Pre-war social building concepts and the housing needs of the time as exemplified by the selected Silesian cities

• Autorzy: Wojtas J.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In those of the Silesian cities which belonged to Germany before World War II, such as Gliwice, Bytom or Zabrze, the residential estates built in the twenties and thirties of the 20th century were homogenous settlements showing typical architectural designs. They were built under specific political, social and economic conditions and exemplify the extensive programme of budget housing accomplished in Germany after World War I. The values of such historical houses are now being wasted, due to either negligence or uncontrolled modernisation. This paper is a fragment of an extensive study on residential estates dating back to the years 1919 through 1945, carried out within the framework of the research project: "Historical residential estates in the Upper Silesian cities of Bytom, Gliwice and Zabrze in the years 1919-1945. Build-up typology and present condition" (grant 5 T07F 011 25). The objective of the recent study has been to analyse the history of such settlements, to point to the distinctive features of the estates dating back to the period 1919 through 1933 (Weimar Republic) and those built between 1933 and 1945 (Third Reich), to define characteristic types of the buildings in architectural and urban planning terms and to research into their present condition. The analyses provided grounds to determine the scale of the changes and to name the reasons. Tremendous changes made to the structure of the analysed estates suggest that the lack of any restrictive regulations to control modernisation of historical architecture results in the decay of the original harmony of such historical quarters. It would be of purpose if mechanisms were created to utilise the investor's potential to revitalise the historical estates in an appropriate way and to build new ones which would link contemporary architectural trends with local traditions.

PL

W śląskich miastach, które przed II wojną światową leżały w granicach Niemiec, takich jak Gliwice, Bytom, Zabrze, osiedla mieszkaniowe budowane w latach 20. i 30. XX, tworzą zwarte, jednorodne zespoły zabudowy, o charakterystycznej typowej architekturze. Powstawały one w specyficznych warunkach politycznych, społecznych i gospodarczych i są przykładem realizowanego na szeroką skalę programu budowy tanich mieszkań, realizowanego w Niemczech po I wojnie światowej. Architektura tych historycznych zespołów mieszkaniowych nieustannie traci swoje walory, w wyniku zaniedbania, bądź niekontrolowanych modernizacji. Artykuł jest fragmentem obszernego opracowania dotyczącego zespołów mieszkaniowych z okresy 1919-1945 wykonanego w ramach projektu badawczego na temat: "Historyczne zespoły mieszkaniowe miasta Górnego Śląska Bytomia, Gliwic, Zabrza w latach 1919-1945. Typologia zabudowy i stan zachowania" (grant 5 T07F 011 25). Celem pracy jest zbadanie historii powstania tych zespołów mieszkaniowych, określenie cech odróżniających zespoły z okresu lat 19191-1933 (Republika Weimarska) i 1933-1945 (Trzecia Rzesza), określenie charakterystycznych typów zabudowy w skali urbanistycznej i architektonicznej oraz zbadanie stanu zachowania. Analizy te staly się podstawą do określenia skali zmian i ich przyczyn. Ogrom dokonanych zmian w strukturze analizowanych zespołów daje podstawę do stwierdzenia, że brak bardziej rygorystycznych przepisów regulujących modernizacje historycznych zespołów spowoduje zanik pierwotnej harmonii tych historycznych dzielnic. Celowe byłoby stworzenie mechanizmów, dzięki którym potencjał inwestora byłby zaangażowany w proces prawidłowej rewitalizacji historycznych zespołów oraz budowy nowych, które łączyłyby współczesne tendencje w architekturze z lokalną tradycją.

Słowa kluczowe

EN

social estate; standard housing; settlements; uncontrolled modernisation; conservation guidelines

PL

budownictwo społeczne; mieszkania standardowe; osiedle; modernizacja niekontrolowana; wytyczne konserwacji

• Wydawca: Silesian University of Technology
• Czasopismo: Architecture Civil Engineering Environment
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 1, no. 3
• Strony: 27--38
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz.

Twórcy

autor

Wojtas J.

