Jurajskie korale w Polsce

• Autorzy: Roniewicz E.

Warianty tytułu

EN

Jurassic corals in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In the epicontinental Jurassic of Poland, scleractinian corals appeared in the Bathonian, but only in the Middle Oxfordian-Lower Kimmeridgian became a significant element of the shallow-water fauna. Over the whole area, Upper Jurassic coral facies are situated above the Oxfordian sponge megafacies. Middle Oxfordian Jurassic corals are the best known from the NE margin of the Holy Cross Mts and represented chiefly by lamellate colonies. The Upper Oxfordian and Kimmeridgian coral facies extends from the Pomerania, through central Poland to the fore-Carpathian region. Taxonomical and morphotypical coral diversifications of the Upper Oxfordian and Kimmeridian were higher than that of the Middle Oxfordian. In the Tethyan region, corals are known from the exotic pebbles of the Stramberk-type Tithonian limestones in the Carpathian Flysh and Pieniny Klippen Belt. The arguments against the interpretation of epicontinental coral accumulations as reefs, are as follows: abundance of lamellate corals and epithecate phaceloid taxa (the latter incapable to repair skeletal damages), high taxonomical diversification and frequency of corals with menianes representing presumable adaptations to filtering mode of nutrition, comparable rate of growth of coral constructions and of accumulation of surrounding sediment, association of corals characterized above with soft bottom and turbid water.

Słowa kluczowe

PL

jura; facja korali; środowisko; skleraktinie; korale

EN

Jurassic; scleractinian corals; environment; coral facies

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Volumina Jurassica
• Rocznik: 2004
• Tom: Vol. 2, no. 1
• Strony: 83--98
• Opis fizyczny: Bibliogr. 96 poz.

Twórcy

autor

Roniewicz E.

• Instytut Paleobiologii, Polska Akademia Nauk, ul. Twarda 51/55, 00-818 Warszawa,

