Prognoza energii i zagrożenia sejsmicznego na podstawie obserwacji AE i wstrząsów

• Autorzy: Kornowski J. , Kurzeja J.

Warianty tytułu

EN

Seismic hazard and seismic energy prediction with AE and tremors observations

• Konferencja: Górnicze zagrożenia naturalne 2008. Zagrożenia naturalne barierą działalności górniczej/międzynarodowa konferencja naukowo-techniczna (XV ; 3-7.11.2008 ; Targanice k/Żywca, Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem tej publikacji jest przedstawienie stanu prac wykonanych dotąd przez jeden z zespołów współpracujących w ramach projektu MNiSW - R09 030 03 i zapoznanie zainteresowanych prognozą zagrożenia sejsmicznego Czytelników z kierunkiem, w którym nasza praca zmierza. Ponieważ stwierdzono wcześniej, że podział na sejsmologię górniczą i sejsmoakustykę jest nieco sztuczny i fizycznie nieuzasadniony, postanowiliśmy opracować metodę, która nie naruszając obecnie działających metod oceny stanu zagrożenia tąpaniami, umożliwi przybliżoną prognozę całkowitej energii sejsmicznej (będącej sumą energii wstrząsów i AE) i prognozę zagrożenia (i stanu zagrożenia) zdefiniowanego na podstawie tej energii. Sumowanie energii wstrząsów i energii AE wymagało najpierw opracowania metody oceny fizycznej (wyrażonej w dżulach) energii AE. By rozwiązanie było rzeczywiście użyteczne, estymacja energii AE oparta została wyłącznie na rutynowych pomiarach tak zwanej energii umownej, bez konieczności lokalizacji źródeł AE. Rozwiązanie tego zadania umożliwia teraz tworzenie tak zwanych szeregów czasowych energii całkowitej, czyli ciągów liczb Ec(t), t= 1, 2, ... przedstawiających całkowitą energię emitowaną w każdej kolejnej godzinie z konkretnej ściany objętej obserwacją AE i sejsmologiczną. Ciągi te są w pewnym stopniu prognozowalne, co umożliwia też prognozę jednoznacznie zdefiniowanego (łatwego do fizycznej interpretacji) zagrożenia sejsmicznego i stopnia zagrożenia sejsmicznego. Zagadnienia te zostały rozwiązane i obecnie trwają prace związane z oprogramowaniem metod i weryfikacją programów, a wstępne wyniki przedstawiamy w niniejszym artykule.

EN

This paper is a very short report on the state of realization of the project MNiSW R0903003 (of the Polish Ministry of Science), aiming to inform the audience with the direction of our work and the results so far obtained. Realizing that the seismoacoustics and mining seismology methods are separated somewhat artificially, we decided to prepare the method which, not interfering into the performance of existing methods, allows to approximately predict the total seismic energy (estimated as the sum of AE and tremors energy) and the seismic hazard defined on the ground of this energy. As the AE energy usually, in our mines, is calculated as the so called "conventional" energy, not additive with respect to the (physical) energy of tremors, at first we had to find the useful method of AE energy estimation without sources location. Having done this, it is possible to aggregate energies, constructing time series of Ec(t) that are autocorrelated so, to a degree, predictable. These problems have been solved and now we prepare and verify computer programs to implement the method.

Słowa kluczowe

PL

zagrożenie sejsmiczne; prognozowanie zagrożeń; wstrząsy górnicze; zagrożenie tąpaniami

EN

seismic hazard; prognosis of hazards; mining tremor; rock burst hazard

• Wydawca: Główny Instytut Górnictwa
• Czasopismo: Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
• Rocznik: 2008
• Tom: Wyd. spec. nr 7
• Strony: 173--182
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz.

Twórcy

autor

Kornowski J.

autor

Kurzeja J.

• Główny Instytut Górnictwa, Katowice,

Bibliografia

• 1. Bielińska E. 2002: Metody prognozowania. Wydaw. „Śląsk", Katowice.
• 2. Dubiński J., Konopko W. 2000: Tąpania: ocena, prognoza, zwalczanie. Wydaw. GIG Katowice.
• 3. Goszcz A. 2004: Wybrane problemy zagrożenia sejsmicznego i zagrożenia tąpaniami w kopalniach podziemnych. Bibl. Szk. Ekspl. Podziemnej, Wyd. Nauka - Technika, Kraków.
• 4. Konopko W. 1994: Doświadczalne podstawy kwalifikowania wyrobisk górniczych w kopalniach węgla kamiennego do stopni zagrożenia tąpaniami. Prace Naukowe GIG Nr 795, Katowice.
• 5. Kornowski J. 2003: Linear prediction of aggregated seismic and seismoacoustic energy, emitted from a mining longwall. Acta Montana, Ser. A, No. 22(129), s. 5-14.
• 6. Kornowski J., Kurzeja J. 2008: Krótkookresowa prognoza zagrożenia sejsmicznego w górnictwie. Wydaw. GIG, Katowice [w druku].
• 7. Kurzeja J. 2005: Sekwencyjna prognoza energii sejsmicznej generowanej eksploatacja pokładu węgla. Prace Naukowe GIG Nr 867, Katowice.
• 8. Lasocki S. 1990: Predykcja silnych wstrząsów górniczych. Zeszyty Naukowe AGH, Seria Geofizyka Stosowana, z. 7, Kraków.
• 9. Lasocki S. 1992: Predykcja silnych wstrząsów górniczych - postscriptum. Zeszyty Naukowe AGH, Seria Geofizyka Stosowana, z. 9, Kraków.
• 10. Robinson E. 1967: Statistical communication and detection. Hafner Publ., New York.