Krótkookresowa prognoza indukowanego zagrożenia sejsmicznego w górnictwie

• Autorzy: Kornowski J. , Kurzeja J.

Warianty tytułu

EN

Short-term prognosis of induced seismic hazard in mining

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Publikacja ta jest drugą częścią trzyczęściowego cyklu artykułów, w których opisano wyniki projektu celowego (KBN/NOT: 6T120056 20G2C/05823) realizowanego wspólnie przez Główny Instytut Górnictwa i Centralną Stację Ratownictwa Górniczego. Projekt ten dotyczył zagrożenia sejsmicznego w czasie akcji ratunkowej po tąpnięcia W artykule, w przystępny i prosty sposób, opisano metodę limowej prognozy całkowitej energii emisji sejsmicznej emitowanej z obserwowanego obszaru w kolejnych jednostkach czasu. Podkreślono, że właśnie wykorzystanie, do prognoz całkowitej energii sejsmicznej jest zasadniczą nowością metody. Prognoza ma charakter sekwencyjny i probabilistyczny, co w praktyce oznacza, że co jednostkę czasu prognozuje się wartość średnią i wariancję rozkładu logarytmicznej energii. Ponieważ rozkład logarytmicznej energii może być aproksymowany rozkładem normalnym, średnia i wariancja umożliwiają obliczenie prawdopodobieństw przedziałowych dla energii oraz obliczenie zagrożenia zdefiniowanego jako prawdopodobieństwo przekroczenia lokalnie ustalonej wartości krytycznej, zwanej progiem bezpieczeństwa. W artykule zamieszczono też - wraz z krótką analizą- przykłady rzeczywistej, dwumiesięcznej (luty, marzec 2003) sekwencyjnej prognozy godzinowych energii i zagrożenia sejsmicznego w ścianie 44/510 w kopalni "Wesoła". Autorzy dziękują Dyrekcji i pracownikom Działu Tąpań kopalni "Wesoła" za wspaniałą współpracę i udostępnienie danych.

EN

This paper makes the second part of a sequence of papers describing the basis and results of the project realized by cooperating teams of the Polish Central Mining Institute and the Polish Central Rescue Station - attempting to build methods of induced seismic risk prediction during a rescue operation after a rockburst This paper describes, in a mainly tutorial fashion, the method of linear prediction as applied to the total energy (AE + tremors) of induced mining seismicity, as well as (constructively defined) seismic hazard. This is a sequential probabilistic prediction, meaning that the mean value, and variance are predicted every time unit - allowing to calculate interval probabilities for the total seismic energy. Example of two months lasting real hourly prediction - of energy at the 44/510 longwall in the "Wesoła" coal mine - are included.

Słowa kluczowe

PL

zagrożenie sejsmiczne; tąpnięcia; akcja ratunkowa

EN

seismic hazard; rockburst; rescure operation

• Wydawca: Główny Instytut Górnictwa
• Czasopismo: Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
• Rocznik: 2005
• Tom: nr 1
• Strony: 33--48
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz.

Twórcy

autor

Kornowski J.

• Główny Instytut Górnictwa, Zakład Geologii i Geofizyki, Plac Gwarków 1, 40-166 Katowice, tel. [phone]

autor

Kurzeja J.

• Główny Instytut Górnictwa, Zakład Geologii i Geofizyki, Plac Gwarków 1, 40-166 Katowice, tel. [phone],

Bibliografia

• 1. Akaike H. (1974): A New Look at the Statistical Model Identification. IEEE Trans. Autom. Contr. AC-19, s. 716-723.
• 2. Box G.E.P., Jenkins G.M. (1970): Time Series Analysis, Forecasting and Control. San Francisco, Holden-Day.
• 3. Brockwell P.J., Davis R.A. (1991): Time Series: Theory and Methods. New York, Springer-Verlag.
• 4. Dubiński J., Konopko W. (2000): Tąpania – ocena, prognoza, zwalczanie. Katowice, GIG.
• 5. Kajdasz Z., Kornowski J. Nowak W., Kurzeja J., (2000): Monitorowanie zagrożenia sejsmicznego dla potrzeb akcji ratowniczej. Tapania 2000. Katowice, GIG.
• 6. Kornowski J. (2002), Podstawy sejsmoakustycznej oceny i prognozy zagrożenia sejsmicz-nego w górnictwie. Katowice, GIG.
• 7. Kornowski J. (2003a): Linear Prediction of Aggregated Seismic and Seismoacoustic Energy Emitted from a Mining Longwall. Acta Montana, Ser. A No. 22(129), s. 5–14.
• 8. Kornowski J. (2003b): Linear Prediction of Hourly Aggregated AE and Tremors Energy Emitted from a Longwall and its Performance in Practice. Arch. Min. Sci., Vol. 48 No. 3, s. 315-337.
• 9. Kornowski J. (2004): Wprowadzenie do zagadnienia sekwencyjnej prognozy ryzyka finansowego w czasie akcji ratowniczej po tąpnięciu. Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko nr 4.
• 10. Kornowski J., Kurzeja J. (2002): Metoda prognozowania zagrożenia sejsmicznego w kopalniach węgla kamiennego. Przegląd Górniczy nr 12, s. 15–20.
• 11. Kornowski J., Kurzeja J. (2004): Liniowa prognoza całkowitej energii emisji sejsmicznej indukowanej eksploatacją górniczą. Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa nr 12.
• 12. Kurzeja J. (2004): Sekwencyjna prognoza emisji sejsmicznej generowanej eksploatacją pokładu węgla. Katowice, GIG (Praca doktorska).
• 13. Lasocki S. (1990): Predykcja silnych wstrząsów górniczych. Zeszyty Naukowe AGH, Seria Geofizyka Stosowana z. 7.
• 14. Leadbetter M.R., Lindgren G., Rootzen H. (1983): Extremes and Related Properties of Random Sequences and Processes. New York, Springer-Verlag.
• 15. Marcak H., Zuberek M.W. (1994): Geofizyka górnicza. Katowice, Śląskie Wydaw. Tech.
• 16. Surma A., Kornowski J. (2002): Liniowa prognoza zagrożenia sejsmicznego na podstawie obserwacji w rejonie ściany 37/510 kopalni „Wesoła”. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie nr 12, 28–31.
• 17. Swiesznikow A.A. (1965): Podstawowe metody funkcji losowych. Warszawa, PWN.