Bibliografia

• Alloitcau, J. 1952. Madréporaires post- paléozoiqucs. W: Pivetcau J. (red.) Traité de Paléontologie, 1. 539-684, Masson et Ck', Paris.
• Babayev, R. 1973. Pozdneyurskie korally (skleracti- nii) severo-vostochnoy ehasti Malogo Kavkaza (Azerbaydzhan). 1-166, Akademia Nauk ASSR, Institut Geologii, Baku.
• Barbulescu, A. 1976. Considerations stratigra- phiques concernant les formations coralligcncs néojurassiques de la Dobrogea Centrale (Rou¬manie). Palaeontologia Polonica, 34: 3-15.
• Barczyk, W 1961. Jura sulejowska. Jeta Geologica Polonica, 1: 3.
• Barczyk, W. 1968. On some representatives of the genus Craniseus Dall (Braehiopoda) from Upper Jurassic of Bałtów (border of the Holy Cross Mts. in Poland). Prace Muzeum Ziemi, 12:177-186.
• Barczyk, W. 1969. Upper Jurassic terebratulids from the Mesozoic borders of the Holy Cross Mountains in Poland. Prace Muzeum Ziemi, 14: 3-76.
• Barczyk, W 1970. Some representatives of the family Thecidaidae (Braehiopoda) from the Upper Jurassic of Poland. Acta Geologica Polonica, 20, 4: 647-655.
• Beauvais, L. 1964. Etude stratigraphique et paléontologîque des formations a Madrépo¬raires du Jurassique supérieur du Jura et de l’Est du Bassin de Paris. Mémoires de la So¬ciété Géologique de Prance, 43, 100: 1-288.
• Beauvais. L. 1972. Revision des Madréporaires du Dogger de Balin (Pologne). Collection Reuss. Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien, 76: 29-35.
• Beauvais, L. 1977. Une espace nouvelle de Madréporaire dans le Jurassique supérieur du Groenland et de Ecosse. Implications paléo¬biogéographiques. Géobios, 10, 1: 135-141.
• Bendukidze, N. S. 1977. Ecology of the Malm Reef Formation of the Great Caucasus. Mémoires du Bureau de Recherches Géologiques et Mini- Źres, 89: 313-321.
• Bendukidze, N. S. 1982. Pozdneyurskie korally rifogennykh otlozhcniy Kavkaza і Kryma. Trudy, 74: 166.
• Bertling, M. 1993. Riffkorallcn in Norddeutschen Oberjura. - Taxonomie, Ôkologie, Verteilung. Palaeontographica, 226 A, 4-6: 77-123.
• Coates, A. G. і Jackson, J. В. C. 1985. Morphological themes in the evolution of clonal and aclonal marine invertebrates. IP: Jackson J. В. C., Buss L. W. і Cook R. E. (red.) Biology and evolution of clonal organisms. 67-106. Yale University Press, New Haven.
• Cuif, J. P. 1977. Arguments pour une relation phylétique entre les Madréporaires paléo¬zoïques et ceux du Trias. Implications systé¬matiques et l'analyse microstructurale des Madréporaires triasiques. Mémoires de la Société Géologique de France, 56, 129: 1-54.
• Deecke, W. 1904. Geologische Miscellen aus Pommern. 2. Die jurassische Korallen aus dem Diluvialsânde Hinterpommerns. Mitteilungeu des Naturwissenschaftliche Vereins tir Neuvorpommern u. Rügen in Greifswald, 35: 19-27.
• Dmoch, 1. 1970. Osady i fauna górnojurajska z Kłębów na Pomorzu Zachodnim. Studia Societatis Scimdiarum Torunienisis, 7, 4, C: 1-60
• Eliésova, H. 1973. Rhipidogyrinae ze stramber- skych vapencu (titon CSSR). Casopls pro mine¬ralogie a geologie, 18, 3: 267-287.
• Eliâsovâ, H. 1975. Sous ordre Amphiastreina Alloiteau, 1952 (Hexacorallia) des calcaires de Strambęrk (Tithonien, Tchécoslovaquie), âaso- pis pro mineralogii a geologii, 20, 1: 1-23.
• Eliasova, H. 1981.The Tithonian reef of Stramberk Limestone (Czechoslovakia, West Carpathians). àasopispro mineralogii a geologii, 26, 2:113¬124.
• Elias, M. і Eliâsovâ, H. 1984. Facies and palaeo¬geography of the Jurassic in the western part of the Outer Flysh Carpathians in Czechoslovakia. Sbornik geologickych veil, Geologie, 39: 105¬170.
• Geister, J. і Lathuiliere, B. 1991. Excursion A3. Jurassic coral reefs of the northeastern Paris Basin (Luxembourg and Lorraine). Excursion Guidebook. Muenster 1991, Fossil VI Cnidaria. International Association for Study of Fossil Cnidaria and Porifera, Bern. 1- 112.
• Geyer, O. F. 1954. Die oberjurassische Korallcn- fauna von Wirtenberg. Palaeontographica, 104 A: 121-220. '
• Gill, G. A. 1967. Quelques precisions sur les septes perforés des polypiers mésozoïques. Mémoires de la Société Géologique de France, 46, 106: 58-81. ’
