Wybrane obiekty kultury materialnej Wielkopolski a miejscowy surowiec skalny

• Autorzy: Kasprzak M.

Warianty tytułu

EN

Selected buildings of cultural heritage in Great Poland and local raw material

• Konferencja: Górnictwo Zrównoważonego Rozwoju 2005. Rozpoznawanie złóż. Geoturystyka. Energooszczędne i niezawodne maszyny górnicze
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Głazy narzutowe w przeszłości były podstawowym surowcem budowlanym, powszechnie wykorzystywanym na terenie północnej i środkowej Polski. Obecnie stanowi on głównie źródło materiału dla ogrodowej małej architektury. Obszar Wielkopolski nie jest jednak pozbawiony naturalnych wychodni skał innych jak eratyki. Mowa jest tu chociażby o piaskowcach czy wapieniach, które w czasach średniowiecznych cieszyły się uznaniem, choć obecnie nie są już eksploatowane. Zastosowanie tych surowców widoczne jest przede wszystkim w architekturze sakralnej. Na podstawie analiz geochemicznych oraz statystycznych dokonano porównania surowca z obiektów architektonicznych oraz najbliższych wychodni, na podstawie czego starano się wyznaczyć potencjalne źródła surowca.

EN

The aim of this paper is to present building material of selected Romanesque churches in the area of Great Poland. Sand, gravel, brown coal and clay are the most common sediments in the region. Although sandstones and limestones also occur in the area of Great Poland they are hardly ever mentioned as a raw material. This is why they are described beneath. On the base of geochemical and statistical methods the author try to mark some potential quarry of this material, which was used in the middle ages.

Słowa kluczowe

PL

obiekt architektoniczny; surowiec skalny; Wielkopolska; kopalina skalna

EN

architectural object; raw material; Great Poland

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2005
• Tom: z. 269
• Strony: 189--197
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz.

Twórcy

autor

Kasprzak M.

• Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Poznań, tel. [phone]

Bibliografia

• 1. Alexandrowicz Z., Kućmierz Α., Urban J., Otęska-Budzyn J.: Waloryzacja przyrody nieożywionej obszarów chronionych w Polsce. Wydawnictwo PIG, Warszawa 1992.
• 2. Baranowski T.: Najstarszy kościół kaliski. [W:] Z otchłani wieków. Rocznik 57, nr 1-2, s: 20-24. Warszawa 2002.
• 3. Dąbrowski K.: Kalisz prastary. Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1960.
• 4. Dąbrowski Κ.: Z przeszłości Kalisza. Wydawnictwo Książka i Wiedza. Warszawa 1970.
• 5. Gołąb J.: O ochronę kwarcytów Ostrzeszowskich. Wydawnictwo Okręgowego Komitetu Ochrony Przyrody na Wielkopolskę i Pomorze w Poznaniu, z. 4, Poznań 1933.
• 6. Górniak K., Bahranowski K., Ratajczak T., Szydlak T.: Regeneracja ziarn kwarcu w piaszczystych glebach korzeniowych w złożu węgla brunatnego Lubstów k. Konina. Prz. Geol. vol. 44, nr 6, s: 626-630, Warszawa 1996.
• 7. Górska M.: Wybrane właściwości petrograficzne vistulianskich moren dennych środkowej i zachodniej Wielkopolski oraz ich znaczenie dla oceny dynamiki ostatniego lądolodu. Wydawnictwo PTPN, Poznań 2000.
• 8. Juskowiak O.: Piaskowce kwarcytowe Ostrzeszowa. Kwartalnik Geologiczny 2. Τ. 1, s: 353-360, Warszawa 1957.
• 9. Kasprzak M.: Zróżnicowanie wykorzystania kamienia w architekturze romańskiej na terenie południowej Wielkopolski. [W:] Kamień architektoniczny i dekoracyjny. Materiały Konferencji Naukowej Kraków AGH, 23-24 września 2003. s: 69-75. Wydawnictwo AGH, Kraków 2003.
• 10. Ratajczak T., Skoczylas J.: Polskie rudy darniowe. Wydawnictwo Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków 1999.
• 11. Skoczylas J.: Użytkowanie surowców skalnych we wczesnym średniowieczu w północno- zachodniej Polsce. Wydawnictwo UAM, Poznań 1990.
• 12. Stupnicka E.: Grodzisko na Zawodziu na tle rozwoju koryta Prosny. [W:] Kalisz wczesnośredniowieczny. Pod red. T. Baranowskiego, s: 29-38. Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Rada Miejska Kalisza, Kalisz 1998.