• Faculty of Architecture, The Silesian University of Technology, 7 Akademicka street, 44-100 Gliwice, Poland,

Bibliografia

• [1] Cf. Greiner P.; Pojęcie Górnego Śląska w aspekcie his-toryczno-przestrzennym (The notion of Upper Silesia in the historical and spatial aspect) in Raport z sesji naukowej 80 lat Górnego Śląska (Report in scientific conference - 80 years of Upper Silesia). Pszczyna 2002, (in Polish) Gabzdyl M.; Gliwice wczoraj (Gliwice yesterday), ed. Wokół nas, Gliwice, 1994 (in Polish)
• [2] Miller Lane P.; Architecture and Politics in Germany 1918-45, Harvard 1985; p. 87.
• [3] Urbaniak, J.; Wrocławska wystawa Werkbundu. WUWA 1929 (Wrocław exhibition of Werkbund WUWA 1929). Muzeum Architektury we Wrocławiu (Museum of Architecture in Wrocław), OW PW, Wrocław 2002; p. 21 (in Polish)
• [4] Cf. Kononowicz W.; Wrocław. Kierunki rozwoju urbanistycznego w okresie międzywojennym (Directions of urban planning development in the mid-war period). OW PW, 1997 (in Polish)
• [5] Szczypka-Gwiazda B.; Pomiędzy praktyką a utopią. Trójmiasto Bytom - Zabrze - Gliwice, jako przykład koncepcji miasta przemysłowego czasów Republiki Weimarskiej (Between practice and utopia. Tri-city Bytom-Zabrze-Gliwice as an example of the industrial city concept in the Weimar Republic period). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 2003, p. 17 (in Polish)
• [6] Schabik K.; Gleiwitz. Dari Verlag, Berlin, 1928.
• [7] May E.; Die Grundtypen der Schlesischen Heimstätte mit Finanzierungstabelle. Schlesises Heim, heft 3, 1924, pp. 71-77, heft 4, 1924, pp. 109-115, (in German) Die Typen der Schlesischen Heimstätte. Schlesisches Heim, heft IV, 1925, pp. 137-143, (in German)
• [8] May E.; Die Typen der Schlesischen Heimstätte, op. cit. p. 139.
• [9] Semi-rural areas as translated directly from German were rural areas in close distance from the city, inhabited mainly by workers owning small farmlands.
• [10] Schlesischen Heimstätte verified in practice efficiency of the implemented economizing solutions by inspections to the already inhabited houses. May E.; Warmeschutz im Kleinhausbau (Thermal insulation in small houses). Schlesisches Heim, Breslau, heft 1, 1924, pp. 11-15, (in German)
• [11] Schlesisches Heim. Breslau, heft 1, 1924, p. 15.
• [12] Schabik K.; Gleiwitz. Dari Verlag, Berlin, 1928, p. 84
• [13] Until that time Zabrze, although showing city characters, remained a rural commune and was referred to as „the largest village of Europe”. It was only new political and economic situation that forced granting Zabrze the municipal rights.
• [14] Dietz D'Arma L.; Miasto Zabrze, jego rozwój i przeobrażenia przestrzenne w Kroniki Miasta Zabrze (The city of Zabrze, development and transformations). Zabrze Chronicles 1974, No. 7, p. 151 (in Polish)
• [15] In 1928 he invited, for urban planning of the city, Gustaw Alinger - an architect of gardens from Berlin and Dominikus Böhma. Together they prepared a project of development of the northern areas of the city. Szczypka-Gwiazda B.; Pomiędzy praktyką a utopią. Trójmiasto Bytom-Zabrze-Gliwice, jako przykład koncepcji miasta przemysłowego czasów Republiki Weimarskiej (Between practice and utopia. Tri-city Bytom-Zabrze-Gliwice as an example of the industrial city concept in the Weimar Republic period). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 2003, p. 52 (in Polish).
• [16] The houses are sunlit along East-West line. They are divided by staircases into 8 segments. On each floor of the segment there are 3 apartments. Two flats incorporate each a room of 17 m2, a room - „chamber” of 9 m2 and a living room-kitchen with a cooking aisle of 16 m2 total area. Such flats were, as defined by the Germans, 1 Vi - room flats with a kitchen, hall and WC. The smaller flat has one room of 15 m2, a kitchen of 17.5 m2, a hall and WC. Each kitchen is provided with a balcony aisle. A single building accommodated 72 flats, to give 720 in the whole estate. Construction of the premises was financed by the state credits. The first three apartment blocks built in Czarneckiego street were furnished with central heating and each flat was additionally provided with an attic and basement. As requested by the inhabitants the following houses built had coal ovens. Later, for economic reasons, the attics were given up.
• [17] On each floor there are four 3-room flats with a kitchen, hall and WC and 26 two-room flats with a kitchenette, hall and WC. The apartments were coal oven heated, each provided with gas installation, water, electricity supply and individual basement.
• [18] Kozina I., op. cit. p. 194, after OSW, 22.XII 1936.
• [19] Deutscher Ostfront, 1933.
• [20] Deutscher Ostfront op. cit.
• [21] Kozina I., op. cit. after: OSW. 13. 111, 1938.