• Gill, G. A. i Lafuste, J. G. 1971. Madréporaires simples du Dogger d'Afghanistan: étude sur les structures de type „Montlivaltia". Mémoires de la Société Géologique de France, 50, 115: 1-40.
• Gruszczyński, M. 1979. Ecological succession in Upper Jurassic hardgrounds from Central Poland. Acta Palaeontologica Polonica, 24, 4: 429-450.
• Gruszczyński, M., Hoffman, A., Małkowski, К., Tatar, A. і Halas, S. 1990. Some geochemical aspects of life and burial environments of late Jurassic sclcraetinian corals from northern Poland. Neues Jahrbuch fir Geologie und Palaeontologie, Monatshefte, 11: 673-686.
• Gutowski, J. 1998. Oxfordian and Kimmeridgian of the northeastern margin of the Holy Cross Mountains, Central Poland. Geological Quarterly, 42, 1: 59-72.
• Hallam, A. Coral patch reefs in the Bajocian (Middle Jurassic) of Lorraine. Geological Magazine, 112, 4: 383-392.
• Hara, U. і Taylor, P. D. 1996. Jurassic bryozoands from Bałtów, Holy Cross Mountains, Poland. Bulletin of the natural History Museum London (Geology), 52, 2: 91-102.
• Insalaeo, E. 1996. Upper Jurassic microsolcnid biostromes of northern and central Europe: facies and depositional environment. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Pala¬eoecology, 121: 169-194.
• Insalaeo, E., Hallam, A. і Rosen, B. 1997. Oxfordian (Upper Jurassic) coral reefs in Western Europe: reef types and conceptual depositional model. Sedimentology, 44: 707-734.
• Karczewski, L. 1965. Fauna i stratygrafia malmu okolic Radomska. Z badań stratygraficzno- paleontologlcznyeh w Polsce, 1. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 192: 97-145.
• Karczewski, L. 1969. Upper Jurassic Rudistac of the Margin of the Holy Cross Mountains (Poland). ActaPalaeontologica. Polonica, 14, 3: 395-498.
• Karczewski, L. 1974. The Bivalvia of the genus Trichites Plot from the Upper Jurassic of the margin of the Góry Świętokrzyskie Mountains. Z badań stratygraficzno-paleontologicznych w Polsce, 7. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 276:87-113
• Kazimierczuk, J, Pszczólkowski, A. 1968. Niecią¬głości sedymentacyjne w dolnym kimerydzie po¬łudniowo-zachodniego obrzeżenia Gór Święto¬krzyskich. Ac Az Geologica Polonica, 3: 587-612.
• Kegel, W. 1918. Ueber Oxford-Geschiebe aus Pommern. Jahrbuch der Preussiche Geolo- gische Landesanstalt, 37, (1916), 1: 197-224.
• Koby, E 1881-1889. Monographie des polypiers jurassiques de la Suisse. Mémoires de la Société Paléontologique Suisse, 7-16: 1-582.
• Kołodziej, B. 1997. Sclcractinia z wapieni cgzotykowych typu sztramberskiego z polskich Karpat fliszowych. Niepublikowana praca doktorska, Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. 1-103. Kraków.
• Kołodziej, B. 1999. Scleractinia from the Stramber к-type limestones (Tithonian-Berria- sian, Polish Carpathians). 8th International Symposium on. Fossil Cnidaria and. Porifera, Sendai, Abstracts-. 24. Sendai.
• Kutek, J. 1968-1969. Kimeryd i najwyższy Oksford południowo-zachodniego obrzeżenia mezozoicz- nego Gór Świętokrzyskich. Część I Stratygrafia, Część II Palcogeografia. Acta Geologica Polonica, 18, Зі 493-586; 19, 2: 221-321.
• Kutek, J. i Głazek, J. 1972. The Holy Cross area, Central Poland in the Alpine cycle. Acta Geologica Polonica, 22, 4: 603-653.
• Matyja, В. A. 1985. Zalas, (red.) Betka, Z., Matyja, B. A., Radwański, A. Field guide of the Geological Excursion to Poland, 2. .May-8. June 1985: 125-128.
• Matyja, В. A. i Wierzbowski, A. 1996. Sea-bottom relief and bathymetry of Late Jurassic Sponge Megafacies in Central Poland. GeoResearch Forum, 1-2: 333-340.
• Matyja, В. A. i Wierzbowski, A. 1985. Rozwój sedymentacji i zróżnicowanie facjalne w jurze górnej struktury Zalesia. Utwory jurajskie Za¬lesia na Kujawach i ich znaczenie surowcowe, Wiktorowo, październik 1985: 30-35.
• Matyja, B. A„ Gutowski, J. i Wierzbowski, A. 1989. The open-shelf-carbonate platform succession at the Orfordian/Kimmeridgian boundary in the SW margin of the Holy Cross Mts: stratigraphy, facies, and ecological implications. Acta Geologica Polonica, 39, 1-4: 29-48.
• Morycowa, E. 1964. Korale ze skałki cgzotykowej w Kruhelu Wielkim kolo Przemyśla (górny tytoń, Karpaty Polskie). Rocznik Polskiego Towa¬rzystwa Geologicznego, 34: 489-508.
