Uwarunkowania silnych zjawisk gazogeodynamicznych zaistniałych w kopalniach "Pniówek" i "Zofiówka"

• Autorzy: Pluta I. , Ślaski R. , Orawski K.

Warianty tytułu

EN

Conditions of strong gaseous-geodynamical phenomena occurred in "Pniówek" and "Zofiówka" mines

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zjawiska gazogeodynamiczne, charakteryzujące się wyrzutami węgla, skał i gazów, są jednymi z najbardziej skomplikowanych zagrożeń naturalnych w górnictwie, w tym również w kopalniach węgla kamiennego na Górnym Śląsku. Dotychczas, mimo intensywnych badań, nie zostały w pełni rozpoznane przyczyny ich powstawania i możliwości prognozowania. Na podstawie wyników badań pokłady węgla w kopalniach "Pniówek" i "Zofiówka", w których zaistniały dwa silne wyrzuty, zostały ocenione jako nieskłonne do występowania wyrzutów gazów i skał oraz niezagrożone wyrzutami. W artykule przedstawiono analizę zjawisk gazogeodynamicznych w aspekcie uwarunkowań strukturalnych, tektonicznych i temperaturowych. Silne zjawiska gazogeodynamiczne zaistniały w utworach karbonu na głębokości 720 m w zasięgu grzbietu Pawłowic w obszarach spękań i szczelin towarzyszących małym uskokom w strefach zakończenia ich biegu, w którym w przeszłości, po okresie karbonu, wystąpiły wysokie temperatury.

EN

Gaseous-geodynamical phenomena, characterising with coal, rocks and gases outbursts, are ones of most complicated natural hazards in mining, including also hard coal mines of Upper Silesia. Despite of intensive researches, the reasons of their occurrence and possibilities of their forecasting were not fully recognised so far. On the basis of results of investigations, the coal seams in mines "Pniówek" and "Zofiówka", in which there occurred two strong outbursts, were assessed as not liable to occurrence of gases and rocks outbursts, as well as not outburst-hazardous. In the paper, an analysis of gaseous-geodynamical phenomena was presented in an aspect of structural, tectonic and temperature conditions. Strong geodynamical phenomena appeared in carboniferous formations at the depth of 720 m in the range of Pawłowice ridge in areas of fractures and fissures accompanying little faults in zones of end of their course, in which high temperatures had occurred in the past after carboniferous period.

Słowa kluczowe

PL

węgiel kamienny; kopalnia Pniówek; kopalnia Zofiówka; zjawisko gazogeodynamiczne; wyrzut gazów; wyrzut skał

EN

hard coal; Pniówek coal mine; Zofiówka Coal Mine; gas bursts; rock bursts

• Wydawca: Główny Instytut Górnictwa
• Czasopismo: Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa
• Rocznik: 2006
• Tom: nr 4
• Strony: 7--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz.

Twórcy

autor

Pluta I.

autor

Ślaski R.

autor

Orawski K.

• Główny Instytut Górnictwa, Zakład Ochrony Wód, Plac Gwarków 1, 40-166 Katowice, tel. [phone],

Bibliografia

• 1. Bodziony J. i inni (1997): Analiza i ocena zagrożenia wyrzutami metanu i skał oraz stosowanych metod profilaktyki w kopalniach Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Dokumentacja. Kraków, AGH.
• 2. Jakubów A., Tor A., Tobiczyk S. (2003): Wyrzut metanu i skał w drążonej lunecie rurowej do szybu II na poziomie 1000 m w KWK Pniówek - okoliczności, przyczyny i skutki. Biblioteka Szkoły Eksploatacji Podziemnej nr 25. Kraków, IGSMiE PAN.
• 3. Kozłowski B. (1991): Kształtowanie się zagrożeń gazogeodynamicznych z głębokością prowadzenia robót górniczych. Wiadomości Górnicze nr 9, s. 218-223.
• 4. Olajossy A. (1993): Zagrożenie wyrzutami gazów i skał - jego ocena oraz aktywne metody zwalczania. Kraków, Wydaw. AGH.
• 5. Pałys J. (1971): Pochodzenie słonych wód w karbonie ważniejszych zagłębi węglowych Europy na tle ich geologicznego rozwoju. Prace Instytutu Geologicznego T. 62.
• 6. Pluta I., Zuber A. (1995): Origin of brines in the Upper Silesian Coal Basin (Poland) inferred from stable isotope and chemical data. Applied Geochemistry Vol. 10, s. 447-460.
• 7. Pluta I. (2005): Wody kopalń Górnośląskiego Zagłębia Węglowego - geneza, zanieczyszczenia i metody oczyszczania. Prace Naukowe GIG nr 865.
• 8. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 29 czerwca 2002 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych (Dz.U. Nr 139, poz. 1169).
• 9. Schinohl J. (2003): Wyrzuty metanu i skał w kopalni „Pniówek”. Wiadomości Górnicze nr 12 s. 556-562.
• 10. Sprawozdanie Komisji powołanej dla zbadania przyczyn i okoliczności wyrzutu metanu i skał oraz wypadku zbiorowego, zaistniałego w dniu 22 listopada 2005 roku w Jastrzębskiej Spółce Węglowej S.A. Kopalni Węgla Kamiennego „Zofiówka” w Jastrzębiu Zdroju, luty 2006 (materiały niepublikowane).
• 11. Tarnowski J. (1983): Stan naprężenia i przepuszczalności węgla dla gazu w pokładzie przed czołem wyrobisk w warunkach pokładów zagrożonych wyrzutami węgla i gazu. Przegląd Górniczy nr 5, s. 201-208.