Sposób oceny zagrożenia tąpaniami oparty na analizie zmian tłumienia energii sejsmicznej w ośrodku skalnym

• Autorzy: Cianciara A.

Warianty tytułu

EN

The risk estimation method based on analysis of energy attenuation factor changes in the rock environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ocena stanu zagrożenia tąpaniami w rejonach prowadzonej eksploatacji jest niezwykle ważnym zagadnieniem ze względu na bezpieczeństwo załóg górniczych oraz zapewnienie ciągłości eksploatacji. W pracy przedstawiono nową koncepcję sposobu oceny stanu zagrożenia tąpaniami na podstawie emisji sejsmoaku-stycznej analizowanej w zakresie częstotliwości od 30 do 1000 Hz. Zgodnie z tą koncepcją sposób oceny zagrożenia oparty jest na śledzeniu względnych zmian czasowych parametru fizycznego ośrodka skalnego, którym jest tłumienie energii sejsmicznej. Na skutek wzrostu naprężeń, w górotworze zachodzi zjawisko kom-pakcji (twardnienia), a w miarę dalszego wzrostu dylatancji (osłabiania) mogą wystąpić wstrząsy. W fazie kompakcji ma miejsce spadek tłumienia, natomiast w okresie dylatancji jego wzrost. Wynika stąd, że przebiegi czasowe omawianego parametru mogą być wykorzystane do monitorowania stanu zagrożenia tąpaniami.

EN

The risk estimation in the exploitation zones is extremely important issue, because of safety and uninterrupted exploitation. In the paper there is presented new method of risk estimation based on the rock environment physical parameters change monitoring. The microseismic emission in frequency range 30 to 1000 Hz recorded directly in exploitation zone is used as carrier of this information. The attenuation factor of seismic energy can be estimated on the basis of analysis of microseismic emission recorded by multisensors measurement system (at least two sensors). The way of estimating rock burst risk was presented on the basis of an analysis of attenuation time variations. Trends of attenuation can be interpreted in an obvious way. Gradually, as the stress values keep on increasing, the following processes take place in the rock mass: compaction (hardening), then dilatancy (softening), and then possibly tremors. At the compaction stage attenuation values lower, and increase at the dilatancy stage. It follows that time variation of this parameter can be used to build tremors risk monitoring system.

Słowa kluczowe

PL

zagrożenia tąpaniami; energia sejsmiczna; ośrodek skalny; emisja sejsmoakustyczna

EN

rock environment; microseismic emission; seismic energy

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie
• Rocznik: 2007
• Tom: nr 6
• Strony: 46--48
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz.

Twórcy

autor

Cianciara A.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Bibliografia

• [1] Anderson, B., D., Moore, J., B., 1984; Filtracja optymalna. WNT Warszawa.
• [2] Cianciara B., 1999: Emisja sejsmiczna jako nośnik informacji o rozwoju procesu pękania górotworu. Geoinformatica Polonica nr.1, s. 37-44 Prace Komisji Geoinformatyki, PAU, Kraków.
• [3] Cianciara A., 2000: System monitorowania zagrożenia wystąpieniem silnych wstrząsów w oparciu o analizę emisji sejsmoakustycznych. Rozprawa doktorska, Biblioteka Główna AGH. Kraków.
• [4] Cianciara A., Cianciara B. Isakow Z., 2006: Sposób monitorowania zagrożenia tąpaniami oparty na analizie emisji sejsmoakustycznej metodą hazardu sejsmicznego. Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa, nr 11/430 s. 5-12, Katowice.
• [5] JaegerC, CookN.GW. 1969: Fundamentals of Rock Mechanics. London Chapman and Hall.
• [6] Lasocki S., 1993: Weibull distribution as a model for sequense of seismic events induced by mining. Acta Geophys. Pol. 41, no 2.