Ewolucja paleotermicza utworów karbońskich niecki wałbrzyskiej: wyniki modelowań stopnia uwęglenia

• Autorzy: Botor D.

Warianty tytułu

EN

Thermal history of the carboniferous strata in the Wałbrzych coal basin: results of thermal maturity modeling

• Konferencja: Górnictwo zrównoważonego rozwoju 2008 (Gliwice, 2008)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W celu rekonstrukcji historii uwęglenia w niecce wałbrzyskiej wykonano modelowania termicznej dojrzałości substancji organicznej zawartej w utworach karbońskich za pomocą programu PetroMod. Uzyskane wyniki modelowań utworów karbońskich niecki wałbrzyskiej wskazują że utwory te osiągnęły maksymalne wartości paleotemperatur (wynoszące od 83 do 270 °C) w Stefanie i/lub wczesnym permie. W skali regionalnej utwory karbońskie nie były już później poddane tak wysokim temperaturom. Obliczony paleostrumień cieplny dla wybranych profili niecki wałbrzyskiej waha się od 120 mW\m2 do 147 mW\m2. Powyższa wielkość jest ponad dwukrotnie większa od współczesnej średniej wartości strumienia cieplnego w tym basenie. Powyższe wysokie temperatury doprowadziły do uwęglenia pokładów węgli utworach górnokarbońskich. Uwęglenie nastąpiło w efekcie znacznej subsydencji osadów górnokarbońskich przy wysokim strumieniu cieplnym zdeterminowanym rozwojem intruzji magmowych, chociaż ich bezpośredni wpływ (metamorfizm kontaktowy) odgrywał znikomą rolę w skali regionalnej.

EN

In order to reconstruct thermal history of the coal-bearing Carboniferous strata in the Wałbrzych Coal Basin numerical modeling of thermal maturity has been performed by PetroMod software. Paleoheat flow of 120-147 mW/m2 was calculated for the time of maximum burial (Late Carboniferous to Early Permian). Maximum paleotemperatures of the Carboniferous rocks ranged between 83 (top of the Carboniferous) and 270 °C (bottom of the Carboniferous). Based on this modeling it can be shown that coalification of organic matter contained in Carboniferous rocks was achieved in the Latest Carboniferous to the Early Permian times. It was likely caused both high heat flow related to magmatic activity and high subsidence rate in this basin.

Słowa kluczowe

PL

niecka wałbrzyska; ewolucja paleotermiczna; PetroMod; uwęglenie

EN

Wałbrzych Coal Basin; thermal history; PetroMod; coalification

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2008
• Tom: z. 286
• Strony: 15--24
• Opis fizyczny: bibliogr. 26 poz.

Twórcy

autor

Botor D.

