Wpływ kopalni węgla brunatnego "Bełchatów" na odpływanie ze zlewni Widawki (stan do 2004 roku)

• Autorzy: Wachowiak G.

Warianty tytułu

EN

The influence of the open cast lignite mine "Bełchatów" on the Widawka river catchment runoffs (up to 2004)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

KWB "Bełchatów" wpływa na odpływ rzeczny poprzez dostarczenie di sieci hydrogeograficznej wód pochodzących z odwodnienia kopalni oraz zmniejszający przepływ rozwój leja depresyjnego. Największą zlewnią rzeczną gdzie doszło do przekształceń naturalnych stosunków wodnych jest zlewnia Widawki, w której istotne zmiany w odpływie datują się od 1976 roku. Określono całkowite straty w odpływie Widawki spowodowane depresją wód podziemnych wykorzystując do tego celu dane o przepływach rzeczywistych, przepływach odtworzonych jak dla warunków naturalnych (z wykorzystaniem metody analogii hydrologicznej) oraz o czynnikach antropogenicznych. Porównanie tych strat z wielkością zrzutu wód kopalnianych pozwoliło określić wpływ KWB na odpływ ze zlewni Widawki, który we wszystkich latach okresu 1976-2004 przejawił się wzrostem przepływów rzeki w stosunku do ich wielkości odtworzonych jak dla warunków naturalnych. Zwrócono uwagę na problem wyznaczania zasięgu leja depresji oraz zagadnienie infiltracji wód z koryt rzecznych w aspekcie analiz hydrologicznych.

EN

KWB "Bełchatów" affects river runoff because of its water contributions to the hydrogeographical network from mine dewatering, and because of the flow reducing expansion of the depression cone. The largest catchments whose natural water relations have been reshaped is the catchments of the Widawka River where considerable changes in the runoff date back to 1976. this article discusses the impact KWB "Bełchatów" had on the runoff volume of the Widawka catchment area (up to 2004). This influence, however, is not tantamount to the ultimate change in the river runoff. To a large degree, it is also affected by water management of "Bełchatów" Power Plant which by using the water diminishes water resources. Total losses in the Widawka runoff caused by underground water depression were estimated on the basis of the factual flow data, flow a data reconstructed for as if natural conditions (created with the methods of hydrological analogy) and data of the anthropogenic factors. The comparison of these losses with the value of mine water discharges allowed the estimation of the influence of KWB "Bełchatów" on the Widawka River catchment runoff. This influence manifested itself in the increase of river flow compared to the data of as if natural conditions estimates all throughout the period of 1976-2004. the average flow increase was 2.84 m3/s (22%) - the same amount that KWB "Bełchatów" contributes to the runoff of the Widawka River. This influence, however, was not steady. Although the period of 1976-2004 was characterized by the average flow increase of 2.52m3/s, the last four years (2001-2004) had the increase of 4.91 m3/s, i.e. 35%. The biggest discharges of 7.08m3/s, took place in 2001. In the relative values, however, the largest increase was in a dry year of 2003 when it went over 545%. An attempt was made to connect the values of total runoff reduction with the influence of the depression cone in the catchment. A special attention was paid to the problem of establishing the depression cone range and the issue of the infiltration of the water from river channels in the light of hydrological analyses.

Słowa kluczowe

PL

Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów; Widawka; odwodnienie kopalni; analiza hydrogeologiczna terenu; infiltracja

EN

Bełchatów lignite mine; Widawka river; dewatering; hydrogeological analysis; infiltration

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2005
• Tom: Vol. 47, nr 6
• Strony: 14--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz.

Twórcy

autor

Wachowiak G.

• Ośrodek Badań Regionalnych, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział w Poznaniu