• Morycowa, E. 1968. Egzotyki wapieni typu sztram- berskiego znad Jeziora Rożnowskiego. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 38: 19-32, ’
• Morycowa, E. 1971. Hexacorallia et Octocorallia du Crétacé inférieur dc Rarau (Carpathes Orientales roumaines). Acta Geologica Polo¬nica, 16, 1-2: 1-149.
• Morycowa, E. 1974. Hexacorallia d’un bloc exotique de calcaire tithonique ą Woźniki prŻs de Wadowice (Carpathes Polonaises Occidentales). Acta Geologica Polonica, 24, 3: 457 - 484.
• Morycowa, E. i Moryc, W. 1976. Rozwój utworów jurajskich na przedgórzu Karpat w rejonie Dąbrowy Tarnowskiej - Szczucina. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 46: 231-288.
• Morycowa, E. i Ronicwicz, E. 1995. Microstructural disparity between Recent fungiine and Mesozoic microsolenine scleractinians. Acta Palaeonto¬logica Polonica, 40, 4: 361-385.
• Niemczycka, T. 1976. Jura górna na obszarze wschodniej Polski (między Wisłą a Bugiem). Prace Instytutu Geologicznego, 77: 1-99.
• Lathuiliare, B. 1988. Analyse de populations d’Isastrees bajociennes (Sclćractinaires juras¬siques de France). Consequences taxonomi¬ques, stratigraphiques et paléontologiqucs. Géobios, 21, 3: 269-305.
• Leinfclder, R. R., Krauttcr, M., Laternser, R„ Nose, M., Schmidt, D. U., Schweigert, G., Werner, W, Keupp, IL, Brugger, H., Herrmann, R., RehfeJd- Kiefer, U., Schroeder, J. H., Reinhold, C., Koch, R., Zeiss, A., Schweizer, V, Christmann, H., Menges, G. і Lutcrbach, H. 1994. The origin of Jurassic reefs: current research developments and results. Facies, 31: 1-56.
• Ogilvie, M. 1896. Die Korallen der Stramberger Schichten. Palaeontographica, 7A, 2: 73-284.
• Ogilvie, M. 1897. Microscopic and systematic study of madreporarian types of corals. Philosophical Transactions of the Royal Society of London, 187 B: 83-345. '
• Pisera, A. Boring and nestling organisms from Upper Jurassic coral colonies from Northern Poland. Acta Palaeontologica Polonica, 32, 1¬2: 83-104.
• Reuss, A. E. 1867. Die Bryozben, Anthozoen und Spongiairien des hraunen Jura von Balin bci Krakau. Denschriften des Kaiserlichen Aka¬demie der Wissenschaften. Mathematisch- NaturwissenschaflUche Classe, 27: 1-27.
• Richter, K. 1931. Geologische Fihrer durch die Zarn- glaff-Schwantcschagener Malmbruche. Mitteil- ungen der Geologisch-Palaontologisches Insti¬tut, Universitât Greifswald, 7: 3-214.
• Ronicwicz, E. 1960. Complexastraea i Thecos- milia z astartu Polski. Acta Palaeontologica Polonica, 5, 4: 451-470.
• Ronicwicz, E. 1966. Les Madréporaires du Jurassique supérieur de la bordure des Monts de Sainte Croix, Pologne. Acta Palaeontologica Polonica, 11, 2:157-264.
• Roniewicz, E. 1968. Actinaraeopsis, un nouveau genre de Madréporaire jurassique de Pologne. Acta Palaeontologica Polonica, 13: 305-309.
• Roniewicz, E. 1970. Kobyastraea n. gen. homo- morphique de Thamnasteria Lesauvage, 1823 (Hexacoraiła). Acta Palaeontologica. Polonica, 15, 1: 137-151.
• Roniewicz, E. 1975. Jurajskie koralowce z otworu wiertniczego Tomaszów Lubelski IG 1. To¬maszów Lubelski IG 1, Jarczów IG 2. Profile głębokich otworów wiertniczych. Instytutu Geologicznego, 24: 161.
• Roniewicz, E. 1976a. Les Scléractinlaires du Jurassique supérieur de la Dobrogea Centrale, Roumanie. Palaeontologia Polonica, 34: 17¬121.
• Roniewicz, E. 1976b. Formacja koralowa w malmie Gór Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny, 8: 469-471. '
• Roniewicz, E. 1977. Upper Kimmeridgian Scle- ractinia of Pomerania (Poland). Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 47, 4: 613-622'. '
• Roniewicz, E. 1979. Jurassic scleractinian coral Thamnoseris Etallon, 1856 and its homeo¬morphs. Acta Palaeontologica Polonica, 24, 1: 51-64.
• Roniewicz, E. 1982. Pennular and non-pennular Juraassic scleractinians — some examples. Acta Palaeontologica Polonica, 27, 1-4: 157-193.
• Roniewicz, E. 1984. Aragonitic Jurassic corals from erratic boulders of the S Baltic coast. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologiczngo, 54, 1-2: 65-77.
• Roniewicz, E. 1989. Phaceloid corals as a pecu¬liarity of Mesozoic shallow-water seas, ijth International Conference on Coral Biology, University of Southampton 10-14 July 1989. Programme and Abstract: 80.
