Naturalne i antropogeniczne czynniki zanieczyszczenia gleb miejskich

Pasieczna, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Naturalne i antropogeniczne czynniki zanieczyszczenia gleb miejskich

Autorzy

Pasieczna A.

Identyfikatory

Warianty tytułu

Natural and anthropogenic pollution factors of urban soils

Języki publikacji

Abstrakty

W pracy przedstawiono rolę czynników geogenicznych i antropogenicznych w zanieczyszczeniu As, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, S i Zn gleb miejskich w Polsce. Oszacowano wielopierwiastkowe wzbogacenie oddzielnie dla gleb z dwu zakresów głębokości (0,0-0,2 m oraz 0,4-0,6 m) w wybranych miastach Polski w stosunku do regionalnego tła geochemicznego, a różnicę sumarycznych wskaźników wzbogacenia między poziomem górnym i dolnym (stanowiącą w przybliżeniu udział czynników antropogenicznych w zanieczyszczeniu powierzchniowych gleb miejskich) zilustrowano w postaci kartograficznej.

The paper presents of anthropogenic and geogenic factors for urban soils pollution in Poland by As, Cd, Cr, Cu, Hg, Ni, Pb, S and Zn. Summary multi-element enrichment factors in rwo soil layers (0.0-0.2 m and 0.4-0.6 m) were evaluated for selected towns in relation to regional geochemical background. The results of the subtraction of the summary multi-element enrichment factors between surface and lower horizons (approximate share of anthropogenic factors in surface urban soils pollution) for particular towns are presented in a cartographic form.

Słowa kluczowe

zanieczyszczenie gleby czynniki geogeniczne czynniki antropogeniczne

soil pollution geogenic factors antropogenic factors

Wydawca

Wydawnictwo Politechniki Śląskiej

Czasopismo

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

Rocznik

2003

Tom

z. 256

Strony

177--184

Opis fizyczny

bibliogr. 31 poz.

Twórcy

autor

Pasieczna A.

Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa ul. Rakowiecka 4

Bibliografia

1. Alloway B.J., Ayres D.C.: Chemiczne podstawy zanieczyszczania środowiska. PWN, Warszawa 1999, s. 423.
2. Birke M., Rauch U.: Geochemical investigation in the urban area of Berlin. Federal Institute of Geosciences and Natural Resources. Berlin. Germany. 1994, pp.19.
3. Birke M., Rauch ., Helmert M.: Umweltgeochemie des Ballungsraumes Berlin-Schóneweide. Teil 1: Bearbeitunsmethodik - Elmentverteilung in Boden und Grudwassem. Z. Angew. Geol. 38,2, 1992, 57-66.
4. Bityukova L., Shogenova A., Birke M.: Urban geochemistry: A study of element distributions in the soils of Tallin (Estonia). Environ. Geoch & Health, 22 (2) 2000, 173193.
5. Chirenje T., Ma L., Q., Zillioux E.J.: Determinig arsenic distribution in urban soils:a comparison with nonurban soils. Sci. World J. 2, 2002, 1404-1417.
6. Culbard, E. B., Thornton I., Watt J., Wheatley M., Moorcroft S. , Thompson M.:Metal contamination in British urban dusts and soils. J. Environ. Qual., 17, 1988, 226-234.
7. Czarnowska К., Gworek В.: Zanieczyszczenie kadmem gleb Warszawy. Roczn. Glebozn. T. 39 nr 4,1988, 129-133.
8. Czarnowska K., Gworek B.: Stan zanieczyszczenia cynkiem, ołowiem i miedzią gleb Warszawy. Roczn. Glebozn. t. 42 nr 'A, 1991, 49-56.
9. Czarnowska K., Gworek B., Kozanecka T., Janowska E.: Spatial distribution of heavy metals in soils and soil pH in Warsaw area. Pol. Ecol. Stud. t. 9, nr 1-2, 1983, 63-79.
10. Czarnowska К., Gworek В., Majchrzak В.: Spatial distribution of lead, zinc, copper and manganese in Pabianice soils. Ann. Warsaw Agricult. Univ. - SGGW, Agricult. 24, 1992, 27-32.
11. Dobrzański В., Zawadzki S., (red.).: Gleboznawstwo. Państw. Wyd. Roln. i Leśne, Warszawa 1993, s. 562.
12. Faber A., Niezgoda J.: Zanieczyszczenie gleb i roślin uprawnych'w pobliżu huty cynku i ołowiu. Roczn. Glebozn. t. 33, *A, 1982, s. 93-106.
13. Komornicki T., Oleksynowa K.: Zawartość ołowiu i cynku w glebach Plant krakowskich. Roczn. Glebozn. t. 40 nr 2, 1989, s. 213-226.
14. Lenartowicz L.: Atlas geochemiczny Kielc 1: 50 000. Państw. Inst. Geol. Oddz. Świętokrzyski. Kielce 1994.
15. Lenartowicz L.: 2001 — Atlas geochemiczny Częstochowy i okolic 1: 100 000. Państw. Inst. Geol. Warszawa 2001.
16. Lis J.: Atlas geochemiczny Warszawy i okolic 1: 100 000. Państw. Inst. Geol. Warszawa 1992.
17. Lis J., Pasieczna A.: Atlas geochemiczny Polski 1:2 500 000, Państw. Inst. Geol., Warszawa 1995а.
18. Lis J., Pasieczna A.: Atlas geochemiczny aglomeracji łódzkiej 1: 100 000. Państw. Inst. Geol. Warszawa 1998а.
19. Lis J., Pasieczna A.: Atlas geochemiczny aglomeracji szczecińskiej 1: 200 000. Państw. Inst. Geol. Warszawa 1998b.
20. Lis J., Pasieczna A.: Atlas geochemiczny Pobrzeża Gdańskiego 1: 250 000. Państw. Inst. Geol. Warszawa 1999.
21. Lis J., Pasieczna A.: Tło geochemiczne i anomalie w środowiskach powierzchniowych Ziemi w Polsce. Zesz. Nauk. Polit. Śl. 1512, Górnictwo z. 248, 2001, s. 123-128.
22. Manecki A.: Badania modelowe geochemicznych zmian środowiska na objętych antropopresją obszarach Puszczy Niepołomickiej, Krakowa i Skawiny. Sozologia na obszarze antropopresji - przykład Krakowa. Przewodnik III Konferencji Sozologicznej. Kraków, 23-24 kwietnia 1993, 27-30.
23. Manecki A., Kłapyta Z., Schejbal-Chwastek M., Skowroński A., Tarkowski J., Tokarz M.: Wpływ przemysłowych zanieczyszczeń atmosfery na zmiany geochemii środowiska przyrodniczego Puszczy Niepołomickiej. Prace Miner. Kom. Nauk Miner. PAN Oddz. w Krakowie 71,1981, s. 58.
24. Marchwińska E., Kucharski R.: Stan i prognoza zanieczyszczenia metalami gleb uprawnych województwa katowickiego. Ochrona Środowiska 1, 1990, s. 115-124.
25. Pasieczna A.: Ołów w glebach wybranych miast w Polsce. Zesz. Nauk. Polit. Śl. 1512, Górnictwo z. 248, 2001, s. 135-141.
26. Paterson E., Sanka M., Clark L.: Urban soils as pollutant sinks - a case study from Aberdeen, Scotland. AppL Geoch. 11 (1/2), 1996,129-131.
27. Šajn R., Bidovec M., Andjelov M., Pirc S., Gosar M.: Geochemical atlas of Ljubljana and environs. Institute for Geology, Geotechnics & Geophysics. Ljubljana 1998. 33 pp, 37 maps.
28. Taraskevičius R.: Ecogeochemical anomalies in Vilnius, «munai. Institute of Geology. Vilnius 1996, pp.21.
29. Taraskevičius R.: Atmogeochemical anomalies in Alytus. Institute of Geology. Vilnius 1997, pp.18.
30. Thornton I., Culbard E.:Metals in urban dusts and soils. Environ. Tech. Lett. 6,1985, 137-144.
31. Xiangdong Li., Chi-Sun P., Pui Sum L.: Heavy metal contamination of urban soils and street dusts in Hong Kong. Appl. Geoch 16, 2001,1361-1368.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BSL5-0012-0037