Bibliografia

• [1] Adamczyk A.F., Motyka J., Problemy metodyczne związane z wyznaczaniem zasięgu leja depresji w rejonach oddziaływania drenażu górniczego. Współczesne problemy hydrogeologii, T. VII, cz.2, Kraków - Krynica 1995 r.
• [2] Dynowska I., Jankowski А.Т., Soja R., Metody oceny wpływu gospodarczej działalności człowieka na odpływ. Folia Geogr., Ser. Geogr.-Phys., T.XVII, 1985 r.
• [3] Kleczkowski A.S., Różkowski A.(red.), Słownik hydrogeologiczny. MOŚZNiL, Warszawa, 1997 r.
• [4] Kuszneruk J., 20 lat leja depresyjnego KWB Bełchatów. Węgiel Brunatny, nr 1(7), 1994 r.
• [5] Pieczyński J., Bilansowanie dopływu wód do systemu odwodnieniowego złoża Bełchatów. Gospodarka Wodna nr 7,1987 r.
• [6] Sawicki J. Zmiany bilansu wodnego pod wpływem odwadniania KWB Bełchatów, [w:] Materiały Konferencji nt.: Środowisko przyrodnicze wobec zmian stosunków wodnych wywołanych działalnością górniczą. Karpacz, 23-25.09.1982r.
• [7] Sawicki J., Zmiany naturalnej infiltracji opadów do warstw wodonośnych pod wpływem głębokiego, górniczego drenażu. Oficyna Wyd. Politechniki Wrocławskiej, 2000 r.
• [8] Sawicki J., Majko A., Siciński W., Zmiany reżimu przepływów Widawki i jej dopływów pod wpływem odwodnienia Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów”, [w:] Materiały Konferencji Komisji Hydrograficznej PTG, Piaseczno,4-6.05.1979r.
• [9] Wachowiak G., Ocena wpływu budowy kopalni węgla brunatnego „Bełchatów” na przepływy średnie rzeki Widawki. Gospodarka wodna, z. 4, 1983 r.
• [10] Wachowiak G., Prognozowane a rzeczywiste straty w odpływie średnim w zlewni Widawki wskutek odwadniania złoża węgla brunatnego „Bełchatów”. Stud. Reg. VII-VIII (ХII-ХIII) 1985, PWN Warszawa-Łódź (1983-1984)
• [11] Wachowiak G., Ucieczki wody z koryt rzecznych na obszarze leja depresyjnego Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów”. Gospodarka Wodna , nr 12,1985 r.
• [12] Wachowiak G, Wpływ leja depresyjnego Kopalni „Bełchatów” na charakterystyki hydrologiczne Widawki górnej, [w:] Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Hydrograficznej nt.: Hydrologia regionalna i procesy hydrologiczne w zlewniach, UAM Poznań 15-17.09.1986 r.
• [13] Wachowiak G., Ocena ilości zrzutów wód kopalnianych KWB „Bełchatów”, [w:] Materiały Konferencji Naukowej nt.: Metody badań wpływu czynników antropogenicznych na warunki klimatyczne i hydrologiczne w obszarach zurbanizowanych”, Katowice 12-14.09.1996 r.
• [14] Wachowiak G., Zrzuty wód kopalnianych KWB „Bełchatów” w latach 1976 - 1999. Węgiel Brunatny, nr 3 (32), 2000 r.
• [15] Wachowiak G., Oddziaływanie zespołu Górniczo - Energetycznego „Bełchatów” na wielkość odpływu z dorzecza Widawki. Bad. Fizjogr. Nad Polska Zach., T.53, ser. A, 2002 r.
• [16] Wachowiak G., Przyczyny zmian odpływu rzecznego w zlewniach będących pod wpływem zespołu Górniczo-Energetycznego „Bełchatów” (na przykładzie roku hydrologicznego 2002). Wiad. IMG W, z.4, T.XXVI, 2003 r.
• [17] Wachowiak G., Wpływ regresji leja depresyjnego KWB „Bełchatów” na wielkość odpływu w zlewni górnej Widawki. Gór. Odkryw., nr 1, 2004r.
• [18] Wachowiak G, Badanie szczelności kanału nr 9 w rejonie zagrożeń geotechnicznych nr XIVS zbocza stałego południowego. IMGW Oddz. w Poznaniu, 2005 r. (niepubl.).
• [19] Wachowiak G. i inni, Rocznik hydrologiczny i meteorologiczny obszaru oddziaływania odwodnienia KWB „Bełchatów” S.A. - 2004 rok. IMGW Oddz. w Poznaniu, 2005 r. (niepubl.).
• [20] Wachowiak G., Farat R., Zembska A., Hydrologiczna i meteorologiczna osłona eksploatacji odkrywkowej w KWB „Bełchatów” wraz z oceną jej wpływu na wody powierzchniowe, [w:] Materiały Sympozjum Naukowego pt. „25 lat doświadczeń KWB „Bełchatów”. Bełchatów, 17-18.01.2005 r.