Podstawy racjonalnej gospodarki małymi złożami kruszywa naturalnego

• Autorzy: Jurys L.

Warianty tytułu

EN

Rudiments of rational management of small deposits of natural aggregate

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Kopalnie wydobywające kopalinę w ilości do 20 tys. m ³ stanowią blisko połowę zakładów górniczych co sprawia, że racjonalna gospodarka małymi złożami jest w polskim górnictwie sprawą ważną. Kształtowanie warunków racjonalnej gospodarki małymi złożami zaczyna się już na etapie prac poszukiwawczych i trwa miejscami, aż do likwidacji zakładu górniczego włącznie. Ze względu na uproszczone procedury uzyskiwania koncesji na wydobycie nie ma etapu prac poświęconych projektowaniu zagospodarowania złoża i szczegółowemu planowaniu eksploatacji. Koncepcja zagospodarowania złoża musi jednak powstać, a jej zapis znaleźć się w koncesji. Praktyka wykazuje, że właściwym z punktu widzenia racjonalnej gospodarki złożem, czasem planowania jego zagospodarowania jest już poszukiwanie i rozpoznawanie złoża. Wymaga to od geologa posiadania wiedzy z zakresu górnictwa, ale przede wszystkim znajomości prawa geologicznego i górniczego, a w tym różnych jego interpretacji i różnego stosowania, zmiennych w czasie i w zależności od regionu. W sposób zasadniczy na racjonalną gospodarkę małymi złożami wpływa wyznaczenie granic złoża i obszaru górniczego ograniczające do minimum konieczność tworzenia w złożu filarów ochronnych i innych podobnych zabezpieczeń oraz odpowiednie do praktyki stosowania prawa przez organa administracji geologicznej i nadzoru górniczego. Zasadnicze zastrzeżenia budzi stosowana przez niektóre organy nadzoru górniczego i administracji geologicznej wybiórcza zasada nienaruszalności pionowych granic złoża narysowanych w dokumentacji geologicznej. Z tej właśnie zasady wynika konieczność pozostawiania kopaliny w końcowych skarpach wyrobiska i powstania strat pozaeksploatacyjnych pogarszających znacznie stopień wykorzystania małych złóż. Z przedstawionego w artykule obrazu gospodarki małymi złożami kruszywa naturalnego wynika, że poprawa racjonalności ich zagospodarowania zależy głównie od interpretacji i stosowania prawa przez organy administracji geologicznej i nadzoru górniczego oraz od ich uwzględniana podczas dokumentowania złoża.

EN

Mines extracting mineral in quantities up to 20 thousand cubic meters constitute nearly half of the mining works, which is the reason why the reasonable small - scale deposits management plays an important role in polish mining industry. Shaping the conditions of rational small - scale deposits management starts already at a stage of exploratory works and may last until the mining works are closed down. Because of the simplified procedures of acquiring the license for mineral output. there is nothing like specific stage dedicated to designing the deposit area usage and detailed planning of the exploitation. However, the concept of mineral deposit management has to be created and must be recorded in a license. As the practice shows, the right time - considering rational deposits management -for planning the deposit area usage is already the time of exploratory and reconnaissance works. It makes it necessary for the geologist to have knowledge in a field of mining industry, especially geological and mining law. including wide range of interpretation and differences in application depending on time and region. Rational management of small - scale deposits is strongly influenced by demarcating deposit boundaries and mining area, which restricts the need of constructing protection pillars and other similar safeguards to a minimum. Small - scale deposits rational management is also impacted by practice - adequate law application by mining authority and geological supervision. Some significant reservations are caused by selective principle of invidability of vertical deposit limits drawn up in geological documentation applied by of mining authorities and geological supervision. It results with a necessity of leaving the mineral in a final excavation slopes, which is the reason for losses making the exploitation level of small -scale deposits much lower. The picture of small - scale natural aggregate deposits management presented in the article follows the suggestion, that improvement of management rationality depends mainly on geological administration organs law interpretation and application, and considering these regulations while documenting the deposit.

Słowa kluczowe

PL

kruszywo naturalne; małe złoża; eksploatacja złóż

EN

natural aggregate; small deposits; deposit exploitation

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2009
• Tom: R. 50, nr 2-3
• Strony: 70--73
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz.

Twórcy

autor

Jurys L.

• Oddział Geologii Morza, Państwowy Instytut Geologiczny, Gdańsk - Oliwa,

Bibliografia

• [1] Jurys L., 2004 - Znaczenie definicji granic geologicznych i górniczych w gospodarce złożami kopalin pospolitych. Górnictwo Odkrywkowe, nr 3-4. Wrocław
• [2] Kulczycki Z., Pytel J., Sowa A., 2002 - Regulacje prawne ochrony i wykorzystania zasobów złóż kopalin na przykładzie górnictwa węgla kamiennego. Górnictwo Odkrywkowe, nr 2-3, Wrocław
• [3] Kulczycki Z., Sowa A., 2004 - Rola i zadania służby mierniczej i geologicznej w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny pospolite. Górnictwo Odkrywkowe, nr 3-4, Wrocław
• [4] Kulczycki Z., Bednarczyk S., Sowa A., 2005 - Racjonalna gospodarka złożami kopalin pospolitych w aspekcie doświadczeń w sprawowaniu nadzoru górniczego nad procesem eksploatacji. Górnictwo Odkrywkowe, nr 2, Wrocław
• [5] Kulczycki Z., Sowa A., 2006 - Prawo geologiczne i górnicze a geologiczna obsługa kopalń. Górnictwo Odkrywkowe, nr 1-2, Wrocław
• [6] Nieć M., 2002 - Problem dokumentowania granic złóż i jego znaczenie dla gospodarki złożem. Górnictwo Odkrywkowe, nr 2-3, Wrocław
• [7] Szamałek K., 2002 - O potrzebie definicji kopaliny. Górnictwo Odkrywkowe, nr 2-3, Wrocław