• Akademia Górniczo-Hutnicza 0-059 Kraków, al. A. Mickiewicza 30 tel: [phone],

Bibliografia

• 1. Augustyniak K., Grocholski A.: Geological structure i outline of the development of the Intra-Sudetic depression: Biuletyn Instytut Geologiczny, v. 227, 1968, s. 87-120.
• 2. Awdankiewicz M.: Wulkanizm młodowaryscyjski Depresji Śródsudeckiej. Geológica Sudetica v. 32, 1999, s. 13-47.
• 3. Baldwin B., Butler CO.: Compaction curves. AAPG Bull., 69, 1985, 622-627.
• 4. Bossowski A., Ihnatowicz A.: Atlas Geologiczny Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wyd. PIG 2006.
• 5. Bossowski A., Ihnatowicz A.: Palaeogeography of the Upper Carboniferous coal bearing deposits in the NE part of the Intra-Sudetic Depression, Przegląd Geologiczny, v. 38, 1994, s. 231-248
• 6. Bossowski A., Ihnatowicz A.: Palaeogeography of the uppermost Carboniferous i lowermost Permian deposits in the NE part of the Intra-Sudetic Depression, Przegląd Geologiczny, v. 38, 1994b, s. 709-726.
• 7. Botor D., Kosakowski P.: Zastosowanie modelowań numerycznych do rekonstrukcji paleotemperatur i procesów generowania węglowodorów. Przegląd Geologiczny No 2, 2000, s. 154-162.
• 8. Cermak V.: Heat flow in the Zacler-Svatonovice Basin: Acta Geophysica Polonica, v. 16, 1968, s. 3-9.
• 9. Chmura K.: Własności fizykotermiczne skał niektórych zagłębi górniczych. Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1970.
• 10. Chruściel Z., Łonak I., Skowronek E., Dadok U.: Budowa petrograficzna i stopień uwęglenia węgli z otworów wiertniczych DZW. W: Materiały II konferencji „Geologia Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego". Wałbrzych 1985, s. 223-244.
• 11. Dziedzic K: The palaeozoic rifting i volcanism in Sudety (western Poland): Zeit. Geol. Wiss., H. 14, 1986, s. 445-457.
• 12. Grocholski W.: Wulkanity niecki wałbrzyskiej w świetle badań strukturalnych. Biul. PIG 191, 1965, s. 5-67.
• 13. Ihnatowicz A., Jureczka J.: Baza zasobowa węgla kamiennego Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego - zmiany w okresie restrukturyzacji górnictwa i perspektywy zagospodarowania. Biuletyn PIG, Nr 429, 2008, s. 51-59.
• 14. Kułakowski T.: Geological environments of coalification of the Zacier Beds in the Lower Silesian Coal Basin: Geologia Sudetica, v. 14, 1979, p. 103-139.
• 15. Kwiecińska B.: Węgle skoksowane z Zagłębia Wałbrzyskiego: Prace Mineralogiczne PAN, v. 9, 1967. p. 81.
• 16. Kwiecińska B.: Mineralogy of natural graphites: Prace Mineralogiczne PAN, v. 67, 1980, p. 87.
• 17. Lipiarski I.: Osady warstw żaclerskich (dolny westfal) w niecce Słupca (Depresja Śródsudecka) oraz morfologia pokładów węgla. Prace Geologiczne PAN, v. 101, 1976, s. 1-79.
• 18. Majorowicz J.: Związki pomiędzy polem geotermicznym a uwęgleniem w polskich basenach węglowych. Kwartalnik Geologiczny, v. 22, 1978, s. 497-510.
• 19. Mastalerz M., Jones J.M.: Coal rank variation in the Intrasudetic Basin, S W Poland. International Journal of Coal Geology, v. 10, 1988, s. 79-97.
• 20. Nowak G.J.: Petrografia węgli DZW. Biuletyn PIG v. 391, 2000, s. 89-138.
• 21. Nowak G.J.: Lithotype variation and petrography of coal seams from Zacier Formation (Westphalian) in the Intrasudetic Basin, southwestern Poland: Organic Geochemistry, v. 20, 1993, p. 295-313.
• 22. Nowak G.J.: Petrological coal seam accumulation model for the Zacier Formation of the Lower Silesian coal basin, southwestern Poland: W: Gayer, R., i Harris, I., eds., Geological Society Special Publication, No 109, 1996, s. 261-286.
• 23. Oberc J.: Budowa Geologiczna Polski T. IV, Tektonika. Cz.2. Sudety. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1972, s. 307.
• 24. Plewa M.: Skały magmowe i przejawy mineralizacji w Niecce Wałbrzyskiej. Prace Mineralogiczne nr 12, 1968, s. 1-65.
• 25. Sweeney J.J., Burnham A.K.: Evaluation of a simple model of vitrinite reflectance based on chemical kinetics. AAPG Bulletin 74, 1990, p. 1559-1570.
• 26. Zeman J.: Waryscyjska tektogeneza Masywu Czeskiego. Przegląd Geologiczny, v. 20, 1973, s. 378-382.