Uwarunkowania środowiskowe zagospodarowania zasobów złóż kopalin skalnych w województwie podkarpackim

• Autorzy: Radwanek-Bąk B. , Malata T.

Warianty tytułu

EN

Environmental conditioning of the management of the rock mineral deposits in the Podkarpackie Viovodship

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Województwo podkarpackie zajmuje 17,9 tys. km², co stanowi około 5,5% powierzchni kraju. Zamieszkuje je ponad 2,1 min ludności, a średnia gęstość zaludnienia wynosi 118 mieszkańców na km:. Stopień urbanizacji jest najniższy w kraju - 41 %. Omawiany region odznacza się wysokimi walorami środowiska przyrodniczego: dużymi, zwartymi kompleksami naturalnych lasów, bogatą florą i fauną, pięknymi krajobrazami, znacznymi zasobami wód powierzchniowych i podziemnych (główne zbiorniki wód podziemnych), użytków rolnych, a także bogatym dziedzictwem kulturalnym. Najbardziej cenne przyrodniczo fragmenty województwa (około 47,6% jego powierzchni) są objęte różnymi formami prawnej ochrony. Województwo dysponuje zasobami różnych kopalin: ropy naftowej, gazu ziemnego, siarki rodzimej oraz znaczną bazą zasobową kopalin skalnych: kamieni budowlanych i drogowych (głównie piaskowców), kopalin okruchowych (piaski i żwiry) oraz ilastych ceramiki budowlanej. Są one (poza złożami węglowodorów) eksploatowane metodami odkrywkowymi. Konieczność ochrony środowiska przyrodniczego oraz wzrost zabudowy i infrastruktury terenu powoduje narastanie konfliktów związanych z możliwością zagospodarowania złóż. Przedstawienie tych uwarunkowań i trudności na tle ogólnej charakterystyki regionu, stanowiło główny cel artykułu.

EN

The Podkarpackie Voivodship covers 17,9 thousand sq km of area which is 5,5% of Poland's. It has a population about 2,1 million with 118 people per sq km. The urbanization ratio is about 41 %. This region characterized by outstanding nature values: big natural forest complexes, rich flora and fauna, beautiful landscape, main ground water reservoirs, significant agricultural areas, as well as culture heritage. The most valuable elements of the nature (about 47,6% of the total area), have been covered by various forms of legal protection. The region is rich in mineral resources like: crude oil, natural gas, native sulphur and several industrial rock minerals like: ceramic (brick) clays, natural aggregate, road and building stones (mainly sandstone), diatomite and gypsum. Some of them were mined for the long time by using the opencast methods. Nature protection and growth of housing and infrastructure causes numerous conflicts between mining and spatial planning. Presentation of this conditioning of the management of mineral deposits was the aim of presented paper. They have been shown on the background of general description of the region.

Słowa kluczowe

PL

kopalina skalna; złoże kopalin; zagospodarowanie złóż; województwo podkarpackie; ochrona przyrody; górnictwo odkrywkowe

EN

rock mineral; mineral deposit; management of deposits; Podkarpackie Province; nature protection; open cast mining

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2009
• Tom: R. 50, nr 2-3
• Strony: 5--15
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz.

Twórcy

autor

Radwanek-Bąk B.

autor

Malata T.

• Oddział Karpacki, Państwowy Instytut Geologiczny, Kraków,

Bibliografia

• [1] Gientka M., Malon A., Tymiński M., [red.], 2008- Bilans zasobów i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31.12,2007. PIG. Warszawa
• [2] Kleczkowski A.[red.], 1990 - Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Polsce wymagających szczególnej ochrony 1:500 000. Wyd. AGH. Kraków
• [3] Kondracki J. 2000 - Geografia fizyczna Polski. PWN. Warszawa
• [4] Krzak I., Krupa J., 2007 - Mapa geośrodowiskowa Polski w skali 1:50 000 arkusz Rzeszów. CAG. Państ. Inst. Geol. Warszawa
• [5] Natura 2000.mos.gov.pl/natura2000/jednostki.php
• [6] Nieć M., Stryszewski M.,[red.], Uberman R., 2006 - Programowanie eksploatacji i zagospodarowania terenów pogórniczych złóż kruszywa naturalnego dolinach rzek karpackich na przykładzie Karpat Zachodnich. Monografia, Ucz. Wyd. Nauk.- Dyd. AGH, Kraków
• [7] Nieć M., 2006 - Czy możliwa jest racjonalna gospodarka zasobami kopalin? Górn. Odkr. Nr 3-4; 57-62
• [8] Nieć M., Radwanek-Bąk B., 2009 - Wykorzystanie złóż kopalin w Polsce, przyszłość i zagrożenia dla bezpieczeństwa surowcowego kraju. Przegl. Geol. (w druku)
• [9] Radwanek-Bąk B., 2005 - Gospodarka zasobami kopalin skalnych w Karpatach Polskich w warunkach zrównoważonego rozwoju. Prace Państ. Inst. Geol. CLXXXIII.
• [10] Radwanek-Bąk B., 2008 - Dostępność terenów złożowych jako priorytet ochrony zasobów kopalin. Gór. Odkrw. 2-3; 19-24
• [11] Ratajczak T., 1989 - Skały ilaste z południowo-wschodniej części polskich Karpat fliszowych (rejon województwa krośnieńskiego). Zesz. Nauk. AGH. Geologia, nr 15
• [12] Sałaciński R., 2004 - Prawo własności złóż kopalin - problem nierozwiązywalny? Gór. Odkryw. Nr 3-4
• [13] Sałaciński R., 2005 - Złoża kopalin jako element Skarbu Państwa. Gosp. Sur. Min.t.21, zesz. 1.
• [14] Strategia rozwoju województwa Podkarpackiego na lata 2000-2006: priorytety, zadania, alternatywy. Unigraf
• [15] Uberman R., 2004 - Racjonalne wykorzystanie węgla brunatnego czynnikiem determinującym bezpieczeństwo energetyczne kraju. Polit. Energet. t. 7, zesz. Spec.s.49-57
• [16] Wyrwicka K., Wyrwicki R., 1994 - Waloryzacja złóż kopalin ilastych w Polsce. Państ. Inst. Geol. Warszawa