Metody izotopowe w identyfikacji pochodzenia wód w kopalniach soli

• Autorzy: Dubiński M. , Zuber A.

Warianty tytułu

EN

Isotope methods for the identification of origin of water in salt mines

• Konferencja: Polski Kongres Górniczy, Kraków
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Metody izotopowe, stosowane w badaniach zjawisk wodnych w polskich kopalniach soli od 1973 r. okazały się bardzo użytecznymi w identyfikacji pochodzenia tych zjawisk. W kopalni Wapno, usytuowanej w cech-sztyńskim wysadzie solnym, wykazały one wbrew danym chemicznym obecność wód współczesnych, które wkrótce zalały kopalnię. W kopalni Kłodawa, również usytuowanej w wysadzie, metody te wykazały obecność licznych przejawów solanek i ługów syngenetycznych. Stwierdzono także dwa dopływy reliktowych solanek z utworów mezozoicznych okalających wysad i kilka przejawów dopływu wód z opadów w okresie klimatów plejstocenu oraz szereg drobnych zjawisk związanych z wodami technologicznymi i wodami niewiadomego pochodzenia. W Wieliczce sól eksploatowana jest ze złoża mioceńskiego. Dane izotopowe wykazują dopływy wód infiltracyjnych różnego wieku, stanowiących zwiększone zagrożenie w przypadku prób ich zatamowania.

EN

isotope methods have been used in investigations of water occurrences in Polish salt mines since 1973. In the Wapno mine situated in a Zechstein salt dome they indicated the presence of modern water which soon catastrophilcally flooded the mine. In the Kłodawa mine situated in another salt dome, the majority if water occurrences is of syngenetic origin. Two continuous inflows contain paleowater from surrounding Mesozoic formations, and several small inflows contain water of Pleistocene age. There are also small occurrences difficult for identification. In the Wieliczka mine situated in Miocene deposit, all water occurrences are related to infiltration waters of different ages, which endanger the mine especially If attempts are taken to stop them by dams.

Słowa kluczowe

PL

kopalnia Wapno; kopalnia Kłodawa; kopalnia soli Wieliczka; metody izotopowe; wody kopalniane; kopalniane soli

EN

isotope methods; salt mine; water in salt mines; Kłodawa Salt Mine; Wieliczka Salt Mine; Wapno mine

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie
• Rocznik: 2007
• Tom: nr 9/2
• Strony: 107--112
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz.

Twórcy

autor

Dubiński M.

autor

Zuber A.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Bibliografia

• [1] SoferZ.,GatJ.R. 1975: The isotope composition of evaporating brines: effect of the isotopic activity ratio in saline solutions. Earth Planetary Science Letters 26, s. 179-186.
• [2] Garlicki A., Wilk Z. 1993: Geologiczne i hydrogeologiczne tło awarii na poziomie IV Kopalni Soli Wieliczka. Przegląd Geologiczny 3, s. 183-192.
• [3] Grabczak J., Zuber A. 1986: A combined isotope and chemical approach to determining the origin of brines In salt mines. Freiberger Forschungshefte C.417, s. 105-115.
• [4] Małoszewski P., Zuber A. 1996: Lumped parameter models for the interpretation of environmental tracer data. [W:] Manual on Mattiematical Models in Isotope Hydrology. IAEA-TECDOC-910, IAEA, Vienna, 9-58.
• [5] Zuber A., Grabczak J., Kolonko M. 1979: Environmental and artificial tracers in investigations of leakages to salt mines. [W;] Isotope Hydrology 1978. Vol. I, s.45-63.
• [6] Zuber A., Ciężkowski W., Różański K. (red.) 2007: Metody znacznikowe w hydrogeologii - poradnik metodyczny. Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
• [7] Zuber A., Grabczak J., Garlicki A. 2000: Catastrophic inflows to Polish salt mines as related to the origin of water determined isotopically. Environmental Geology 39, s. 299-311.