• Roniewicz, E. 1996. Kierunki ewolucyjne w rozwoju koralowców sześciopromiennych (koralowce, parzydelkowce). Kosmos, 45, 4: 687-700.
• Roniewicz, E., Morycowa, E. 1980. Gromada Antho- zoa. Budowa Geologiczna Polski, III, 2b, Jura. 353-369. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa
• Roniewicz, E. i Morycowa, E. 1993. Evolution of the Seleraclinia in the light of microstructural data. Courier Forsehungslnstitut Senckenberg, 164: 233-240.
• Roniewicz, E. і Morycowa, E. 1996. Mikrostru- kturalne świadectwo zmian w historii rozwoju korali sześciopromiennych, Geologos, 1: 5-17.
• Roniewicz, E. i Roniewicz, P. 1968. Powierzchnia twardego dna w utworach koralowych kimerydu Gór Świętokrzyskich. Acta Geologica Polonica, 18, 2: 376-385.
• Roniewicz, E. i Roniewicz, P. 1971. Upper Jurassic coral assemblages of the Central Polish Uplands. Acta Geologica Polonica, 21, 3: 399¬422.
• Roniewicz E. i Stolarski J. 1999. Evolutionary trends in the epithecale scleractinian corals. Acta Palaeontologica. Polonica, 44, 2: 131-166.
• Roniewicz, P. 1967. Ripple marks in the Upper Jurassic limestones ol the Holy Cross Mts. Bulletin (le l’Academie Polonaise des Scien¬ces, Géologie et Géographie, 15, 2: lü 1-106.
• Rutten, M. S. і Jansonius, J. 1956. The Jurassic reefs on the Yonne (South-eastern Paris Basin). American Journal of Science, 254, 6: 353-371.
• Schlichter, D. 1992. A perforated gastrovascular cavity in the symbiotic deep-water coral Leptoseris fragilis'. a new strategy to optimize heterotrophic nutrition. Helgolander Meeres- untersuchungen, 45: 423-443,
• Schlichter, D. і Brendelberger, H. 1988. Plasticity of the scleractinian body plan: functional morphology and trophic specialization of Myeedium elephantotus (Pallas, 1766). Facies, 39: 227-242.
• Stolarski, J. 1994. Słoneczna symbioza. Wiedza i Życie, kwiecień: 46-49.
• Stolarski, J. i Roniewicz, E. 2001. Towards a new synthesis of evolutionary relationships and classification of Seleraclinia. Journal of Paleontology, 75, 6: 1090-1108.
• Tarkowski, R., Thierry, J., Marchand, D„ Magnold, Ch., Hein nee, J. H., Garcia, J. P. і Laurin, B. 1994. L”’Oolithe de Balin” (Pologne méridionale). Nouverllcs observations et interpretations stratigraphiques. Geobios, 17: 441-467.
• Turnsek, D. 1973. Zgorniejurske korale iz juzne Slovenije. Razprave, Slovensko Akademija Znanosti in Umetnosti, Classis IV, 15, 6:1-121.
• Turnsek, D., Seyfried, H. і Geyer, О. E 1975. Geologische und Palaeontologische Unter- suchungen an einem Korallenvorkommen in Subbetischen Unterjura von Murcia (Sid-Spa- nien). Razprave, Slovenska Akademija Znanosti in Umetnosti, nat.-hist., 18, 5: 3-35.
• Vaughan, T. W і Wells, J. W. 1943. Revision of the suborders, families, and genera of the Scler- actinia. Geological Society of America, Spe¬cial Papers, 44: xv, 363.
• Wieczorek, J. 1979. Upper Jurassic nerineacean gastropods from The Holy Cross Mts (Poland). ActaPalaeontologica Polonica, 24, 3: 299-350.
• Wierzbowski, A. 1966. Górny oksford i dolny kimeryd Wyżyny Wieluńskiej. Acta Geologica Polonica, 16, 2: 127-197.
• Wierzbowski, A., Matyja, В. A. i Sobieraj, K. 1992. Stop 1.4. Julianka, coral colonization on the cyanobacteria-sponge bioherms at the turn of the Oxfordian and Kimmeridgian. Internatio¬nal Subcommision on Jurassic Stratigraphy. Oxfordian T Kimmeridgian Joint Working Groups Meeting, Warszawa and Central Polish Uplands, September 7-12, 1992. Field Guide, 37-40.
• Wierzbowski, A., Matyja, В. A. i Ślusarczyk- Rzdwan, D. 1983. Nowe dane o górnej jurze Wyżyny Wieluńskiej i okolic Burzenina oraz jej znaczeniu surowcowym. Kwartalnik Geo¬logiczny, 27, 3: 517-533.
• Wilczyński, A. 1962. Stratygrafia górnej jury w Czarnoglowach i Świętos zewie. Acta Geologica Polonica, 12, 1.
• Wojciechowski, R. 1989. Jurajskie koralowce Wierzbicy z obrzeżenia mezozoicznego Gór Świętokrzyskich. Praca magisterska, Instytut Geologii Podstawowej, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Yabe, H. i Sugiyama, T. 1935. Geological and geographical distribution of reef corals in Japan. Journal of Paleontology, 20, 3: 183-217.