ultradźwiękowe wspomaganie produkcji rozpuszczalnego węgla organicznego z osadów wtórnych dla procesów usuwania związków biogennych ze ścieków, Raporty z prac BW - 476/ RIE-4/ 2003 i 2004 Wydz. Inżynierii Środowiska i Energetyki, Gliwice.
• Zielewicz-Madej E., Waseńczuk A.: (2004), The Efficiency of Disintegration of Sewage Sludge Treated by Ultrasound of Strong Power, 33-th Winter School on Wave and Quantum Acoustics, Szczyrk, 39.
• Zielewicz-Madej E.: (2005), Ultradźwiękowa intensyfikacja procesu fermentacji metanowej, II Ogólnop. Kongres Inżynierii Środowiska, Pol. Lubelska, Monografie, 32, Lublin, 971-980.
• Zielewicz-Madej E.: (2005), Ultrasonic intensification of methane fermentation process, Molecular and Quantum Acoustic, Polish Acous. Society PAN Gliwice, 26, 299-307.
• Zielewicz-Madej E., Drewniany J., Sorys P., Majewski P.: (2006), Aspekty ekonomiczne zastosowania dezintegracji ultradźwiękowej osadów ściekowych, Symp. "Hydroprezentacje IX", PZiTS Katowice, Ustroń, 237-248.
• Zielewicz-Madej E., Sorys P.: (2006), Occurrence of ultrasonic cavitation in sewage sludge, 35-th Winter School on Wave and Quantum Acoustics, Eur. Physical Journ. Journal de Phisique IV, Proceedings, EDP Sciences, 137, 227-230.
• Zittomer D., Lynch D., Kemp J., Kade F.: (2004), Occurence and prevention of high VFAs in temperature phased digestion, 10-th World Congress on Anaerobic Digestion, Nat. Res. Council Canada, Montreal, 2097-2100.